Του Σάββα Ιακωβίδη
Ο καθηγητής Γιώργος Κέντας, σε νέο βιβλίο του, αναλύει τη διεθνή διάσταση
Συνδέεται ευθέως με την κυριαρχία και τη σταθερότητα - Ένα κράτος είναι σταθερό όταν ασκεί κυριαρχία εφ’ όλων των εσωτερικών και εξωτερικών υποθέσεών του, πράγμα που δεν συμβαίνει με την Κύπρο
ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ της Κύπρου, για να έχει πιθανότητες επιβίωσης, πρέπει να αναδειχθεί σε συλλογικό φορέα ελευθερίας και ευημερίας για τους πολίτες του
Ανέκαθεν, το θέμα της ασφάλειας κατατρύχει τους Έλληνες της Κύπρου. Από την εποχή του Κίμωνα και των αθηναϊκών τριήρεων, που θα έρχονταν ως ελευθερώτριες του κυπριακού Ελληνισμού, μέχρι σήμερα, η μέγιστη πτυχή της επιβίωσης των Ελλήνων σε τούτα τα χώματα είναι η επίτευξη της ασφάλειας. Δι’ αυτής εννοούμε την ικανότητα του κυπριακού κράτους να μπορεί να χειρίζεται αποτελεσματικά όλες τις εσωτερικές και εξωτερικές υποθέσεις του χωρίς παρεμβάσεις, απειλές, εκβιασμούς ή και προειδοποιήσεις πολέμου από τρίτες χώρες. Αυτή η προσπάθεια συναρτάται προς την κυριαρχία του κράτους και του σεβασμού της από άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς.
Η σταθερότητα του κράτους και η κυριαρχία του συναρτώνται προς την ικανότητά του να την υπερασπιστεί, διά των Ενόπλων Δυνάμεών του, όπως διά της πολιτικής και διπλωματικής οδού. Η κυριαρχία και η εντεύθεν ανεξαρτησία του κράτους είναι σημαντικές, υπό την αίρεση ότι και οι νόμιμοι πολίτες του αντιλαμβάνονται τη σημασία τους και είναι έτοιμοι και τη ζωή τους να θυσιάσουν για την επιβίωση και εύρυθμη λειτουργία του, μέσα σε συνθήκες ασφάλειας.
Το κυπριακό κράτος, που ξεγεννήθηκε με βία και με ανώμαλο τρόπο, μετά τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, δεν αγαπήθηκε ούτε από τους Έλληνες ούτε από τους Τούρκους. Χειρότερα: Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων θεωρούσαν τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου ως ένα προστάδιο, πριν από την υλοποίηση του προαιώνιου πόθου της Ένωσης με την Ελλάδα. Αντίθετα, οι Τ/κύπριοι απέβλεπαν στη διχοτόμηση.
Αυτές και άλλες πτυχές της ασφάλειας της Κύπρου, στη διεθνή διάστασή της, πραγματεύεται το νέο βιβλίο του Γιώργου Κέντα, επίκουρου καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Τίτλος του: «Η ασφάλεια στο πλαίσιο λύσης του Κυπριακού. Η διεθνής διάσταση» (εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2013).
Εσωτερική αμφισβήτηση
Από τις πρώτες ημέρες της κολοβής ανεξαρτησίας, το νεοσύστατο κυπριακό κράτος βρέθηκε αντιμέτωπο με εσωτερική αμφισβήτηση, που κορυφώθηκε με το τ/κ πραξικόπημα ή πιο γνωστή, την τουρκοανταρσία, που σχεδιάστηκε πολύ πριν την ανεξαρτησία και πήρε αφορμή από την προσπάθεια του Μακάριου να τροποποιήσει το Σύνταγμα. Ακολούθησε η κρίση της Κοφίνου, η αμφισβήτηση του Μακάριου από την ενωτική παράταξη, το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή. Οι Τ/κύπριοι, κατ’ εντολήν της Τουρκίας και η ίδια η κατοχική δύναμη, από το 1960, για να μην αναφερθούμε σε προγενέστερους χρόνους, μέχρι σήμερα θεωρούν πως η Κύπρος αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην ασφάλειά τους.
