Σκληρό «πόκερ» στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου

Newsroom , CNN Greece

Σταθεροποιητικές τάσεις επικρατούν στη διαμόρφωση των σημερινών τιμών πετρελαίου, από νωρίς το πρωί στις ασιατικές αγορές, μετά την ισχυροποίηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου, αλλά και διαμόρφωσης τάσεων ισορροπίας αναφορικά με τον εφοδιασμό των διεθνών αγορών με πετρέλαιο.

Οι τιμές του πετρελαίου τύπου Brent, διεθνούς προέλευσης αυξήθηκαν κατά 3 σεντς στα 51,41 δολάρια το βαρέλι.Σκληρό πόκερ παίζεται στην αγορά πετρελαίου το οποίο έχει οδηγήσει σε ασανσέρ των τιμών, τη στιγμή που οι αγορές προσπαθούν να προβλέψουν τις επόμενες κινήσεις του ΟΠΕΚ και οι κερδοσκόποι να βγάλουν εύκολο κέρδος.

H γεωπολιτική στην υπηρεσία του ιμπεριαλισμού

Ύστερα από ένα πολύ μακρό χρονικό διάστημα παραμερισμού της, η γεωπολιτική έχει επανέλθει στο προσκήνιο. Η αναβίωσή της συνδέεται άμεσα με τη διεθνή συγκυρία: Με την ένταση στη σχέση ανάμεσα στην παγκοσμιοποίηση, ενιαία οικονομική, οικουμενική διαδικασία, από τη μιά και την κατακερματισμένη σε 250 περίπου κρατικές οντότητες πολιτική εξουσία στη διεθνή κοινότητα, από την άλλη

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ Το μεγάλο γεωπολιτικό «όπλο» της Αθήνας - Η Ελλάδα «μήλον της έριδος» των αυτοκρατοριών

Του Γιώργου Kαπόπουλου
kapopoulos@pegasus.gr
Από την εποχή του Καποδίστρια
«H Eλλάδα δεν θα πρέπει ποτέ να γίνει ρωσική, κατά συνέπεια θα πρέπει να γίνει βρετανική», είχε πει ο πρώτος πρέσβης της Bρετανίας στην Eλλάδα Sir Edmund Lyons. Λίγα χρόνια πιο πριν, στην Πινακοθήκη των Aνακτόρων του Mπάκιγχαμ, μετά από παρατεταμένη αναμονή, ο Iωάννης Kαποδίστριας, που μόλις είχε επιλεγεί ως κυβερνήτης της Eλλάδος, εισέπραξε με την προσβλητική συμπεριφορά του βασιλιά τη δυσαρέσκεια του Λονδίνου για τη φιλορωσική του τοποθέτηση. O μονάρχης τον προσπέρασε και μετά γύρισε για να πει: «A, είσθε εδώ κύριε κόμη;»

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ Παγκόσμιο πολιτικό «σεισμό» φέρνει το οικονομικό «λαχάνιασμα»

Του Γιώργου Παυλόπουλου
Η λειτουργία της παγκόσμιας οικονομικής μηχανής μοιάζει να είναι περίπλοκη και ακαταλαβίστικη για τους μη μυημένους, όμως ο καμβάς της είναι ουσιαστικά απλός: Στις ζώνες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού, τα υπερκέρδη των επιχειρήσεων, τα ασφαλιστικά-συνταξιοδοτικά funds, καθώς και το χρήμα που τυπώνουν οι κεντρικές τράπεζες, αναζητούν διεξόδους και επενδυτικές ευκαιρίες.

Ο πόλεμος των... όπλων

Το 2014 η παγκόσμια αγορά των όπλων εκτιμήθηκε στα $64,4 δισ. έναντι 56,8 δισ. το 2013. Πρωταθλήτρια στις εξαγωγές παραμένουν οι ΗΠΑ, ακολουθούμενες από τη Ρωσία. Ωστόσο δεν υπάρχουν ασφαλείς πληροφορίες για τη βιομηχανία όπλων στην Κίνα.

