Του Γιάννου Χαραλαμπίδη Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου θα έπρεπε να
ήταν στην παρούσα φάση ως προαπαιτούμενο για την έναρξη των συνομιλιών
και της συνέχισης της τουρκικής ενταξιακής πορείας στην Ε.Ε.Ποια εισήγηση είχε γίνει επί Τάσσου και πώς μπορεί να επανέλθει.Μπορεί ή όχι να ανοίξει η Τύμπου χωρίς να τεθεί
υπό την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας και πώς σχετίζεται με
την εν δυνάμει λύση.Η ΠΡΙΣΤΙΝΑ και πώς είναι συναφής με τη διζωνική και πολυπεριφερειακή ομοσπονδία
Από τη στιγμή που εγείρεται θέμα της επιστροφής της Αμμοχώστου στους
νόμιμους κατοίκους της, η τουρκική πλευρά συνδέει το θέμα αυτό με την
άρση της «απομόνωσης» των Τουρκοκυπρίων, τη λειτουργία του λιμανιού της
Αμμοχώστου, του αεροδρομίου της Τύμπου, καθώς και με τα ζητήματα
κυριαρχίας και αναγνώρισης του ψευδοκράτους στη λογική του
«acknowledgment», δηλαδή της αποδοχής χωριστής οντότητας στα κατεχόμενα.
Αμμόχωστος έναντι αναγνώρισης
Η τουρκική στάση δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να αποτρέπει την Κυπριακή Δημοκρατία να διεκδικεί την Αμμόχωστο, την οποία η Άγκυρα είναι δεσμευμένη να παραδώσει στα Ηνωμένα Έθνη άνευ ανταλλαγμάτων και όρων, όπως οι δεύτερες Συμφωνίες Κορυφής του ’79 μεταξύ Κυπριανού-Ντενκτάς καθορίζουν.Συνεπώς, η λογική και η διαπραγματευτική πρακτική οδηγεί στην εξής θέση: Η επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου θα έπρεπε να ήταν στην παρούσα φάση ως προαπαιτούμενο για την έναρξη των συνομιλιών και της συνέχισης της τουρκικής ενταξιακής πορείας στην Ε.Ε. Γιατί; Διότι, όταν οι Τούρκοι δεν τηρούν τις υποχρεώσεις από προηγούμενες συμφωνίες, πώς θα τηρήσουν τις νεότερες;
Πώς σέβονται το κοινοτικό κεκτημένο και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία; Παρ’ όλα αυτά, οι προηγούμενες Κυβερνήσεις, καθώς και η υφιστάμενη, εμπλέκονται σε μια διαδικασία πάρε-δώσε για την Αμμόχωστο, την οποία οι Τούρκοι εννοούν στην εξής φράση: Επιστροφή της πόλης έναντι αναγνώρισης. Τώρα η υφιστάμενη Κυβέρνηση θα προχωρήσει εκ νέου στη διεκδίκηση της Αμμοχώστου, τονίζοντας ότι αφενός δεν συνδέει το θέμα με την Τύμπου, όμως υπάρχουν έγγραφα του Υπουργείου Εξωτερικών που μελετούν τη διασύνδεση αυτή. Και αυτό είναι λογικό, υπό την έννοια ότι θα πρέπει να ελέγχονται και να μελετώνται τα πάντα.
Όπως λογικό είναι να επισημαίνεται από τον Υπουργό Εξωτερικών Ι. Κασουλίδη ότι η Τύμπου μπορεί να διασυνδεθεί και να λειτουργήσει εφόσον γίνει σεβαστή η κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, που σημαίνει ότι:
1. Το FIR και ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας θα ανήκει στη Λευκωσία, δηλαδή στις Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας.
2. Οι Αρχές του αεροδρομίου, Αστυνομία κλπ θα πρέπει να υπάγονται στην Κυπριακή Δημοκρατία, ασχέτως εάν είναι Ελληνοκύπριοι ή Τουρκοκύπριοι.