Οι κατοχικοί ηγέτες Ντενκτάς, Ταλάτ και Τούρκοι ηγέτες, κατ΄ επανάληψιν επέμεναν πως θεμελιώδης επιδίωξη της Τουρκίας είναι η διατήρηση της ισορροπίας, που επέβαλε η Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, μιας άνισης ισορροπίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τον έλεγχο της Αν. Μεσογείου. Ξεκάθαρος στόχος της τουρκικής πολιτικής, έκτοτε, είναι να μην περάσει ποτέ ο έλεγχος της Κύπρου στα χέρια των Ελλήνων. Γι΄ αυτό και επιμένουν αταλάντευτα στη διατήρηση της Συνθήκης Εγγυήσεως σε ένα μελλοντικό ομοσπονδιακό σύστημα, το οποίο να βασιστεί σε αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ της διεθνώς αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας και της παράνομης και υποτελούς «ΤΔΒΚ».
Σταθερότητα, ασφάλεια, κυριαρχία, κύρος και αξιοπιστία
Ο καθηγητής Κέντας υποστηρίζει πως δεν μπορεί να κατανοηθεί επαρκώς το ζήτημα της ασφάλειας, εάν δεν διερευνηθεί η διαδικασία του παρασκηνίου, η οποία παράγει ουσιαστικό αποτέλεσμα, πολλές φορές πιο σημαντικό από εκείνο που παράγεται στο τραπέζι των συνομιλιών. Γι’ αυτό και αναλύει εκτενώς όσα έγιναν στις τελευταίες συνομιλίες, τις θέσεις Χριστόφια, τον άθλιο ρόλο του Ντάουνερ και τις βλέψεις των Τούρκων.
Ο Γιώργος Κέντας υποστηρίζει πως για να οικοδομηθεί ένα σταθερό σύστημα ασφάλειας στην Κύπρο, απαιτείται η οικοδόμηση ενός σταθερού κράτους. Δηλ. να ασκεί κυριαρχία σε όλη την εδαφική επικράτειά του με εμπέδωση μιας κρατοκεντρικής κουλτούρας, ανεξάρτητα από την πολιτειακή δομή που θα έχει το κράτος αυτό. Η κυριαρχία, γράφει, είναι ουσιώδης όταν ασκείται αποτελεσματικά από τα θεσμικά όργανα του κράτους. Επίσης, είναι ουσιώδης όταν αναγνωρίζεται και γίνεται σεβαστή από τρίτα κράτη και διεθνείς οργανισμούς, με απόλυτα δεσμευτικό τρόπο. Τέλος, η κυριαρχία είναι ουσιώδης όταν και οι πολίτες επιθυμούν την επιβίωση του κράτους, και είναι έτοιμοι και τη ζωή τους να δώσουν για την υπεράσπισή του.
Ο καθηγητής Κέντας υποστηρίζει πως η δυνατότητα άσκησης κυριαρχίας στην Κύπρο για ζητήματα ασφάλειας προϋποθέτει τρία στοιχεία:
Πρώτον, την οικοδόμηση της αίσθησης ενός ενιαίου κρατικού συμφέροντος ανάμεσα στους πολίτες και τις πολιτικές δυνάμεις.
Δεύτερον, η άσκηση κρατικής κυριαρχίας προϋποθέτει την απόκτηση διεθνούς κύρους και αξιοπιστίας στο σύστημα των διεθνών σχέσεων.
Τρίτον, η άσκηση κυριαρχίας προϋποθέτει την οικοδόμηση σχέσεων αμοιβαιότητας, εμπιστοσύνης και σεβασμού με γειτονικά κράτη, και κράτη που έχουν συμφέροντα και/ή επιδιώξεις στην Κύπρο.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, στο πλαίσιο των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου και των παραγώγων τους, δεν κατάφερε να ασκήσει κυριαρχία επί ζητημάτων ασφάλειας σε όλη την επικράτειά της. Πρέπει να επισημανθεί ξανά πως η κορυφαία επιδίωξη της Κυπριακής Δημοκρατίας να επιβιώσει, πολεμήθηκε από το 1960 μέχρι σήμερα, με οργή και μίσος, πείσμα και υπονόμευση από την υποτελή τ/κ ηγεσία και την ίδια την Τουρκία. Γι’ αυτό, η επανασύσταση του κυπριακού κράτους πρέπει να στηριχθεί στην αποκατάσταση της κυριαρχίας του σε ολόκληρη την επικράτεια και τον πληθυσμό της νήσου. Αυτό δίνει τη δυνατότητα σε άλλα κράτη να αναγνωρίσουν το δικαίωμα ύπαρξης του κυπριακού κράτους ως προϋπόθεση επιβίωσής του.