Ένας βουβός επιχειρηματικός πόλεμος φαίνεται ότι βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για την αγορά οπλικών συστημάτων, που η ετήσια αξία της υπερβαίνει τα 64 δισ. δολάρια.
Οι πολεμικές βιομηχανίες των ΗΠΑ σίγουρα βρίσκονται στην κορυφή του βάθρου, αλλά από ότι φαίνεται σιγά σιγά αποκτούν έναν ισχυρό ανταγωνιστή: Τη Ρωσία, η οποία βρίσκεται στη δεύτερη θέση στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ, ως προς την ποσότητα όπλων που εξάγει.
Σύμφωνα με έκθεση των συμβούλων του HIS, φέτος μπορεί το ποσοστό εξαγωγών να πέσει κάπως, καθώς η παγκόσμια οικονομική κρίση επηρεάζει και τις αμυντικές δαπάνες.

Το πετρέλαιο και οι άτυχοι

Το πετρέλαιο πυροδοτεί πολέμους. Δεν διαφωνεί κανείς, αλλά πώς μπορεί να το αποδείξει; Με ποια στοιχεία να το επαληθεύσει; Έχουμε να κάνουμε με μια αξιωματική αλήθεια, λοιπόν; Όχι, λένε οι ειδικοί. Το πετρέλαιο ανάβει φωτιές εκεί όπου υπάρχει και αυτό αποδεικνύεται πλέον μέσω... προσομοίωσης.Έρευνα αιχμής τριών βρετανικών πανεπιστημίων έρχεται να επιβεβαιώσει ό,τι με σχεδόν θρησκευτική πεποίθηση πιστεύουν εδώ και δεκαετίες συνωμοσιολόγοι, δημοσιογράφοι αλλά και ο περισσότερος κόσμος. Τα πολεμοχαρή γεράκια του νεοσυντηρητικού εσμού φροντίζουν άλλωστε γι' αυτό από καιρού εις καιρόν. Το πετρέλαιο είναι η κύρια γενεσιουργός αιτία των πολέμων και των ξένων στρατιωτικών επεμβάσεων στην υφήλιο από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έως τις μέρες μας.Μια ξένη στρατιωτική επέμβαση είναι 100 φορές πιο πιθανό να συμβεί σε μια χώρα που σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο αν αυτή διαθέτει αποθέματα υδρογονανθράκων απ' ό,τι σε κάποια άλλη που δεν διαθέτει, αποφαίνεται έρευνα που υπογράφουν ακαδημαϊκοί στρατηγικής ανάλυσης στα πανεπιστήμια του Ουόργουϊκ, του Πόρτσμουθ και του Έσσεξ.

Γιατί συνήθως αποτυγχάνουν οι οικονομικές κυρώσεις

Rogoff Kenneth 

Τι δείχνει η Ιστορία: από τον Περικλή της αρχαίας Αθήνας στον σύγχρονο Φιντέλ Κάστρο της Κούβας

 

Τώρα που οι κυρώσεις της Δύσης ενάντια στη Ρωσία, στο Ιράν και στην Κούβα βρίσκονται ξανά στο προσκήνιο της επικαιρότητας, είναι η κατάλληλη στιγμή για να εξετάσουμε αν τέτοια μέτρα λειτουργούν, αν έχουν αποτέλεσμα. Μια σύντομη απάντηση είναι ότι οι οικονομικές κυρώσεις συνήθως επιφέρουν μόνο περιορισμένα αποτελέσματα, ακόμη και αν είναι ο τρόπος για να αποδειχθεί μια «ηθική αποφασιστικότητα».