3. Το FIR θα είναι ένα και ενιαίο, και οι όποιες άδειες πτήσεων και τα αεροπλάνα που θα προσγειώνονται και θα απογειώνονται, όπως και οι ασφαλίσεις, οι ασφάλεια και οι έλεγχοι θα ανήκουν και θα υπόκεινται στην Κυπριακή Δημοκρατία και στη νομοθεσία της, σε συνδυασμό με τις Διεθνείς Συμφωνίες που έχει υπογράψει και με την ICAO. Αυτά τα ζητήματα είναι βασικά και στοιχειώδη, και πρέπει να γίνουν σεβαστά. Πώς αλλιώς θα υπάρχει κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Ηνωμένα Έθνη και κυριαρχία
Βεβαίως, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι μια τέτοια φόρμουλα δεν πρόκειται να γίνει δεκτή από την τουρκική πλευρά, διότι η ίδια η Άγκυρα και οι παράνομες τουρκοκυπριακές αρχές των κατεχομένων είναι ως να απα-αναγνωρίζουν το ψευδοκράτος και να αναγνωρίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία. Υπό αυτές τις συνθήκες, το ζητούμενο δεν θα είναι η επιστροφή της Αμμοχώστου, αλλά πώς οι μεν θα καταλογίσουν ευθύνες και αρνητική στάση στους δε.
Για τη γεφύρωση των διαφορών και εφόσον η Κυβέρνηση δεν εισηγείται, αλλά και δεν απορρίπτει την σύνδεση της Τύμπου με την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, υπό την προϋπόθεση να γίνει σεβαστή η κρατική κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο και η Ε.Ε. έχουν ήδη στα συρτάρια τους έτοιμη για μελέτη προηγούμενη φόρμουλα, που είχε προταθεί επί διακυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου, αλλά δεν τελεσφόρησε, διότι, προφανώς, οδηγούσε σε αναβάθμιση του ψευδοκράτους και σε επικίνδυνες ατραπούς.
Η πρόταση αυτή αφορά στο μοντέλο της Πρίστινα, στο Κοσσυφοπέδιο. Το 1999, όταν οι συμμαχικές δυνάμεις των Ρώσων κατέλαβαν το αεροδρόμιο της Πρίστινα, για να αποφύγουν τις φιλονικίες με το ΝΑΤΟ και για τη λειτουργία του, επινοήθηκε η διαδικασία όπως τεθεί υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών. Η λύση αυτή έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
1. Οι Ρώσοι εφάρμοσαν το κόλπο του Βερολίνου. Δηλαδή, με μια εντυπωσιακή κίνηση των ειδικών τους δυνάμεων και ειδικότερα των αλεξιπτωτιστών, πρόλαβαν τους ΝΑΤΟϊκούς και κατέλαβαν το αεροδρόμιο της Πρίστινα. Και ακολούθως άρχισαν διαπραγματεύσεις για τον έλεγχο και τη λειτουργία του με τους ΝΑΤΟϊκούς. Είναι δε, χαρακτηριστικό ότι ο αρχηγός των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων Γουέσλι Κλαρκς διέταξε τον Βρετανό στρατηγό σερ Μάικ Τζάκσον να το ανακαταλάβει. Ο τελευταίος είπε όχι, διότι, όπως δικαιολόγησε τη θέση του, ουδόλως θα ήθελε να πυροδοτήσει από την Πρίστινα τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο! Στην ουσία, το αεροδρόμιο της Πρίστινα θύμιζε τη διχοτόμηση του Βερολίνου. Συνεπώς, το ζητούμενο δεν ήταν μόνο ποιος θα ασκούσε την κυριαρχία, αλλά πώς θα λειτουργούσε το αεροδρόμιο και πώς θα γινόταν συνδιαχείριση της κυριαρχίας που έχανε το Βελιγράδι και θα μεταβιβαζόταν στους Κοσοβάρους.
2. Η λύση δόθηκε με την απόφαση όπως η λειτουργία του αεροδρομίου δοθεί στη διοίκηση του ΟΗΕ, όπου και οι δυο μεγάλες δυνάμεις, δηλαδή ΗΠΑ και Ρωσία, όπως και άλλες, Γαλλία και Βρετανία, ασκούν κυριαρχία και έλεγχο μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας.
