Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη
Είναι θετική εξέλιξη ένας απεσταλμένος της ΕΕ ή δημιουργεί άλλον έναν Ντάουνερ στις Βρυξέλλες;
Με Αμμόχωστο, Τύμπου, άνοιγμα κεφαλαίων, λιμανιών, αεροδρομίων, προσυμφώνων για ασφάλεια και αέριο, καθώς και αμοιβαίων αποδοχών ψευδοκράτους - Κυπριακής Δημοκρατίας στη λογική του acknowledgment
ΚΛΕΙΝΕΙ ή ανοίγει η κάνουλα του εποικισμού με την ομοσπονδία;
Το ζήτημα της Αμμοχώστου βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της κυβερνητικής ατζέντας και μάλιστα δικαίως, αφού η επιστροφή της πόλης αποτελεί τουρκική υποχρέωση, η οποία χρονίζει από τις δεύτερες Συμφωνίες Κορυφής του 1979 μεταξύ Κυπριανού - Ντενκτάς. Συνεπώς, πρόκειται για δοκιμή, κατά πόσο η Άγκυρα είναι έτοιμη να τηρήσει προηγούμενες δεσμεύσεις της. Αληθές είναι ότι η υφιστάμενη, όπως και οι προηγούμενες Κυβερνήσεις, έκαναν άλλο ένα βήμα μπροστά, προσφέροντας δώρα στην Τουρκία και στους Τουρκοκυπρίους που αφορούν στο άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό την επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για να τερματιστεί η λεγόμενη απομόνωση των Τουρκοκυπρίων.
Υπάρχει, βεβαίως, άλλο ένα δώρο προς την Τουρκία που αφορά στο άνοιγμα των κεφαλαίων 23 και 24 για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τη δικαιοσύνη. Παρολ΄ αυτά, η Τουρκία έχει άλλη προσέγγιση. Θεωρεί ότι το Κυπριακό μπορεί να λυθεί ώς τον Μάρτιο, οπότε δεν υπάρχει λόγος να προβεί σε υποχωρήσεις. Δημιουργεί δε, κλίμα κατά τρόπον ώστε η ίδια να αποφορτίζεται των δικών της υποχρεώσεων και από θύτης και η πηγή του κακού να εξελίσσεται σε τρίτο, μεταξύ των δυο Κοινοτήτων, διαμεσολαβητή, κερδίζοντας έτσι το πλεονέκτημα εντός της ΕΕ και μεταφέροντας το βάρος της ευθύνης για τις εξελίξεις, που αφορούν μια λύση-εξπρές, στην ελληνοκυπριακή πλευρά.
Τουρκική λογική και εξελικτική λύση
Οι Τούρκοι συνδέουν την επιστροφή της πόλης με ένα ολόκληρο πακέτο εξελικτικής λύσης, που προδικάζει την τελική διευθέτηση του Κυπριακού με τους δικούς τους όρους. Με άλλα λόγια, οικοδομούν στην ενδιάμεση λύση για να δεσμεύσουν την τελική. Στην ουσία, η Τουρκία έχει δυο πολιτικές γραμμές. Η μια είναι για καθολική λύση το συντομότερο δυνατό, δηλαδή τον Μάρτιο, ώστε να προλάβουν οι Τουρκοκύπριοι τις Ευρωεκλογές και να μπουν στο παιχνίδι του φυσικού αερίου μαζί με την Άγκυρα, για τον επανακαθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ Τουρκίας, και Κύπρου, Αιγύπτου Τουρκίας, και η άλλη είναι η εναλλακτική επί της Αμμοχώστου πρόταση, την οποία έχει ήδη επεξεργαστεί η τουρκική κυβέρνηση και οδηγεί ούτως ή άλλως στην τουρκική λύση.
Τμήματά της είναι γνωστά και στις Βρυξέλλες και συνιστά την εξελικτική λύση με διάφορα προσύμφωνα.
Το τουρκικό πακέτο της εξελικτικής λύσης περιλαμβάνει:
1. Το άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμπου και
2. Το άνοιγμα μερικών λιμανιών και αεροδρομίων της Τουρκίας προς τα πλοία και τα αεροσκάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, με αντάλλαγμα όχι μόνο την Τύμπου, αλλά και το ξεπάγωμα των 8 τουρκικών κεφαλαίων, που είναι συναφή με το πρόσθετο πρωτόκολλο, καθώς και άλλα, όπως το 23 και 24.
Το τουρκικό πακέτο κρύβει μέσα αφενός τη λογική της εν δυνάμει λύσης (εξελικτική λύση) και αφετέρου την εκ των προτέρων, δηλαδή προ της λύσης, ύπαρξη χωριστής οντότητας στα κατεχόμενα, υπό την έννοια ότι η τουρκική πλευρά ζητά και χωριστά FIR, που σημαίνει χωριστές κυριαρχίες. Η πρακτική τής εν δυνάμει λύσης, που έχει εισαχθεί από την εποχή Χόλμπρουκ, προνοεί ότι εφόσον η λύση είναι ομοσπονδιακή, στον Βορρά θα διοικούν οι Τουρκοκύπριοι και στον Νότο οι Ελληνοκύπριοι.