Ποια μέτωπα θα επηρεάσουν τις γεωπολιτικές εξελίξεις το 2015 Ρωσία-Ουκρανία, Iσλαμικό κράτος και παλαιστινιακό

Τρία θα είναι τα βασικά μέτωπα στο διεθνές πολιτικό σκηνικό που αναμένεται να επηρεάσουν τις διεθνείς πολιτικές εξελίξεις το 2015. Το μέτωπο Ρωσίας-Ουκρανίας, ο πόλεμος κατά των τζιχαντιστών και οι εξελίξεις στο παλαιστινιακό ζήτημα με την εν εξελίξει πρωτοβουλία για αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους από τα Ηνωμένα Εθνη.Η ύφεση ή μη του ρωσοουκρανικού μετώπου θα παίξει καθοριστικό ρόλο για το κατά πόσο θα βελτιωθούν οι σχέσεις της Δύσης με τη Μόσχα ή θα παγιωθεί το κλίμα «ψυχρού πολέμου» που δημιουργήθηκε με την κρίση στην Ουκρανία. Οι προσπάθειες για εκεχειρία διαρκείας στην ανατολική Ουκρανία δεν έχουν ευοδωθεί, αφού κάθε νέα συμφωνία συνοδεύεται από ειδήσεις για την παραβίασή της.

Ο... στημένος πόλεμος του πετρελαίου!

Χρήστου Δημήτρης στους πολέμους ότι χρησιμοποιούνται οικονομικά όπλα. Η σχεδιασμένη βύθιση των τιμών του πετρελαίου και κατά συνέπεια και των εξαρτώμενων από αυτό τιμών του φυσικού αερίου πλήττει σε πρώτη φάση τη ρωσική οικονομία, που είδε το νόμισμά της να χάνει σημαντικό μέρος της αγοραστικής αξίας του. Το ρούβλι άντεξε στα πρώτα εμπορικά μέτρα από ΗΠΑ και Ε.Ε., αλλά όταν τα... πυρά συμπεριέλαβαν τον "μαύρο χρυσό" οι πιέσεις για τα κορυφαία προϊόντα εξαγωγής της Ρωσίας (πετρέλαιο και φυσικό αέριο) ήταν τεράστιες και οι αναταράξεις έγιναν αισθητές στην παγκόσμια οικονομία. Από την έναρξη της κρίσης το ρωσικό νόμισμα έχει χάσει σχεδόν το 50% της ισοτιμίας του με το δολάριο. 

ΕΡΕΥΝΑ Τι απειλεί να τινάξει στον αέρα τους επενδυτές το 2015

Από τι κινδυνεύει η παγκόσμια ειρήνη; Ποια γεγονότα μπορούν να διαταράξουν τις ισορροπίες και πώς γεωπολιτικές αναταραχές μπορούν να φοβίσουν τους ηγέτες αλλά και τους επενδυτές ανά τον πλανήτη; Στα ερωτήματα αυτά έρχεται να απαντήσει έρευνα του CNNmoney.com. η οποία επιχειρεί να καταγράψει τους 5 μεγαλύτερους γεωπολιτικούς κινδύνους το επόμενο διάστημα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει το newmoney είναι:

ΠΡΟΛΑΒΕ ΡΩΣΙΑ ΚΑΙ ΚΑΝΑΔΑ ΠΟΥ ΕΠΙΣΗΣ ΕΡΙΖΟΥΝ Η Δανία κατέθεσε αίτημα στον ΟΗΕ και διεκδικεί τον... Βόρειο Πόλο

Δέκα μέρες πριν τα Χριστούγεννα, η Δανία αποφάσισε να καταθέσει επισήμως αίτημα στον ΟΗΕ διεκδικώντας τον... Βόρειο Πόλο, προλαβαίνοντας Ρωσία και Καναδά που επίσης ερίζουν για την πατρότητά του, στοχεύοντας στο πλούσιο υπέδαφος της περιοχής.
Οπως υποστηρίζει η σκανδιναβική χώρα στο αίτημά της, η περιοχή που περιβάλλει τον Βόρειο Πόλο, συνορεύει με την Γροιλανδία, που είναι επίσης δανέζικη. Μια επιστημονική μελέτη απέδειξε ότι η Γροιλανδία συνδέεται υποθαλάσσια με τον Βόρειο Πόλο μέσω ενός τεράστιου ηπειρωτικού φλοιού γνωστού ως «κορυφογραμμή Λομονόσοφ».Οπως εξήγησε ο υπουργός Εξωτερικών της Δανίας, δεδομένου ότι η Γροιλανδία είναι Δανέζικη κτήση, αυτό δίνει στη χώρα το δικαίωμα να διεκδικήσει την ιδιοκτησία του Βόρειου Πόλου και έκανε λόγο για «ιστορική και σημαντική στιγμή».Για την ακρίβεια, σύμφωνα με έναν γεωφυσικό, τον Κρίστινα Μάρκουσεν, η Δανία υποστηρίζει ότι της ανήκει μια έκταση 895.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Το φυσικό αέριο ως γεωπολιτικό όπλο