3. Οι ΝΑΤΟϊκοί είχαν αποφασίσει ότι το Βελιγράδι έχει χάσει την κυριαρχία του στο Κοσσυφοπέδιο και οργάνωναν την αποδοχή της ανεξαρτητοποίησής του, ασχέτως ποια θα ήταν η στάση της κυβέρνησης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας. Το αεροδρόμιο της Πρίστινα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση και στη μεταφορά της κυριαρχίας (βλέπε εναέριος χώρος και FIR) που θα γινόταν στους Κοσοβάρους μέσω των Ηνωμένων Εθνών.
Το υποκείμενο του διεθνούς δικαίου
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ της Κύπρου είναι διαφορετική. Με βάση δε, τη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την υπόθεση του «απευθείας εμπορίου», η Κυπριακή Δημοκρατία είναι η μόνη αρμόδια Αρχή για να ανοίγει και να κλείνει τα λιμάνια και τα αεροδρόμια σε ολόκληρη την Κύπρο. Και προστίθεται ότι οποιαδήποτε άλλη ενέργεια και πρακτική υποσκάπτει την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι κράτος μέλος της Ε.Ε. Συνεπώς, χωρίς την έγκριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ούτε το λιμάνι της Αμμοχώστου μπορεί να λειτουργήσει ούτε η Τύμπου.
Είναι δε, πρόδηλο ότι εάν η Κυπριακή Δημοκρατία δώσει εξουσία στα Ηνωμένα Έθνη να λειτουργούν ή/και να διοικούν το αεροδρόμιο της Τύμπου, χωρίς να έχει ή ίδια τον πλήρη έλεγχο του FIR και χωρίς όλες οι διαδικασίες και Αρχές να υπάγονται στις νομοθετικές της ρυθμίσεις, θα είναι δυνατό να δημιουργηθούν ιδιαίτερες συνθήκες έμμεσης αναγνώρισης, αποδοχής, στην ουσία, του ψευδοκράτους, το οποίο εκ των πραγμάτων θα είναι συνδεδεμένο με τα Ηνωμένα Έθνη, που θα έχουν τον έλεγχο και τη διοίκηση του αεροδρομίου. Σημειώνουμε επί τούτου ένα απλό παράδειγμα:
Σε περίπτωση ατυχήματος ή οποιουδήποτε άλλου προβλήματος, ποιο θα είναι το υποκείμενο του διεθνούς δικαίου που θα έχει την ευθύνη του αεροδρομίου; Τα Ηνωμένα Έθνη; Εάν θα είναι τα Ηνωμένα Έθνη, τότε υπάρχει ο κίνδυνος της σταδιακής κατάργησης από τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε τμήματα της δικής της εξουσίας και κυριαρχίας, για να διευκολύνεται το ψευδοκράτος, του οποίου πλέον οι παράνομες αρχές θα αντλούν νομιμοποίηση από τη συνεργασία τους με τα Ηνωμένα Έθνη και με την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία.
Συνεπώς, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι υπεισερχόμεθα σε μια διαδικασία αμοιβαίων αποδοχών-αναγνωρίσεων. Αν είναι οι όποιες «τουρκοκυπριακές-κατοχικές αρχές» του ψευδοκράτους που θα αποτελούν το υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, τότε μια τέτοια εξέλιξη θα συνιστά μορφή, αν όχι αναγνώρισης, τουλάχιστον αποδοχής τους; Από την άλλη, πώς θα είναι υποκείμενο διεθνούς δικαίου και κυρίως πώς να φέρει ευθύνη για κάτι το οποίο θα πάει στραβά η Κυπριακή Δημοκρατία, όταν δεν θα ασκεί εξουσίες ή δεν θα ασκεί πλήρως και δεν θα έχει κρατικές αρμοδιότητες στο αεροδρόμιο; Το FIR όπως και η ασφάλεια είναι ζητήματα κρατικής κυριαρχίας.