Οπότε θα πρέπει να γίνονται βήματα αποδοχής (acknowledgement) των μεν από τους δε. Με άλλα λόγια, εξελικτική λύση. Τι υποστηρίζουν οι Τούρκοι με το πακέτο τους; Με το πακέτο τους υποστηρίζουν:
1. Να αναγνωρίσει η Τουρκία την Κυπριακή Δημοκρατία στα υφιστάμενα όρια ως Ελληνοκυπριακή στην ουσία Διοίκηση. Και η Κυπριακή Δημοκρατία την Τουρκία.
2. Η Κυπριακή Δημοκρατία να αποδεχθεί οντότητα στα κατεχόμενα και από την πλευρά του, το ψευδοκράτος να προχωρήσει σε αποδοχή των ελεύθερων περιοχών στη λογική του νέου συνεταιρισμού των δυο συνιστώντων κρατών, που θα προκύψει στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Στην ουσία, θα έχουμε μια τριγωνική σχέση αμοιβαίων αποδοχών, που συνιστούν το προηγούμενο βήμα των πλήρων αναγνωρίσεων. Το Κυπριακό στην πραγματικότητα θα είναι κλειστό και ο καθορισμός του διχοτομικού χαρακτήρα θα επέλθει πριν από την υπογραφή τελικής διευθέτησης, οπότε η κυπριακή κυβέρνηση θα είναι παγιδευμένη στα επόμενα βήματα, δηλαδή μετά τα ΜΟΕ, και θα τελεί πλέον σε ευάλωτη διαπραγματευτική θέση, διότι δεν θα υπάρχει γυρισμός.
Εφόσον η λύση είναι στη βάση της ομοσπονδίας, η τουρκική φόρμουλα θα μπορούσε να εκληφθεί από τους ξένους ότι είναι στην ορθή κατεύθυνση. Εάν αρχίσει μια τέτοια διαδικασία, θα είναι πάντως δύσκολο να εξηγηθεί προς την ΕΕ και τα Ην. Έθνη η εν συνεχεία απεμπλοκή της κυπριακής κυβέρνησης, διότι θα θεωρηθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά υπεύθυνη. Το χειρότερο είναι ότι θα προκύψουν ούτως ή άλλως αναγνωρίσεις στη λογική των αμοιβαίων αποδοχών.
Αποδοχή χωριστής οντότητας, ασφάλεια, αέριο
ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ σε ρητορικό επίπεδο θέλουν τελική διαπραγμάτευση για λύση χθες. Δηλαδή πολυμερή. Στο πακέτο, όμως, μιας εν δυνάμει λύσης και μάλιστα στο πλαίσιο της μυστικής διπλωματίας, ως εναλλακτικής πρότασης για τη λύση χθες, επιδιώκουν:
Α. Προσύμφωνο για ζητήματα ασφάλειας, στο πλαίσιο του οποίου οι Βρετανοί προωθούν τη φόρμουλα των χωριστών εγγυήσεων. Δηλαδή, κάθε μητέρα πατρίδα να εγγυηθεί το συνιστών κράτος των ομοεθνών της. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολυνθεί το θετικό αποτέλεσμα μιας διεθνούς διάσκεψης για ζητήματα ασφάλειας.
Β. Προσύμφωνο επί του θέματος του φυσικού αερίου, που σημαίνει τον επανακαθορισμό των ΑΟΖ (βλέπε πιο πάνω) και νομιμοποίηση των παράνομων σήμερα συμφωνιών, που έχει συνάψει το ψευδοκράτος με την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων για την εκμετάλλευση στο βόρειο τμήμα της Κύπρου σε θάλασσα και στεριά.
Με αυτά συν τα προηγούμενα μέτρα του τουρκικού πακέτου, στόχος είναι όπως προδικάσει η δεύτερη πολιτική γραμμή της Άγκυρας το περιεχόμενο της πρώτης. Και να συνδεθούν τα όποια ΜΟΕ με την αποδοχή στα κατεχόμενα χωριστής οντότητας και να προδικαστεί η τελική λύση.
ΕΕ και απεσταλμένος
Επειδή η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος της ΕΕ και η Τουρκία υποψήφια για ένταξη, οι Βρυξέλλες εκ των πραγμάτων βρίσκονται στο παιχνίδι, παρότι θεωρούν ότι το πάνω χέρι ανήκει στα Ην. Έθνη. Και είναι οι Βρυξέλλες εμπλεκόμενες στο Κυπριακό μέσω της υπόθεσης της Αμμοχώστου και του ελέγχου της εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου, κάτι που εξαρτάται από τη μορφή της λύσης. Η ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ και ο διορισμός από το Συμβούλιο απεσταλμένου που θα υποβάλλει εκθέσεις, όπως είναι η πρόθεση του Προέδρου Αναστασιάδη, καθώς και κομμάτων της αντιπολίτευσης, είναι εύηχη.