Με ή χωρίς τη Ρωσία; Περισσότερα ή λιγότερα ορυκτά καύσιμα; Οι εξελίξεις στην αγορά ενέργειας συζητήθηκαν στο ετήσιο Frankfurt Gas Forum που έγινε την περασμένη εβδομάδα στη Φραγκφούρτη.

Προβληματισμό προκάλεσε η πρόσφατη απόφαση της Ρωσίας να εγκαταλείψει το φιλόδοξο σχέδιο για τον αγωγό South Stream, εξαγγέλοντας μάλιστα μία εναλλακτική ενεργειακή συμμαχία με την Τουρκία. Κάποιοι βλέπουν τη ρωσική στάση ως πεισματική αντίδραση στη δυτική πολιτική για την Ουκρανία. Άλλοι θεωρούν ότι η Μόσχα απλώς βρήκε αφορμή να απεγκλωβιστεί από μία πολυδάπανη επένδυση, την οποία θεωρεί επισφαλή, αν όχι και ασύμφορη. Αυτή την άποψη ενστερνίζεται και ο Φρίντμπερτ Πφλύγκερ, πρώην υφυπουργός Άμυνας της Γερμανίας και διευθυντής του think tank EUCERS στο King´s College του Λονδίνου.

Γεωπολιτικό χάος

Κώστας Γουλιάμος.Αμέσως μετά το τέλος του λεγόμενου «ψυχρού πολέμου», παρατηρούμε τη συστηματική εκκόλαψη ενός «νέου» ψυχρού πολέμου με τις γνωστές επεμβάσεις του 'νεοταξικού' και ΝΑΤΟϊκού άξονα στη Β. Αφρική, στην Ουκρανία, στον Καύκασο, στη Μ. Ανατολή και στη νοτιοδυτική Ασία. Αν κανείς αποκωδικοποιήσει όλες αυτές τις επεμβάσεις θα διαπιστώσει ότι στο σύνολό τους αποβλέπουν στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας και της Κίνας. Η ειδοποιός, ωστόσο, διαφορά από την περίοδο του «ψυχρού πολέμου» των δεκαετιών 1950-90 είναι ότι στην εποχή μας η ψυχροπολεμική επάνοδος προκαλεί ένα είδος γεωπολιτικής εντροπίας: εν ολίγοις, ευδιάκριτες μορφές εκτεταμένου χάους, κρατικής διάβρωσης και, βέβαια, κοινωνικο-οικονομικής καταστροφής.Ταυτόχρονα, με την αναδιάταξη του γεωπολιτικού χάρτη και των έντονων επεμβάσεων-εισβολών, ο 'νεοταξικός' πυρήνας επιχειρεί να επικρατήσει όχι μόνο μέσω αύξησης της συσσώρευσης ή, ακόμα, και με παρεμπόδισή της στις χώρες του BRICS, αλλά και με ένα συνονθύλευμα νομιμοφανών και εντελώς ακατανόητων επεμβάσεων με στρατηγικό στόχο την υφαρπαγή-εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών πρώην ή/και νυν αποικιών.  Ωστόσο όλη αυτή η «λογική» παράγει καθεστώς αποσταθεροποίησης και χρόνιας οικονομική αστάθειας.