Ραφοποίηση κυριαρχίας…
ΓΙΑ να λειτουργήσει μια τέτοια φόρμουλα, η εξουσία και η κυριαρχία στην Τύμπου θα πρέπει να ασκούνται από κοινού μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων μέσω του ΟΗΕ. Εκτός και αν εμφανιστεί και πάλιν όπως και στο παρελθόν, στις συνομιλίες του Παρισίου τον Σεπτέμβρη του 2002, η λογική ότι το ζήτημα της κυριαρχίας θα πρέπει να μπει στο ράφι. Στη βάση αυτή της λογικής, η λειτουργία της Τύμπου θα είναι το προηγούμενο βήμα μετάβασης της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας -η οποία θα κατεβεί από το ράφι- προς το νέο πολιτειακό σύστημα των δυο συνιστώντων κρατών που θα προκύψει μετά τη λύση.
Συν τω χρόνω, το ψευδοκράτος θα λειτουργεί διεθνώς, εφόσον θα δύναται να εμπορεύεται και μέσω αεροδρομίου και μέσω λιμανιών στο μοντέλο της Ταϊβάν και της εν δυνάμει λύσης, όπως την είχε μεθοδεύσει ο αλήστου μνήμης Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, που σημαίνει ότι: Εφόσον η λύση του Κυπριακού θα στηρίζεται στην ομοσπονδία και εφόσον ο Βορράς, πλην εδαφικών αναπροσαρμογών, θα ανήκει στους Τουρκοκυπρίους, θα πρέπει να γίνουν βήματα προ της λύσης μέσω των ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης) για την αμοιβαία αποδοχή των δυο τουλάχιστον συνιστώντων κρατών που θα προκύψουν. Και σημειώνουμε τη λέξη τουλάχιστον, διότι εάν το πολιτειακό σύστημα δεν είναι διζωνικό, αλλά πολυζωνικό, τα πράγματα θα είναι ακόμη πιο περίπλοκα.
Εν δυνάμει λύση και δημοψήφισμα
Εκ των πραγμάτων, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί το εξής: Όσοι υποστηρίζουν λύση ομοσπονδίας και δη διζωνικής, καθόλου δεν θα πρέπει να αντιτίθενται στη λογική της εν δυνάμει λύσης, που μπορεί να στηριχθεί στη σύνδεση της Τύμπου με την επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου. Και αυτό διότι με την ομοσπονδία συμφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία των ηγεσιών των κομμάτων και του Εθνικού Συμβουλίου. Είναι, όμως, πρόδηλο ότι επί του παρόντος διαφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία του λαού. Και αν υπάρχει από κάποιους και ειδικότερα από τις κομματικές ηγεσίες περί του αντιθέτου άποψη, ας πάμε σε δημοψήφισμα, για να ενεργεί πλέον η ηγεσία επί τη βάσει άμεσης δημοκρατικής λαϊκής εντολής και όχι επί ψευδαισθήσεων.
Χωρίς εναλλακτική πρόταση και διαζύγια
Η υιοθέτηση του μοντέλου της Πρίστινα στην περίπτωση της Τύμπου μπορεί να οδηγήσει τελικά στην τουρκική θέση: Αμμόχωστος έναντι αποδοχής (acknowledgement) και εν συνεχεία αναγνώρισης του ψευδοκράτους ως ισότιμου των ελεύθερων περιοχών της Κυπριακής Δημοκρατίας συνιστώντος κράτους. Και προφανώς θα πρόκειται για τη δρομολόγηση λύσης στη βάση του σχεδίου Ανάν με άλλο όνομα.
Είναι, ταυτοχρόνως, πρόδηλο ότι, και από το στρατόπεδο της συμπολίτευσης και από εκείνο της αντιπολίτευσης δεν υπάρχει εναλλακτική φόρμουλα και στρατηγική πέραν της ομοσπονδίας, ακόμη και από αυτούς που διαφωνούν με τη σύνδεση της Αμμοχώστου με την Τύμπου. Οπότε χωρίς την εναλλακτική επιλογή, το Κυπριακό είτε θα οδηγηθεί στη διχοτόμηση μέσω μιας παραλλαγής του σχεδίου Ανάν είτε μέσω της διατήρησης της de facto υφιστάμενης κατάστασης και της μετατροπή της σε de jure, είτε όπως η Συμμαχία των Πολιτών (τουλάχιστον προεκλογικά αυτό εισηγείτο), σε μια πολυπεριφερειακή ομοσπονδία, που θα σημαίνει τον πολυτεμαχισμό της Κύπρου σε έξι αντί σε δυο ζώνες, εκτός και αν οι δυο τουρκικές εφάπτονται μεταξύ τους, οπότε θα έχουμε μέσα από την πολυπεριφερειακή, μια διζωνική και πάλιν ομοσπονδία.