Όμως, θα πρέπει να εξεταστεί εάν είναι πρακτικά και δη πολιτικά συμφέρουσα. Ή εάν θα εξελιχθεί σε μπούμερανγκ. Το ζητούμενο είναι να μην εξελιχθεί μια τέτοια διαδικασία σε διάβρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός του Συμβουλίου. Ο διορισμός απεσταλμένου και στην ουσία διαμεσολαβητή τύπου Ντάουνερ θα προκαλέσει άλλον έναν πονοκέφαλο στην κυπριακή κυβέρνηση. Κατ΄ αρχάς θα είναι πρωτοφανές, κυρίαρχο κράτος μέλος να ζητά μέσω Συμβουλίου τον διορισμό απεσταλμένου. Αυτά συμβαίνουν για την περίπτωση τρίτων χωρών. Όχι κράτους μέλους.
Αντί δηλαδή να έχει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο Συμβούλιο το πλεονέκτημα να διατυπώνει τη θέση του κράτους του, όπως συμβαίνει σήμερα, θα είναι υποχρεωμένος να τοποθετείται επί των εκθέσεων του απεσταλμένου της ΕΕ. Και είναι ευκόλως κατανοητό τι θα συμβεί, εάν ο απεσταλμένος της ΕΕ θα είναι των απόψεων Ντάουνερ, έχοντας, μάλιστα, τη στήριξη των τεχνοκρατών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που είναι από την εποχή του σχεδίου Ανάν εναντίον των θέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Υπό αυτές τις συνθήκες, υπάρχει ο κίνδυνος του ευνουχισμού και της απώλειας του πλεονεκτήματος που διαθέτει η Κυπριακή Δημοκρατία, να ζητά μέσω του Συμβουλίου και των λοιπών θεσμών της ΕΕ την πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου και την εξεύρεση δημοκρατικής λύσης. Τι χρειαζόμαστε, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, τον απεσταλμένο του Συμβουλίου να υποβάλλει εκθέσεις, εφόσον έχουμε τον Πρόεδρο;
Αρκεί ο Πρόεδρος να διεκδικεί στο Συμβούλιο το αυτονόητο. Λύση χωρίς αποκλίσεις, που να είναι δημοκρατική και βιώσιμη, χωρίς να δημιουργεί Απαρτχάιντ. Εκτός και αν ο στόχος του απεσταλμένου δεν θα είναι η πλήρης εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου, αλλά η εξεύρεση τρόπων δικαιολόγησης των αποκλίσεων που είναι αναγκαίες να επιβληθούν, για να εφαρμοστεί και να λειτουργήσει μια ομοσπονδία στο πλαίσιο της οποίας:
Α. Δεν θα υιοθετείται η αρχή ένας άνθρωπος μια ψήφος και 2. Στον Βορρά θα πρέπει να έχουν τον έλεγχο οι Τουρκοκύπριοι και επί του πληθυσμού και επί του εδάφους.
Και αυτό σημαίνει περιορισμούς και στο δικαίωμα εγκατάστασης και περιουσίας και στα πολιτικά δικαιώματα. Η τουρκική αυτή διευθέτηση, δηλαδή της πλειοψηφίας επί του εδάφους και επί του πληθυσμού, μπορεί να προκύψει με την επίκληση της λειτουργικότητας και της πολιτικής ισότητας, καθώς και της προστασίας του τουρκικού πληθυσμού από το πλειοψηφούν ελληνικό στοιχείο, το οποίο, όπως συνέβη και στο σχέδιο Ανάν, θα αναγκαστεί να ζητήσει απόκλιση από το κοινοτικό κεκτημένο, με την προσδοκία ότι θα γλιτώσει από την πλημμυρίδα Τούρκων εκ Τουρκίας, που θα περάσουν σταδιακά από το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος στον Νότο. Το ερώτημα βεβαίως είναι εάν θα μπορέσει να γλιτώσει.
Πλημμυρίδα εποίκων χωρίς σωσίβιο
ΕΠΙ σχεδίου Ανάν είχε εξευρεθεί η φόρμουλα του 1/3 και των 2/3. Δηλαδή το ελάχιστο ποσοστό Ελληνοκυπρίων ή ελληνοφώνων, όπως μετονομάζονταν οι δυο πλευρές στον Νότο και των τουρκοφώνων στον Βορρά θα ήταν τα 2/3 των νόμιμων κατοίκων ενός εκάστου των κρατιδίων. Η διευθέτηση αυτή ήταν και θα είναι μπούμερανγκ για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Γιατί; Διότι το 1/3 των 700 χιλιάδων πχ Ελληνοκυπρίων φθάνει τις 233 χιλιάδες.