Γεωπολιτικό χάος

Κώστας Γουλιάμος Αμέσως μετά το τέλος του λεγόμενου «ψυχρού πολέμου», παρατηρούμε τη συστηματική εκκόλαψη ενός «νέου» ψυχρού πολέμου με τις γνωστές επεμβάσεις του 'νεοταξικού' και ΝΑΤΟϊκού άξονα στη Β. Αφρική, στην Ουκρανία, στον Καύκασο, στη Μ. Ανατολή και στη νοτιοδυτική Ασία. Αν κανείς αποκωδικοποιήσει όλες αυτές τις επεμβάσεις θα διαπιστώσει ότι στο σύνολό τους αποβλέπουν στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας και της Κίνας. Η ειδοποιός, ωστόσο, διαφορά από την περίοδο του «ψυχρού πολέμου» των δεκαετιών 1950-90 είναι ότι στην εποχή μας η ψυχροπολεμική επάνοδος προκαλεί ένα είδος γεωπολιτικής εντροπίας: εν ολίγοις, ευδιάκριτες μορφές εκτεταμένου χάους, κρατικής διάβρωσης και, βέβαια, κοινωνικο-οικονομικής καταστροφής.Ταυτόχρονα, με την αναδιάταξη του γεωπολιτικού χάρτη και των έντονων επεμβάσεων-εισβολών, ο 'νεοταξικός' πυρήνας επιχειρεί να επικρατήσει όχι μόνο μέσω αύξησης της συσσώρευσης ή, ακόμα, και με παρεμπόδισή της στις χώρες του BRICS, αλλά και με ένα συνονθύλευμα νομιμοφανών και εντελώς ακατανόητων επεμβάσεων με στρατηγικό στόχο την υφαρπαγή-εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών πρώην ή/και νυν αποικιών.  Ωστόσο όλη αυτή η «λογική» παράγει καθεστώς αποσταθεροποίησης και χρόνιας οικονομική αστάθειας.

Ανατροπές φέρνει η ραγδαία πτώση του «μαύρου χρυσού»

ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις στη διεθνή σκηνή, συμπεριλαμβανομένης της Λατινικής Αμερικής, εγκυμονεί η ραγδαία πτώση της τιμής του «μαύρου χρυσού». Ενώ μετά το 2011 η εν λόγω τιμή κυμαινόταν σταθερά πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι, μέσα στους τελευταίους τέσσερις μήνες έχει πέσει κατά 25% και δείχνει να σταθεροποιείται κάπου ανάμεσα στα 70-90 δολάρια.Στην εξέλιξη αυτή συμβάλλει πλήθος παραγόντων, μεταξύ των οποίων η επιβράδυνση της βιομηχανικής ανάπτυξης στις αναδυόμενες οικονομίες και πρωτίστως στην Κίνα. Σημαντικό ρόλο παίζει και η ραγδαία αποδυνάμωση του ΟΠΕΚ. Παραδοσιακά, οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες του οργανισμού, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, «τραβούσαν φρένο» στην πτώση των τιμών, μειώνοντας την πετρελαϊκή παραγωγή όταν αυτό κρινόταν αναγκαίο. Αυτή τη φορά, η Σαουδική Αραβία εμφανίζεται εντελώς απρόθυμη να μειώσει την παραγωγή, έστω και αν αυτό συνεπάγεται οικονομικό κόστος και για την ίδια.

Συγκλίνουσες Γεωπολιτικές Κρίσεις

Γράφει ο Γ.-Σ. ΠρεβελάκηςὉ Σεπτέμβριος, ἡ de facto ἔναρξη τοῦ οἰκονομικοῦ καί πολιτικοῦ ἔτους, δέν προοιωνίζεται τίποτε καλό γιά τήν Εὐρώπη. Στό κέντρο καί στίς περιφέρειες τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης συναντῶνται τρεῖς ἀλληλοσυνδεόμενοι κύκλοι γεωπολιτικῶν χαμηλῶν. Γίνονται ἀντιληπτοί μέ τήν ἀποσταθεροποίηση τοῦ γαλλικοῦ πολιτικοῦ σκηνικοῦ, τήν οὐκρανική κρίση καί τήν ἀνάπτυξη τοῦ νέου ἰσλαμικοῦ κινήματος στά ἐδάφη τοῦ Ἰράκ καί τῆς Συρίας. Κανένας ἀπό τούς τρεῖς κύκλους δέν εἶναι νέος· ἔχουν, ὅμως, διαφορετικές καταβολές. Στό παρελθόν προκαλοῦσαν γεωπολιτικές ἀναταράξεις ἑτεροχρονισμένες· σήμερα συμπίπτουν χρονικά καί ἀλληλοεπηρεάζονται.