Κυριαρχία σε όλη την επικράτεια
Ο καθηγητής Κέντας προβαίνει σε κατάθεση πολλών προτάσεων πολιτικής για τη διαχείριση της διεθνούς πτυχής της ασφάλειας, στο πλαίσιο των νέων προσπαθειών για επίλυση του Κυπριακού:
1. Να επιδιωχθεί η αποκατάσταση της κυριαρχίας του κυπριακού κράτους σε όλη την επικράτεια και τον πληθυσμό. Η κυριαρχία πρέπει να διαχωρίζεται από την πολιτειακή διάρθρωσή του, τη διακυβέρνηση και τον διαμοιρασμό των εξουσιών.
2. Το κυπριακό κράτος πρέπει να έχει την αποκλειστική δυνατότητα άσκησης νόμιμης βίας σε όλη του την επικράτεια.
3. Κανένα τρίτο κράτος δεν μπορεί να έχει αρμοδιότητες που να περιορίζουν την κυριαρχία του κυπριακού κράτους στη διαχείριση εσωτερικών και εξωτερικών υποθέσεων στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.
4. Τα κράτη που είχαν συνάψει συμφωνίες με την Κυπριακή Δημοκρατία το 1960 (Βρετανία, Ελλάδα και Τουρκία) στον τομέα της ασφάλειας, να αποκηρύξουν κάθε δικαίωμα ή πρόθεση παρέμβασης στις εσωτερικές του υποθέσεις.
5. Το κυπριακό κράτος θα μπορεί να συμμετέχει σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας.
6. Το κυπριακό κράτος θα πρέπει να διαθέτει τα μέτρα και τις δυνατότητες που είναι απαραίτητες για την άσκηση πολιτικής ασφάλειας και άμυνας, και να είναι σε θέση να εκπληρώσει τις διεθνείς υποχρεώσεις του σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
7. Το κυπριακό κράτος οφείλει να οικοδομήσει κουλτούρα ασφάλειας έναντι των νέων ασύμμετρων απειλών: Λαθρομετανάστευση, οργανωμένο έγκλημα, καταστροφή περιβάλλοντος, κτλ.
8. Το κυπριακό κράτος να είναι ελεύθερο να συνάπτει συμφωνίες στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.
9. Η Ελλάδα, η Τουρκία, η Βρετανία και η Κύπρος να υπογράψουν διεθνή συνθήκη, με την οποία να δηλώνουν με σαφή τρόπο τον αμοιβαίο σεβασμό της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας κάθε κράτους.
Ενιαία κρατική οντότητα
Ο καθηγητής Κέντας διατυπώνει και εισηγήσεις πολιτικής κατά τη μεταβατική περίοδο μιας λύσης και ακολούθως αναφέρεται στις σχέσεις πολιτών και κοινοτήτων. Υποστηρίζει:
Η ύπαρξη κράτους προϋποθέτει την ύπαρξη πολιτών, οι οποίοι επιδεικνύουν πίστη και σεβασμό στο κράτος, άρα απαιτείται η δημιουργία κρατικής συνείδησης. Για να έχει πιθανότητες επιβίωσης, το κυπριακό κράτος πρέπει να αναδειχθεί σε συλλογικό φορέα ελευθερίας και ευημερίας για τους πολίτες του, ανεξαρτήτως της κοινοτικής τους ταυτότητας και της πολιτειακής διάρθρωσης της Κύπρου. Η πολιτειακή διάρθρωση πρέπει να αποσυνδεθεί από το ζήτημα της ασφάλειας. Οι όποιες ανησυχίες των μελών των κοινοτήτων πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο μιας ενιαίας κρατικής οντότητας, η οποία να εγγυάται τη σταθερότητα και την ασφάλεια όλων.
Το νέο βιβλίο του Γιώργου Κέντα είναι ένα χρήσιμο και πολύτιμο βοήθημα για την πολιτική ηγεσία του τόπου. Να εγκύψει σε αυτό με προσοχή, να το μελετήσει και πολλές αντιλήψεις της θα αλλάξουν.