Εάν υποθέσουμε ότι οι Τουρκοκύπριοι είναι 120 χιλιάδες και ότι άλλοι 50.000 τουλάχιστον έποικοι, οι οποίοι θα συνθέσουν το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος, τότε σημαίνει το περιθώριο τουρκικού συνολικού πληθυσμού και στα δυο συνιστώντα κράτη θα φθάσει τις 400 χιλιάδες. Εξέλιξη που σημαίνει την άλωση και του Βορρά και του Νότου. Εάν οι Τουρκοκύπριοι και έποικοι φθάνουν τις 170 χιλιάδες, δεν θα είναι δυνατή η επιστροφή στο τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος παρά μόνο 56,6 χιλιάδων Ελληνοκυπρίων. Συνεπώς, εάν αφαιρεθούν από τις 700 χιλιάδες οι 56, που θα έχουν δικαίωμα επιστροφής, η τουρκική πλευρά θα έχει δυνατότητα να στείλει στον Νότο 214 χιλιάδες.
Συναφώς, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι όσο διαρκεί η εκκρεμότητα του προβλήματος, όλο και περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες μεγαλύτερου εποικισμού. Το ερώτημα είναι εάν με την ομοσπονδία θα κλείσει η κάνουλα ή θα ανοίξει. Μάλλον το δεύτερο θα συμβεί. Τώρα, οι εκ Τουρκίας ορμώμενοι θεωρούνται έποικοι και όχι παράνομοι μετανάστες ή μετανάστες. Με τη λύση δεν θα θεωρούνται έποικοι και ταυτοχρόνως δικαίως διερωτάται κάποιος: Ποιος θα βάλει φρένο στους εποχικούς εργάτες και άλλους μετανάστες εκ Τουρκίας; Ποιος θα ελέγχει τις σημερινές «Αρχές» του ψευδοκράτους και τις αυριανές του συνιστώντος τουρκοκυπριακού κρατιδίου;
Οι κοινές ομόσπονδες Αρχές της όποιας Κεντρικής Εξουσίας; Και αν οι Τουρκοκύπριοι αρνούνται να συνεργαστούν, τι θα συμβεί; θα κάνουμε πόλεμο; Ή θα «τινάξουμε ειρηνικά» το σύστημα στον αέρα; Εδώ υπάρχουν μεγαλύτερα και ενιαία κράτη, όπως η Ελλάδα, η Γαλλία και η Ιταλία, που δεν μπορούν να συγκρατήσουν τα κύματα των μεταναστών, πόσω μάλλον το ομόσπονδο, μικρό και ανίσχυρο κράτος της Κύπρου που συνορεύει με την Τουρκία, η οποία θα διοχετεύει νέα κύματα εποικισμού. Ούτως ή άλλως με την ομοσπονδία, η Τουρκία θα ελέγξει τον Βορρά, αλλά και τον Νότο. Γενικώς, είναι πρόδηλος ο κίνδυνος να πνίξει την Κύπρο πληθυσμιακά, χωρίς να υπάρχει αξιόπιστο σωσίβιο ασφαλείας. Πώς λοιπόν μπορεί να είναι βιώσιμη μιας τέτοιας μορφής πολιτειακή λύση;
Το διχοτομικό αποτέλεσμα και ο στόχος
ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ είναι εάν η υπόθεση της Αμμοχώστου θα δημιουργεί συνθήκες για την επανένωση ή εάν θα οδηγεί σε συνθήκες νομιμοποίησης της διχοτόμησης. Η απάντηση στο ερώτημα είναι συναφής και με τον στόχο που θέτει η Λευκωσία, αλλά και με την τουρκική πολιτική, η οποία περιλαμβάνει πακέτο αμοιβαίων αποδοχών και αναγνωρίσεων, στη λογική της εν δυνάμει λύσης. Όσο δε για τον στόχο της Λευκωσίας, δηλαδή την ομοσπονδία, εκ των πραγμάτων οδηγεί στη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής, δηλαδή στον διοικητικό, γεωγραφικό και πληθυσμιακό διαχωρισμό της Κύπρου.
Συνεπώς, το στρατηγικό ερώτημα είναι εάν ο στόχος είναι η διατήρηση του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας ή η διχοτόμησή του σε δυο συνιστώντα κράτη. Εφόσον η Κυβέρνηση και το Εθνικό Συμβούλιο συμφωνούν στη λύση της ομοσπονδίας και τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα συμβεί το εξής: Εάν αποτύχει η υφιστάμενη διαδικασία, τότε θα είναι αυξημένες οι πιθανότητες είτε να μείνει η κατάσταση ως έχει είτε να εξελιχθεί η υφιστάμενη de factο διχοτόμηση σε de jure, με μονομερείς ή μαζικές αναγνωρίσεις του ψευδοκράτους. Εάν πετύχει η διαδικασία, τότε με τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία η de factο διχοτόμηση θα καταστεί de jure με τη δική μας υπογραφή. Και τις σφραγίδες του ΟΗΕ και της ΕΕ.