ΙΣΧΥΡΑ ΚΡΑΤΗ, ΑΝΙΣΧΥΡΕΣ ΙΔΕΕΣ

Του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ο Κόσμος είναι πολυπολικός, λένε με ανακούφιση όσοι επιθυμούν να ξεφύγουν οριστικά από τις ισχυρές, συχνά αφόρητες, πιέσεις που ασκούσαν παλαιότερα οι δυο Μεγάλες Δυνάμεις και μετά η μοναδική Υπερδύναμη. Πρόκειται, όμως, περισσότερο για ευχή παρά για ψύχραιμη αποτίμηση της πραγματικότητας. Η διαίρεση του Κόσμου σε ισχυρά και ανίσχυρα Έθνη-Κράτη (ΕΚ, στο εξής) εξακολουθεί να είναι ο κανόνας και το γεγονός ότι πολλαπλασιάζονται τα αφεντικά αλλάζει τους χειρισμούς αλλά όχι την ουσία.Το κρίσιμο πλεονέκτημα των ισχυρών ΕΚ είναι αυτό που ήταν πάντα. Υπερέχουν σε Όπλα και Γνώση. Προκαλούν φόβο χωρίς καν να απειλήσουν. Μαγνητίζουν και προσελκύουν τους καλύτερους από τα αδύναμα ΕΚ και τους αφομοιώνουν. Φυσικά δεν είναι ανίκητα. Η ανατροπή των Ισχυρών δεν είναι ιστορική εξαίρεση. Αλλά δεν είναι και στην ημερησία διάταξη κάθε στιγμή. Σε κάθε ανατροπή κραταιών αυτοκρατοριών αντιστοιχούν πλήθος αποτυχημένων εξεγέρσεων, πληρωμένων με θυσίες και αίμα.

Dirk Müller: «Η Ελλάδα δέχθηκε επίθεση λόγω των κοιτασμάτων που διαθέτει»

Σε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις για την ελληνική “διάσωση”, τον ρόλο του πρώην πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, της Ευρώπης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, προβαίνει στο νέο του βιβλίο «Showdown», ο Γερμανός οικονομολόγος Dirk Müller, γνωστός και ως Mr. Dax.

Τρεις φορές «άνοιξη», τρεις βαρυχειμωνιά

Ανοιξη των Εθνών, Ανοιξη της Πράγας, Αραβική Ανοιξη. Οι κοινωνικές ελπίδες, που γέννησαν οι τρεις εξεγέρσεις, τελικά δεν ευοδώθηκαν

Του ΘΑΝΟΥ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗ, Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ

Ο ελπιδοφόρος σχεδιασμός πολιτικών ανοίξεων, για τη διαμόρφωση του κοινού μέλλοντος ενός κόσμου απαλλαγμένου από το βίαιο θάνατο, την καταπίεση, τη φτώχεια και την πείνα, δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Να γίνουμε και πάλι «Μέγα το της θαλάσσης κράτος»!

Σπύρος Λίτσας Η Ιστορία αντιμετωπίζει με σκληρότητα την αδυναμία διαχείρισης του πολιτικού χρόνου, όπως επίσης και τη μη κατανόηση της μη συμβατικής ροής αυτού από τον πολιτικό. Κάποτε είχαν ρωτήσει μία από τις κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες του ελληνικού χώρου τον 20ό αιώνα, τον λόγιο και φιλελεύθερο Παναγιώτη Κανελλόπουλο, γιατί αφήνει το καπέλο του πάνω στο γραφείο του σε κάθε πολιτικό θώκο που αναλάμβανε. «Για να θυμάμαι ότι σύντομα θα χρειαστεί να το φορέσω και να εγκαταλείψω τη θέση αυτή»!