Συνδέεται ευθέως με την κυριαρχία και τη σταθερότητα - Ένα κράτος είναι σταθερό όταν ασκεί κυριαρχία εφ’ όλων των εσωτερικών και εξωτερικών υποθέσεών του, πράγμα που δεν συμβαίνει με την Κύπρο
ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ της Κύπρου, για να έχει πιθανότητες επιβίωσης, πρέπει να αναδειχθεί σε συλλογικό φορέα ελευθερίας και ευημερίας για τους πολίτες του
Ανέκαθεν, το θέμα της ασφάλειας κατατρύχει τους Έλληνες της Κύπρου. Από την εποχή του Κίμωνα και των αθηναϊκών τριήρεων, που θα έρχονταν ως ελευθερώτριες του κυπριακού Ελληνισμού, μέχρι σήμερα, η μέγιστη πτυχή της επιβίωσης των Ελλήνων σε τούτα τα χώματα είναι η επίτευξη της ασφάλειας. Δι’ αυτής εννοούμε την ικανότητα του κυπριακού κράτους να μπορεί να χειρίζεται αποτελεσματικά όλες τις εσωτερικές και εξωτερικές υποθέσεις του χωρίς παρεμβάσεις, απειλές, εκβιασμούς ή και προειδοποιήσεις πολέμου από τρίτες χώρες. Αυτή η προσπάθεια συναρτάται προς την κυριαρχία του κράτους και του σεβασμού της από άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς.
Η σταθερότητα του κράτους και η κυριαρχία του συναρτώνται προς την ικανότητά του να την υπερασπιστεί, διά των Ενόπλων Δυνάμεών του, όπως διά της πολιτικής και διπλωματικής οδού. Η κυριαρχία και η εντεύθεν ανεξαρτησία του κράτους είναι σημαντικές, υπό την αίρεση ότι και οι νόμιμοι πολίτες του αντιλαμβάνονται τη σημασία τους και είναι έτοιμοι και τη ζωή τους να θυσιάσουν για την επιβίωση και εύρυθμη λειτουργία του, μέσα σε συνθήκες ασφάλειας.
Το κυπριακό κράτος, που ξεγεννήθηκε με βία και με ανώμαλο τρόπο, μετά τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, δεν αγαπήθηκε ούτε από τους Έλληνες ούτε από τους Τούρκους. Χειρότερα: Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων θεωρούσαν τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου ως ένα προστάδιο, πριν από την υλοποίηση του προαιώνιου πόθου της Ένωσης με την Ελλάδα. Αντίθετα, οι Τ/κύπριοι απέβλεπαν στη διχοτόμηση.
Αυτές και άλλες πτυχές της ασφάλειας της Κύπρου, στη διεθνή διάστασή της, πραγματεύεται το νέο βιβλίο του Γιώργου Κέντα, επίκουρου καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Τίτλος του: «Η ασφάλεια στο πλαίσιο λύσης του Κυπριακού. Η διεθνής διάσταση» (εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2013).
Εσωτερική αμφισβήτηση
Από τις πρώτες ημέρες της κολοβής ανεξαρτησίας, το νεοσύστατο κυπριακό κράτος βρέθηκε αντιμέτωπο με εσωτερική αμφισβήτηση, που κορυφώθηκε με το τ/κ πραξικόπημα ή πιο γνωστή, την τουρκοανταρσία, που σχεδιάστηκε πολύ πριν την ανεξαρτησία και πήρε αφορμή από την προσπάθεια του Μακάριου να τροποποιήσει το Σύνταγμα. Ακολούθησε η κρίση της Κοφίνου, η αμφισβήτηση του Μακάριου από την ενωτική παράταξη, το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή. Οι Τ/κύπριοι, κατ’ εντολήν της Τουρκίας και η ίδια η κατοχική δύναμη, από το 1960, για να μην αναφερθούμε σε προγενέστερους χρόνους, μέχρι σήμερα θεωρούν πως η Κύπρος αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην ασφάλειά τους.