Με Αμμόχωστο, Τύμπου, άνοιγμα κεφαλαίων, λιμανιών, αεροδρομίων, προσυμφώνων για ασφάλεια και αέριο, καθώς και αμοιβαίων αποδοχών ψευδοκράτους - Κυπριακής Δημοκρατίας στη λογική του acknowledgment
ΚΛΕΙΝΕΙ ή ανοίγει η κάνουλα του εποικισμού με την ομοσπονδία;
Το ζήτημα της Αμμοχώστου βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της κυβερνητικής ατζέντας και μάλιστα δικαίως, αφού η επιστροφή της πόλης αποτελεί τουρκική υποχρέωση, η οποία χρονίζει από τις δεύτερες Συμφωνίες Κορυφής του 1979 μεταξύ Κυπριανού - Ντενκτάς. Συνεπώς, πρόκειται για δοκιμή, κατά πόσο η Άγκυρα είναι έτοιμη να τηρήσει προηγούμενες δεσμεύσεις της. Αληθές είναι ότι η υφιστάμενη, όπως και οι προηγούμενες Κυβερνήσεις, έκαναν άλλο ένα βήμα μπροστά, προσφέροντας δώρα στην Τουρκία και στους Τουρκοκυπρίους που αφορούν στο άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό την επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για να τερματιστεί η λεγόμενη απομόνωση των Τουρκοκυπρίων.
Υπάρχει, βεβαίως, άλλο ένα δώρο προς την Τουρκία που αφορά στο άνοιγμα των κεφαλαίων 23 και 24 για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τη δικαιοσύνη. Παρολ΄ αυτά, η Τουρκία έχει άλλη προσέγγιση. Θεωρεί ότι το Κυπριακό μπορεί να λυθεί ώς τον Μάρτιο, οπότε δεν υπάρχει λόγος να προβεί σε υποχωρήσεις. Δημιουργεί δε, κλίμα κατά τρόπον ώστε η ίδια να αποφορτίζεται των δικών της υποχρεώσεων και από θύτης και η πηγή του κακού να εξελίσσεται σε τρίτο, μεταξύ των δυο Κοινοτήτων, διαμεσολαβητή, κερδίζοντας έτσι το πλεονέκτημα εντός της ΕΕ και μεταφέροντας το βάρος της ευθύνης για τις εξελίξεις, που αφορούν μια λύση-εξπρές, στην ελληνοκυπριακή πλευρά.
Τουρκική λογική και εξελικτική λύση
Οι Τούρκοι συνδέουν την επιστροφή της πόλης με ένα ολόκληρο πακέτο εξελικτικής λύσης, που προδικάζει την τελική διευθέτηση του Κυπριακού με τους δικούς τους όρους. Με άλλα λόγια, οικοδομούν στην ενδιάμεση λύση για να δεσμεύσουν την τελική. Στην ουσία, η Τουρκία έχει δυο πολιτικές γραμμές. Η μια είναι για καθολική λύση το συντομότερο δυνατό, δηλαδή τον Μάρτιο, ώστε να προλάβουν οι Τουρκοκύπριοι τις Ευρωεκλογές και να μπουν στο παιχνίδι του φυσικού αερίου μαζί με την Άγκυρα, για τον επανακαθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ Τουρκίας, και Κύπρου, Αιγύπτου Τουρκίας, και η άλλη είναι η εναλλακτική επί της Αμμοχώστου πρόταση, την οποία έχει ήδη επεξεργαστεί η τουρκική κυβέρνηση και οδηγεί ούτως ή άλλως στην τουρκική λύση.
Τμήματά της είναι γνωστά και στις Βρυξέλλες και συνιστά την εξελικτική λύση με διάφορα προσύμφωνα.
Το τουρκικό πακέτο της εξελικτικής λύσης περιλαμβάνει:
1. Το άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμπου και
2. Το άνοιγμα μερικών λιμανιών και αεροδρομίων της Τουρκίας προς τα πλοία και τα αεροσκάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, με αντάλλαγμα όχι μόνο την Τύμπου, αλλά και το ξεπάγωμα των 8 τουρκικών κεφαλαίων, που είναι συναφή με το πρόσθετο πρωτόκολλο, καθώς και άλλα, όπως το 23 και 24.
Το τουρκικό πακέτο κρύβει μέσα αφενός τη λογική της εν δυνάμει λύσης (εξελικτική λύση) και αφετέρου την εκ των προτέρων, δηλαδή προ της λύσης, ύπαρξη χωριστής οντότητας στα κατεχόμενα, υπό την έννοια ότι η τουρκική πλευρά ζητά και χωριστά FIR, που σημαίνει χωριστές κυριαρχίες. Η πρακτική τής εν δυνάμει λύσης, που έχει εισαχθεί από την εποχή Χόλμπρουκ, προνοεί ότι εφόσον η λύση είναι ομοσπονδιακή, στον Βορρά θα διοικούν οι Τουρκοκύπριοι και στον Νότο οι Ελληνοκύπριοι.
