Οι πολιτικές περιπέτειες της χώρας, το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1960 και οι τυχοδιωκτισμοί της χώρας στο πεδίο της οικονομίας και της εξωτερικής πολιτικής, είχαν προκαλέσει μια ιστορική τρικυμία στην πολιτική και οικονομική ζωή της Τουρκίας. Εκείνη την περίοδο, το χάσμα ανάμεσα στην Δεξιά και την Αριστερά είχε λάβει επικίνδυνες διαστάσεις. Η Δεξιά ήταν αντιμέτωπη με την «αντεπίθεση» της Αριστεράς και τις επιπτώσεις που δημιουργούσε η διάσπαση στους κόλπους της. Στα τέλη της δεκαετίας 60΄, εν μέσω μιας γενικευμένης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η τουρκική Αριστεράς διεκδικούσε δυναμικά για πρώτη φορά την εξουσία.
Στα τέλη λοιπόν, της δεκαετίας 60΄, στο τουρκικό πολιτικό προσκήνιο εμφανίστηκαν δυο φαινόμενα, τα οποία προκάλεσαν μεγάλη αναστάτωση στην πολιτική ζωή της γειτονικής χώρας κατά τις επόμενες δεκαετίες. Ένα Κύπριος , πρώην αξιωματικός του τουρκικού στρατού, ο Αλπαρσλάν Τουρκές, προχώρησε στην ίδρυση του πρώτου ριζοσπαστικού, για πολλούς Τούρκους αναλυτές, «ακροδεξιού» κόμματος. Την ίδια περίοδο, ένας πρώην γραφειοκράτης, ο Νετζμεττίν Ερμπακάν προχώρησε στην ίδρυση του πρώτου συντηρητικού, «ισλαμιστικού» πολιτικού σχηματισμού. Η φιλελεύθερη και Αριστερή διανόηση της Τουρκίας προσέγγισαν τα συγκεκριμένα κινήματα ως δυο «ακραία ρεύματα», τα οποία απειλούσαν την σταθερότητα του πολιτικού συστήματος. Με λίγα λόγια, η αντιμετώπιση αυτών των δυο κινημάτων από την πλειοψηφία των αναλυτών και των διανοούμενων της Τουρκίας της δεκαετίας 70΄ ήταν παρόμοια με την σημερινή αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα του 2013.
Δυο «ακραία» τουρκικά κινήματα και η «δική μας» Χρυσή Αυγή λοιπόν… Όπως τονίσαμε και παραπάνω, η κοινωνική και ταξική σύνθεση της Τουρκίας του χθες και του σήμερα είναι πολύ διαφορετική από την αντίστοιχη σύνθεση της Ελλάδας. Ωστόσο, η συγκεκριμένη πραγματικότητα δεν μας εμποδίζει να υπογραμμίσουμε κάποια σημαντικά χαρακτηριστικά της τουρκικής ιστορικής εμπειρίας, τα οποία ενδέχεται να λειτουργήσουν βοηθητικά σε ότι αφορά την ανάλυση της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας:
• Στα τέλη της δεκαετίας 60΄, οι ηγεσίες των δυο «ακραίων» τουρκικών κινημάτων εισήλθαν στο πολιτικό προσκήνιο προερχόμενες από τις τάξεις της τουρκικής Δεξιάς. Αρχικά, πολλά κορυφαία στελέχη των συγκεκριμένων κομμάτων αναζήτησαν πρόσβαση στις ηγεσίες των μεγάλων φιλελεύθερων κομμάτων και σχηματισμών.
• Το πρώτο εθνικιστικό και το πρώτο ισλαμιστικό κόμμα της Τουρκίας γνώρισαν επιτυχία κατά την δεκαετία 70΄, όταν η Τουρκία πέρασε μια μεγάλη κοινωνικοοικονομική κρίση και ύφεση. Εκείνη την περίοδο, τα δυο κόμματα εισήλθαν στις φτωχογειτονιές των μεγάλων πόλεων και ισχυριζόμενα ότι ο εθνικισμός και το Ισλάμ αποτελούν την μοναδική διέξοδο από την εν λόγω κρίση.
• Και τα δυο κόμματα ισχυρίστηκαν ότι αποτελούσαν τον «τρίτο δρόμο» ανάμεσα στην Δεξιά και στην Αριστερά. Κατά την άποψη των ηγεσιών τους, τα εν λόγω κινήματα δανειζόταν την «κοινωνική δικαιοσύνη» από την Αριστερά και τις «τουρκικές και ισλαμικές αρχές» από την Δεξιά.
• Και τα δυο κινήματα επιχείρησαν να δημιουργήσουν παραστρατιωτικές οργανώσεις, οι οποίες είχαν στενές σχέσεις με την τουρκική μαφία και το τουρκικό παρακράτος. Ο σημερινός Πρωθυπουργός της Τουρκίας εισήλθε στην πολιτική μέσα από τους κόλπους μιας τέτοιας οργάνωσης.
• Και τα δυο κινήματα εξαπέλυσαν δριμύτατες επιθέσεις κατά της Αριστεράς και των τουρκικών συνδικάτων. Στο στόχαστρο των ένοπλων επιθέσεων των κινημάτων βρέθηκαν κυρίως η διανόηση, οι φοιτητές, οι συνδικαλιστές και οι ακτιβιστές της Αριστεράς.
• Και τα δυο κινήματα μετατράπηκαν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα σε στηρίγματα -«πατερίτσες» σύμφωνα με πολλούς Τούρκους διανοούμενους- του τουρκικού καπιταλισμού και του τουρκικού βαθέως κράτους.
Ολοκληρώνουμε με μια υπενθύμιση, η οποία κατά την άποψη μας φέρει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα του σήμερα:
• Κατά την διάρκεια των δεκαετιών 80΄ και 90΄, το τουρκικό πολιτικό σύστημα επιχείρησε να απαγορεύσει την δράση του ισλαμιστικού κινήματος. Η συγκεκριμένη προσπάθεια όχι μόνο δεν απέφερε κανένα αποτέλεσμα αλλά απεναντίας συνέβαλλε στην ενίσχυση της θέσης του συντηρητικού κινήματος στην πολιτική ζωή της χώρας.
• Η άνοδος του συντηρητικού κινήματος στην εξουσία ήρθε την στιγμή που ο αγγλοσαξωνικός άξονας και το εγχώριο κεφάλαιο «πίστεψαν» στην αναποτελεσματικότητα της πολιτικής και κοινωνικής «φόρμουλας» του συντηρητικού κινήματος: Νεοφιλελευθερισμός, αποδυνάμωση του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος, (ψευδ)αίσθηση κοινωνικής δικαιοσύνης και ιδεολογία, η οποία επιχειρεί να συνδυάσει μια σύγχρονη εκδοχή του τουρκικού εθνικισμού με την συντηρητική κοσμοθεωρία.
http://kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&sctid=10