Οι κατοχικοί ηγέτες Ντενκτάς, Ταλάτ και Τούρκοι ηγέτες, κατ΄ επανάληψιν επέμεναν πως θεμελιώδης επιδίωξη της Τουρκίας είναι η διατήρηση της ισορροπίας, που επέβαλε η Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, μιας άνισης ισορροπίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τον έλεγχο της Αν. Μεσογείου. Ξεκάθαρος στόχος της τουρκικής πολιτικής, έκτοτε, είναι να μην περάσει ποτέ ο έλεγχος της Κύπρου στα χέρια των Ελλήνων. Γι΄ αυτό και επιμένουν αταλάντευτα στη διατήρηση της Συνθήκης Εγγυήσεως σε ένα μελλοντικό ομοσπονδιακό σύστημα, το οποίο να βασιστεί σε αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ της διεθνώς αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας και της παράνομης και υποτελούς «ΤΔΒΚ».
Σταθερότητα, ασφάλεια, κυριαρχία, κύρος και αξιοπιστία
Ο καθηγητής Κέντας υποστηρίζει πως δεν μπορεί να κατανοηθεί επαρκώς το ζήτημα της ασφάλειας, εάν δεν διερευνηθεί η διαδικασία του παρασκηνίου, η οποία παράγει ουσιαστικό αποτέλεσμα, πολλές φορές πιο σημαντικό από εκείνο που παράγεται στο τραπέζι των συνομιλιών. Γι’ αυτό και αναλύει εκτενώς όσα έγιναν στις τελευταίες συνομιλίες, τις θέσεις Χριστόφια, τον άθλιο ρόλο του Ντάουνερ και τις βλέψεις των Τούρκων.
Ο Γιώργος Κέντας υποστηρίζει πως για να οικοδομηθεί ένα σταθερό σύστημα ασφάλειας στην Κύπρο, απαιτείται η οικοδόμηση ενός σταθερού κράτους. Δηλ. να ασκεί κυριαρχία σε όλη την εδαφική επικράτειά του με εμπέδωση μιας κρατοκεντρικής κουλτούρας, ανεξάρτητα από την πολιτειακή δομή που θα έχει το κράτος αυτό. Η κυριαρχία, γράφει, είναι ουσιώδης όταν ασκείται αποτελεσματικά από τα θεσμικά όργανα του κράτους. Επίσης, είναι ουσιώδης όταν αναγνωρίζεται και γίνεται σεβαστή από τρίτα κράτη και διεθνείς οργανισμούς, με απόλυτα δεσμευτικό τρόπο. Τέλος, η κυριαρχία είναι ουσιώδης όταν και οι πολίτες επιθυμούν την επιβίωση του κράτους, και είναι έτοιμοι και τη ζωή τους να δώσουν για την υπεράσπισή του.
Ο καθηγητής Κέντας υποστηρίζει πως η δυνατότητα άσκησης κυριαρχίας στην Κύπρο για ζητήματα ασφάλειας προϋποθέτει τρία στοιχεία:
Πρώτον, την οικοδόμηση της αίσθησης ενός ενιαίου κρατικού συμφέροντος ανάμεσα στους πολίτες και τις πολιτικές δυνάμεις.
Δεύτερον, η άσκηση κρατικής κυριαρχίας προϋποθέτει την απόκτηση διεθνούς κύρους και αξιοπιστίας στο σύστημα των διεθνών σχέσεων.
Τρίτον, η άσκηση κυριαρχίας προϋποθέτει την οικοδόμηση σχέσεων αμοιβαιότητας, εμπιστοσύνης και σεβασμού με γειτονικά κράτη, και κράτη που έχουν συμφέροντα και/ή επιδιώξεις στην Κύπρο.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, στο πλαίσιο των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου και των παραγώγων τους, δεν κατάφερε να ασκήσει κυριαρχία επί ζητημάτων ασφάλειας σε όλη την επικράτειά της. Πρέπει να επισημανθεί ξανά πως η κορυφαία επιδίωξη της Κυπριακής Δημοκρατίας να επιβιώσει, πολεμήθηκε από το 1960 μέχρι σήμερα, με οργή και μίσος, πείσμα και υπονόμευση από την υποτελή τ/κ ηγεσία και την ίδια την Τουρκία. Γι’ αυτό, η επανασύσταση του κυπριακού κράτους πρέπει να στηριχθεί στην αποκατάσταση της κυριαρχίας του σε ολόκληρη την επικράτεια και τον πληθυσμό της νήσου. Αυτό δίνει τη δυνατότητα σε άλλα κράτη να αναγνωρίσουν το δικαίωμα ύπαρξης του κυπριακού κράτους ως προϋπόθεση επιβίωσής του.