Οπότε θα πρέπει να γίνονται βήματα αποδοχής (acknowledgement) των μεν από τους δε. Με άλλα λόγια, εξελικτική λύση. Τι υποστηρίζουν οι Τούρκοι με το πακέτο τους; Με το πακέτο τους υποστηρίζουν:
1. Να αναγνωρίσει η Τουρκία την Κυπριακή Δημοκρατία στα υφιστάμενα όρια ως Ελληνοκυπριακή στην ουσία Διοίκηση. Και η Κυπριακή Δημοκρατία την Τουρκία.
2. Η Κυπριακή Δημοκρατία να αποδεχθεί οντότητα στα κατεχόμενα και από την πλευρά του, το ψευδοκράτος να προχωρήσει σε αποδοχή των ελεύθερων περιοχών στη λογική του νέου συνεταιρισμού των δυο συνιστώντων κρατών, που θα προκύψει στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Στην ουσία, θα έχουμε μια τριγωνική σχέση αμοιβαίων αποδοχών, που συνιστούν το προηγούμενο βήμα των πλήρων αναγνωρίσεων. Το Κυπριακό στην πραγματικότητα θα είναι κλειστό και ο καθορισμός του διχοτομικού χαρακτήρα θα επέλθει πριν από την υπογραφή τελικής διευθέτησης, οπότε η κυπριακή κυβέρνηση θα είναι παγιδευμένη στα επόμενα βήματα, δηλαδή μετά τα ΜΟΕ, και θα τελεί πλέον σε ευάλωτη διαπραγματευτική θέση, διότι δεν θα υπάρχει γυρισμός.
Εφόσον η λύση είναι στη βάση της ομοσπονδίας, η τουρκική φόρμουλα θα μπορούσε να εκληφθεί από τους ξένους ότι είναι στην ορθή κατεύθυνση. Εάν αρχίσει μια τέτοια διαδικασία, θα είναι πάντως δύσκολο να εξηγηθεί προς την ΕΕ και τα Ην. Έθνη η εν συνεχεία απεμπλοκή της κυπριακής κυβέρνησης, διότι θα θεωρηθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά υπεύθυνη. Το χειρότερο είναι ότι θα προκύψουν ούτως ή άλλως αναγνωρίσεις στη λογική των αμοιβαίων αποδοχών.
Αποδοχή χωριστής οντότητας, ασφάλεια, αέριο
ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ σε ρητορικό επίπεδο θέλουν τελική διαπραγμάτευση για λύση χθες. Δηλαδή πολυμερή. Στο πακέτο, όμως, μιας εν δυνάμει λύσης και μάλιστα στο πλαίσιο της μυστικής διπλωματίας, ως εναλλακτικής πρότασης για τη λύση χθες, επιδιώκουν:
Α. Προσύμφωνο για ζητήματα ασφάλειας, στο πλαίσιο του οποίου οι Βρετανοί προωθούν τη φόρμουλα των χωριστών εγγυήσεων. Δηλαδή, κάθε μητέρα πατρίδα να εγγυηθεί το συνιστών κράτος των ομοεθνών της. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολυνθεί το θετικό αποτέλεσμα μιας διεθνούς διάσκεψης για ζητήματα ασφάλειας.
Β. Προσύμφωνο επί του θέματος του φυσικού αερίου, που σημαίνει τον επανακαθορισμό των ΑΟΖ (βλέπε πιο πάνω) και νομιμοποίηση των παράνομων σήμερα συμφωνιών, που έχει συνάψει το ψευδοκράτος με την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων για την εκμετάλλευση στο βόρειο τμήμα της Κύπρου σε θάλασσα και στεριά.
Με αυτά συν τα προηγούμενα μέτρα του τουρκικού πακέτου, στόχος είναι όπως προδικάσει η δεύτερη πολιτική γραμμή της Άγκυρας το περιεχόμενο της πρώτης. Και να συνδεθούν τα όποια ΜΟΕ με την αποδοχή στα κατεχόμενα χωριστής οντότητας και να προδικαστεί η τελική λύση.
ΕΕ και απεσταλμένος
Επειδή η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος της ΕΕ και η Τουρκία υποψήφια για ένταξη, οι Βρυξέλλες εκ των πραγμάτων βρίσκονται στο παιχνίδι, παρότι θεωρούν ότι το πάνω χέρι ανήκει στα Ην. Έθνη. Και είναι οι Βρυξέλλες εμπλεκόμενες στο Κυπριακό μέσω της υπόθεσης της Αμμοχώστου και του ελέγχου της εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου, κάτι που εξαρτάται από τη μορφή της λύσης. Η ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ και ο διορισμός από το Συμβούλιο απεσταλμένου που θα υποβάλλει εκθέσεις, όπως είναι η πρόθεση του Προέδρου Αναστασιάδη, καθώς και κομμάτων της αντιπολίτευσης, είναι εύηχη.