Σημειώνουμε δε, ότι και η Πρίστινα, καθώς και το αεροδρόμιο της ήταν πρωτεύουσα του Κοσσυφοπεδίου, μιας αυτόνομης περιοχής, που αποτελούσε τμήμα της πάλαι ποτέ πολυπεριφερειακής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, με ισχυρή υπό τον Τίτο κεντρική Κυβέρνηση, η οποία όμως κατέρρευσε με το πλήρωμα του χρόνου, ακολουθώντας το πεπρωμένο των πολυεθνικών ή διεθνικών πολιτειακών συστημάτων, όπως ήταν η Τσεχοσλοβακία με το βελούδινο διαζύγιο. Ή το τελικό στάδιο της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας μεταξύ Σερβίας και Μαυροβουνίου, που εθνολογικά, ιστορικά και άλλως πως είχε περισσότερες πιθανότητες συνοχής απ΄ ό,τι μια ομοσπονδία στην Κύπρο μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Εναλλακτική επιλογή και τα εγκώμια στον Ερντογάν
ΕΠΕΙΔΗ οι στήλες αυτές ουδέποτε ανήκαν στο απορριπτικό στρατόπεδο, αλλά σε εκείνη τη σχολή σκέψης που όταν απορρίπτει οφείλει να προτείνει επί μακρόν, εισηγούμαστε τη νέα στρατηγική με δυο βασικούς πυλώνες. Ο ένας είναι δημοκρατικότητα της λύσης που μπορεί να προκύψει μέσω του πλήρους σεβασμού και εφαρμογής των αρχών και των αξιών της Ε.Ε., που δεν μπορεί να κατοχυρώσει ένα ομοσπονδιακό σύστημα, και ο δεύτερος είναι το σύστημα της ασφάλειας, που προϋποθέτει απεγκλωβισμό μας από τον γεωστρατηγικό έλεγχο της Τουρκίας με την ένταξή μας στο ΝΑΤΟ, ως αντάλλαγμα για τη συνέχιση της τουρκικής ενταξιακής πορείας και στη λογική της δημιουργίας λύσης και συνθηκών win-win situation. Με στόχο, βεβαίως, τη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή, και την Αμμόχωστο να συνιστά -όπως θέλουν οι κάτοικοί της και το σύνολο των Κυπρίων- ΜΟΕ για την επανένωση της Κύπρου.
Διότι, κανείς δεν θέλει τέτοια ΜΟΕ και μεθοδολογικά εργαλεία, ώστε μέσω Τύμπου και Πρίστινα να πάμε σε μοντέλο Ταϊβάν και στη νομιμοποίηση της διχοτόμησης μέσω ενός ομοσπονδιακού συστήματος στη βάση του σχεδίου Ανάν. Που θα σηματοδοτεί τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη νομιμοποίηση της υποταγής μας στην αναθεωρητική τουρκική πολιτική, που οι Ευρωπαίοι εταίροι μας και δη στην Ευρωβουλή, καθώς και πολλοί εκ των Αμερικανών πολιτικών αναλυτών τη θεωρούν νεο-Οθωμανική και επικίνδυνη λόγω της ισλαμικής ταυτότητας του Ερντογάν και του AKP, στους οποίους μέχρι πρότινος οι υποστηρικτές του σχεδίου Ανάν και της ομοσπονδίας -τόσο προηγούμενοι όσο και υφιστάμενοι κάτοικοι του Προεδρικού- έπλεκαν το εγκώμιο!
