Ένας μεταπτυχιακός φοιτητής, ο Τόμας Χέρντον του Πανεπιστημίου Άμχερστ της Μασαχουσέτης, εξετάζοντας τα στοιχεία που χρησιμοποίησαν οι δύο καθηγητές, παρατήρησε ότι σ' αυτά δεν περιλαμβάνονταν στοιχεία από ορισμένες χώρες, τα οποία, αν συνεξετάζονταν, αντί για ύφεση, υπήρχε ανάπτυξη. Οι καθηγητές απάντησαν με τεχνικούς όρους, στους οποίους δεν θα αναφερθούμε εδώ.
Στο άρθρο αυτό θα περιοριστούμε στην εξέταση της σχέσης αυτής στα 12 κράτη - πρώτα μέλη της Ευρωζώνης σε δύο χρονικές περιόδους λειτουργίας της: την περίοδο πριν από την εφαρμογή των Μνημονίων σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία (2000-2009) και τα δύο πρώτα έτη της εφαρμογής του (2010-2011) (παρ' ότι υπάρχουν στοιχεία και για το 2012, δεν συμπεριλαμβάνουμε το συγκεκριμένο έτος στο άρθρο αυτό, δεδομένου ότι στην Ελλάδα έγινε το κούρεμα του δημόσιου χρέους στα χέρια ιδιωτών, ενώ αυτό δεν συνέβη στα άλλα κράτη).Τα 12 κράτη τα χωρίζουμε σε 2 ομάδες: τα βόρεια (Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Αυστρία και Φινλανδία) και τα νότια (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία, λόγω Μνημονίου).
Στις δύο πρώτες στήλες του Πίνακα δίνονται οι μέσοι όροι του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ στα 12 κράτη - πρώτα μέλη της Ευρωζώνης, στις υποομάδες τους Βόρεια και Νότια κράτη και το σύνολό τους (Ε.Ζ.12) τις περιόδους 2000-2008 και 2009-2010 και στην 3η η διαφορά τους. Στις δύο επόμενες στήλες δίνεται η μέση ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ των ίδιων κρατών, των υποομάδων και του συνόλου τους, τις περιόδους 2001-2009 και 2010-2011 και στην τελευταία η διαφορά τους.
Από τον Πίνακα φαίνεται ότι υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα 12 κράτη - πρώτα μέλη της Ευρωζώνης και στις υποομάδες τους τόσο στην αύξηση του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ όσο και της ποσοστιαίας μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές ανάμεσα στην 9ετή περίοδο προ Μνημονίων και τα δύο πρώτα έτη (2010-2011) της εφαρμογής τους σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία και της λιτότητας στα υπόλοιπα κράτη καθώς και στη σχέση ανάμεσα στην αύξηση του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ και της μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, δηλαδή ανάπτυξης ή ύφεσης των οικονομιών τους. Πιο συγκεκριμένα, τη δεύτερη σε σχέση με την πρώτη περίοδο:
* Ο μέσος όρος του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ αυξήθηκε και στα 12 κράτη-πρώτα μέλη της Ευρωζώνης. Υπάρχουν, όμως, πολύ μεγάλες διαφορές ανάμεσά τους. Οι μεγαλύτερες διαφορές σημειώθηκαν κατά σειρά στην Ιρλανδία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία και οι μικρότερες στο Βέλγιο, στην Αυστρία και τη Φινλανδία, με αποτέλεσμα η αύξηση στην ομάδα των νότιων κρατών να είναι μεγαλύτερη από εκείνη στα βόρεια κράτη.
* Ο μέσος όρος της μεταβολής του ΑΕΠ αυξήθηκε (κατά σειρά ύψους της αύξησης) στη Γερμανία, τη Φινλανδία, την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και την Ιταλία και μειώθηκε (κατά σειρά ύψους μείωσης) στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, στο Λουξεμβούργο και στην Ολλανδία (ελάχιστα). Από τα κράτη αυτά τα 3 είναι εκείνα στα οποία επιβλήθηκαν τα Μνημόνια. Συνολικά στα βόρεια κράτη ο μέσος όρος ανάπτυξης αυξήθηκε, ενώ στα νότια μειώθηκε.
Από τα παραπάνω φαίνεται πόσο δυσμενείς επιπτώσεις είχαν τα Μνημόνια στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία τόσο στο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ όσο και στον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ, με την Ελλάδα να βρίσκεται στη χειρότερη θέση και να καταλαμβάνει την πρώτη θέση με διαφορά από τα άλλα κράτη στο ύψος του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ και να είναι το μόνο κράτος από τα 12 πρώτα μέλη της Ευρωζώνης στα οποία να σημειώνεται μεγάλη ύφεση τη δεύτερη περίοδο.
Σε ό,τι αφορά τη θεωρία των Κένεθ Ρογκόφ και Κάρμεν Ράινχαρτ, στην οποία αναφερθήκαμε στην αρχή του άρθρου, από τον Πίνακα παρατηρούμε ότι οι μόνες περιπτώσεις στις οποίες το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ την πρώτη περίοδο ήταν κάτω από το 90% και τη δεύτερη περίοδο ξεπέρασε το όριο αυτό -δηλαδή ισχύουν οι διαπιστώσεις τους- ήταν η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και τα νότια κράτη ως σύνολο. Αυτό, όμως, οφείλεται βασικά στα Μνημόνια που επιβλήθηκαν στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία.
* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