Όμως, θα πρέπει να εξεταστεί εάν είναι πρακτικά και δη πολιτικά συμφέρουσα. Ή εάν θα εξελιχθεί σε μπούμερανγκ. Το ζητούμενο είναι να μην εξελιχθεί μια τέτοια διαδικασία σε διάβρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός του Συμβουλίου. Ο διορισμός απεσταλμένου και στην ουσία διαμεσολαβητή τύπου Ντάουνερ θα προκαλέσει άλλον έναν πονοκέφαλο στην κυπριακή κυβέρνηση. Κατ΄ αρχάς θα είναι πρωτοφανές, κυρίαρχο κράτος μέλος να ζητά μέσω Συμβουλίου τον διορισμό απεσταλμένου. Αυτά συμβαίνουν για την περίπτωση τρίτων χωρών. Όχι κράτους μέλους.
Αντί δηλαδή να έχει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο Συμβούλιο το πλεονέκτημα να διατυπώνει τη θέση του κράτους του, όπως συμβαίνει σήμερα, θα είναι υποχρεωμένος να τοποθετείται επί των εκθέσεων του απεσταλμένου της ΕΕ. Και είναι ευκόλως κατανοητό τι θα συμβεί, εάν ο απεσταλμένος της ΕΕ θα είναι των απόψεων Ντάουνερ, έχοντας, μάλιστα, τη στήριξη των τεχνοκρατών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που είναι από την εποχή του σχεδίου Ανάν εναντίον των θέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Υπό αυτές τις συνθήκες, υπάρχει ο κίνδυνος του ευνουχισμού και της απώλειας του πλεονεκτήματος που διαθέτει η Κυπριακή Δημοκρατία, να ζητά μέσω του Συμβουλίου και των λοιπών θεσμών της ΕΕ την πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου και την εξεύρεση δημοκρατικής λύσης. Τι χρειαζόμαστε, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, τον απεσταλμένο του Συμβουλίου να υποβάλλει εκθέσεις, εφόσον έχουμε τον Πρόεδρο;
Αρκεί ο Πρόεδρος να διεκδικεί στο Συμβούλιο το αυτονόητο. Λύση χωρίς αποκλίσεις, που να είναι δημοκρατική και βιώσιμη, χωρίς να δημιουργεί Απαρτχάιντ. Εκτός και αν ο στόχος του απεσταλμένου δεν θα είναι η πλήρης εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου, αλλά η εξεύρεση τρόπων δικαιολόγησης των αποκλίσεων που είναι αναγκαίες να επιβληθούν, για να εφαρμοστεί και να λειτουργήσει μια ομοσπονδία στο πλαίσιο της οποίας:
Α. Δεν θα υιοθετείται η αρχή ένας άνθρωπος μια ψήφος και 2. Στον Βορρά θα πρέπει να έχουν τον έλεγχο οι Τουρκοκύπριοι και επί του πληθυσμού και επί του εδάφους.
Και αυτό σημαίνει περιορισμούς και στο δικαίωμα εγκατάστασης και περιουσίας και στα πολιτικά δικαιώματα. Η τουρκική αυτή διευθέτηση, δηλαδή της πλειοψηφίας επί του εδάφους και επί του πληθυσμού, μπορεί να προκύψει με την επίκληση της λειτουργικότητας και της πολιτικής ισότητας, καθώς και της προστασίας του τουρκικού πληθυσμού από το πλειοψηφούν ελληνικό στοιχείο, το οποίο, όπως συνέβη και στο σχέδιο Ανάν, θα αναγκαστεί να ζητήσει απόκλιση από το κοινοτικό κεκτημένο, με την προσδοκία ότι θα γλιτώσει από την πλημμυρίδα Τούρκων εκ Τουρκίας, που θα περάσουν σταδιακά από το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος στον Νότο. Το ερώτημα βεβαίως είναι εάν θα μπορέσει να γλιτώσει.
Πλημμυρίδα εποίκων χωρίς σωσίβιο
ΕΠΙ σχεδίου Ανάν είχε εξευρεθεί η φόρμουλα του 1/3 και των 2/3. Δηλαδή το ελάχιστο ποσοστό Ελληνοκυπρίων ή ελληνοφώνων, όπως μετονομάζονταν οι δυο πλευρές στον Νότο και των τουρκοφώνων στον Βορρά θα ήταν τα 2/3 των νόμιμων κατοίκων ενός εκάστου των κρατιδίων. Η διευθέτηση αυτή ήταν και θα είναι μπούμερανγκ για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Γιατί; Διότι το 1/3 των 700 χιλιάδων πχ Ελληνοκυπρίων φθάνει τις 233 χιλιάδες.