Κυριαρχία σε όλη την επικράτεια
Ο καθηγητής Κέντας προβαίνει σε κατάθεση πολλών προτάσεων πολιτικής για τη διαχείριση της διεθνούς πτυχής της ασφάλειας, στο πλαίσιο των νέων προσπαθειών για επίλυση του Κυπριακού:
1. Να επιδιωχθεί η αποκατάσταση της κυριαρχίας του κυπριακού κράτους σε όλη την επικράτεια και τον πληθυσμό. Η κυριαρχία πρέπει να διαχωρίζεται από την πολιτειακή διάρθρωσή του, τη διακυβέρνηση και τον διαμοιρασμό των εξουσιών.
2. Το κυπριακό κράτος πρέπει να έχει την αποκλειστική δυνατότητα άσκησης νόμιμης βίας σε όλη του την επικράτεια.
3. Κανένα τρίτο κράτος δεν μπορεί να έχει αρμοδιότητες που να περιορίζουν την κυριαρχία του κυπριακού κράτους στη διαχείριση εσωτερικών και εξωτερικών υποθέσεων στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.
4. Τα κράτη που είχαν συνάψει συμφωνίες με την Κυπριακή Δημοκρατία το 1960 (Βρετανία, Ελλάδα και Τουρκία) στον τομέα της ασφάλειας, να αποκηρύξουν κάθε δικαίωμα ή πρόθεση παρέμβασης στις εσωτερικές του υποθέσεις.
5. Το κυπριακό κράτος θα μπορεί να συμμετέχει σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας.
6. Το κυπριακό κράτος θα πρέπει να διαθέτει τα μέτρα και τις δυνατότητες που είναι απαραίτητες για την άσκηση πολιτικής ασφάλειας και άμυνας, και να είναι σε θέση να εκπληρώσει τις διεθνείς υποχρεώσεις του σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
7. Το κυπριακό κράτος οφείλει να οικοδομήσει κουλτούρα ασφάλειας έναντι των νέων ασύμμετρων απειλών: Λαθρομετανάστευση, οργανωμένο έγκλημα, καταστροφή περιβάλλοντος, κτλ.
8. Το κυπριακό κράτος να είναι ελεύθερο να συνάπτει συμφωνίες στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.
9. Η Ελλάδα, η Τουρκία, η Βρετανία και η Κύπρος να υπογράψουν διεθνή συνθήκη, με την οποία να δηλώνουν με σαφή τρόπο τον αμοιβαίο σεβασμό της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας κάθε κράτους.
Ενιαία κρατική οντότητα
Ο καθηγητής Κέντας διατυπώνει και εισηγήσεις πολιτικής κατά τη μεταβατική περίοδο μιας λύσης και ακολούθως αναφέρεται στις σχέσεις πολιτών και κοινοτήτων. Υποστηρίζει:
Η ύπαρξη κράτους προϋποθέτει την ύπαρξη πολιτών, οι οποίοι επιδεικνύουν πίστη και σεβασμό στο κράτος, άρα απαιτείται η δημιουργία κρατικής συνείδησης. Για να έχει πιθανότητες επιβίωσης, το κυπριακό κράτος πρέπει να αναδειχθεί σε συλλογικό φορέα ελευθερίας και ευημερίας για τους πολίτες του, ανεξαρτήτως της κοινοτικής τους ταυτότητας και της πολιτειακής διάρθρωσης της Κύπρου. Η πολιτειακή διάρθρωση πρέπει να αποσυνδεθεί από το ζήτημα της ασφάλειας. Οι όποιες ανησυχίες των μελών των κοινοτήτων πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο μιας ενιαίας κρατικής οντότητας, η οποία να εγγυάται τη σταθερότητα και την ασφάλεια όλων.
Το νέο βιβλίο του Γιώργου Κέντα είναι ένα χρήσιμο και πολύτιμο βοήθημα για την πολιτική ηγεσία του τόπου. Να εγκύψει σε αυτό με προσοχή, να το μελετήσει και πολλές αντιλήψεις της θα αλλάξουν.