Εάν υποθέσουμε ότι οι Τουρκοκύπριοι είναι 120 χιλιάδες και ότι άλλοι 50.000 τουλάχιστον έποικοι, οι οποίοι θα συνθέσουν το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος, τότε σημαίνει το περιθώριο τουρκικού συνολικού πληθυσμού και στα δυο συνιστώντα κράτη θα φθάσει τις 400 χιλιάδες. Εξέλιξη που σημαίνει την άλωση και του Βορρά και του Νότου. Εάν οι Τουρκοκύπριοι και έποικοι φθάνουν τις 170 χιλιάδες, δεν θα είναι δυνατή η επιστροφή στο τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος παρά μόνο 56,6 χιλιάδων Ελληνοκυπρίων. Συνεπώς, εάν αφαιρεθούν από τις 700 χιλιάδες οι 56, που θα έχουν δικαίωμα επιστροφής, η τουρκική πλευρά θα έχει δυνατότητα να στείλει στον Νότο 214 χιλιάδες.
Συναφώς, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι όσο διαρκεί η εκκρεμότητα του προβλήματος, όλο και περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες μεγαλύτερου εποικισμού. Το ερώτημα είναι εάν με την ομοσπονδία θα κλείσει η κάνουλα ή θα ανοίξει. Μάλλον το δεύτερο θα συμβεί. Τώρα, οι εκ Τουρκίας ορμώμενοι θεωρούνται έποικοι και όχι παράνομοι μετανάστες ή μετανάστες. Με τη λύση δεν θα θεωρούνται έποικοι και ταυτοχρόνως δικαίως διερωτάται κάποιος: Ποιος θα βάλει φρένο στους εποχικούς εργάτες και άλλους μετανάστες εκ Τουρκίας; Ποιος θα ελέγχει τις σημερινές «Αρχές» του ψευδοκράτους και τις αυριανές του συνιστώντος τουρκοκυπριακού κρατιδίου;
Οι κοινές ομόσπονδες Αρχές της όποιας Κεντρικής Εξουσίας; Και αν οι Τουρκοκύπριοι αρνούνται να συνεργαστούν, τι θα συμβεί; θα κάνουμε πόλεμο; Ή θα «τινάξουμε ειρηνικά» το σύστημα στον αέρα; Εδώ υπάρχουν μεγαλύτερα και ενιαία κράτη, όπως η Ελλάδα, η Γαλλία και η Ιταλία, που δεν μπορούν να συγκρατήσουν τα κύματα των μεταναστών, πόσω μάλλον το ομόσπονδο, μικρό και ανίσχυρο κράτος της Κύπρου που συνορεύει με την Τουρκία, η οποία θα διοχετεύει νέα κύματα εποικισμού. Ούτως ή άλλως με την ομοσπονδία, η Τουρκία θα ελέγξει τον Βορρά, αλλά και τον Νότο. Γενικώς, είναι πρόδηλος ο κίνδυνος να πνίξει την Κύπρο πληθυσμιακά, χωρίς να υπάρχει αξιόπιστο σωσίβιο ασφαλείας. Πώς λοιπόν μπορεί να είναι βιώσιμη μιας τέτοιας μορφής πολιτειακή λύση;
Το διχοτομικό αποτέλεσμα και ο στόχος
ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ είναι εάν η υπόθεση της Αμμοχώστου θα δημιουργεί συνθήκες για την επανένωση ή εάν θα οδηγεί σε συνθήκες νομιμοποίησης της διχοτόμησης. Η απάντηση στο ερώτημα είναι συναφής και με τον στόχο που θέτει η Λευκωσία, αλλά και με την τουρκική πολιτική, η οποία περιλαμβάνει πακέτο αμοιβαίων αποδοχών και αναγνωρίσεων, στη λογική της εν δυνάμει λύσης. Όσο δε για τον στόχο της Λευκωσίας, δηλαδή την ομοσπονδία, εκ των πραγμάτων οδηγεί στη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής, δηλαδή στον διοικητικό, γεωγραφικό και πληθυσμιακό διαχωρισμό της Κύπρου.
Συνεπώς, το στρατηγικό ερώτημα είναι εάν ο στόχος είναι η διατήρηση του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας ή η διχοτόμησή του σε δυο συνιστώντα κράτη. Εφόσον η Κυβέρνηση και το Εθνικό Συμβούλιο συμφωνούν στη λύση της ομοσπονδίας και τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα συμβεί το εξής: Εάν αποτύχει η υφιστάμενη διαδικασία, τότε θα είναι αυξημένες οι πιθανότητες είτε να μείνει η κατάσταση ως έχει είτε να εξελιχθεί η υφιστάμενη de factο διχοτόμηση σε de jure, με μονομερείς ή μαζικές αναγνωρίσεις του ψευδοκράτους. Εάν πετύχει η διαδικασία, τότε με τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία η de factο διχοτόμηση θα καταστεί de jure με τη δική μας υπογραφή. Και τις σφραγίδες του ΟΗΕ και της ΕΕ.