Αμμόχωστος έναντι αναγνώρισης
Η τουρκική στάση δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να αποτρέπει την Κυπριακή Δημοκρατία να διεκδικεί την Αμμόχωστο, την οποία η Άγκυρα είναι δεσμευμένη να παραδώσει στα Ηνωμένα Έθνη άνευ ανταλλαγμάτων και όρων, όπως οι δεύτερες Συμφωνίες Κορυφής του ’79 μεταξύ Κυπριανού-Ντενκτάς καθορίζουν.Συνεπώς, η λογική και η διαπραγματευτική πρακτική οδηγεί στην εξής θέση: Η επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου θα έπρεπε να ήταν στην παρούσα φάση ως προαπαιτούμενο για την έναρξη των συνομιλιών και της συνέχισης της τουρκικής ενταξιακής πορείας στην Ε.Ε. Γιατί; Διότι, όταν οι Τούρκοι δεν τηρούν τις υποχρεώσεις από προηγούμενες συμφωνίες, πώς θα τηρήσουν τις νεότερες;
Πώς σέβονται το κοινοτικό κεκτημένο και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία; Παρ’ όλα αυτά, οι προηγούμενες Κυβερνήσεις, καθώς και η υφιστάμενη, εμπλέκονται σε μια διαδικασία πάρε-δώσε για την Αμμόχωστο, την οποία οι Τούρκοι εννοούν στην εξής φράση: Επιστροφή της πόλης έναντι αναγνώρισης. Τώρα η υφιστάμενη Κυβέρνηση θα προχωρήσει εκ νέου στη διεκδίκηση της Αμμοχώστου, τονίζοντας ότι αφενός δεν συνδέει το θέμα με την Τύμπου, όμως υπάρχουν έγγραφα του Υπουργείου Εξωτερικών που μελετούν τη διασύνδεση αυτή. Και αυτό είναι λογικό, υπό την έννοια ότι θα πρέπει να ελέγχονται και να μελετώνται τα πάντα.
Όπως λογικό είναι να επισημαίνεται από τον Υπουργό Εξωτερικών Ι. Κασουλίδη ότι η Τύμπου μπορεί να διασυνδεθεί και να λειτουργήσει εφόσον γίνει σεβαστή η κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, που σημαίνει ότι:
1. Το FIR και ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας θα ανήκει στη Λευκωσία, δηλαδή στις Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας.
2. Οι Αρχές του αεροδρομίου, Αστυνομία κλπ θα πρέπει να υπάγονται στην Κυπριακή Δημοκρατία, ασχέτως εάν είναι Ελληνοκύπριοι ή Τουρκοκύπριοι.
3. Το FIR θα είναι ένα και ενιαίο, και οι όποιες άδειες πτήσεων και τα αεροπλάνα που θα προσγειώνονται και θα απογειώνονται, όπως και οι ασφαλίσεις, οι ασφάλεια και οι έλεγχοι θα ανήκουν και θα υπόκεινται στην Κυπριακή Δημοκρατία και στη νομοθεσία της, σε συνδυασμό με τις Διεθνείς Συμφωνίες που έχει υπογράψει και με την ICAO. Αυτά τα ζητήματα είναι βασικά και στοιχειώδη, και πρέπει να γίνουν σεβαστά. Πώς αλλιώς θα υπάρχει κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Ηνωμένα Έθνη και κυριαρχία
Βεβαίως, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι μια τέτοια φόρμουλα δεν πρόκειται να γίνει δεκτή από την τουρκική πλευρά, διότι η ίδια η Άγκυρα και οι παράνομες τουρκοκυπριακές αρχές των κατεχομένων είναι ως να απα-αναγνωρίζουν το ψευδοκράτος και να αναγνωρίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία. Υπό αυτές τις συνθήκες, το ζητούμενο δεν θα είναι η επιστροφή της Αμμοχώστου, αλλά πώς οι μεν θα καταλογίσουν ευθύνες και αρνητική στάση στους δε.
Για τη γεφύρωση των διαφορών και εφόσον η Κυβέρνηση δεν εισηγείται, αλλά και δεν απορρίπτει την σύνδεση της Τύμπου με την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, υπό την προϋπόθεση να γίνει σεβαστή η κρατική κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο και η Ε.Ε. έχουν ήδη στα συρτάρια τους έτοιμη για μελέτη προηγούμενη φόρμουλα, που είχε προταθεί επί διακυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου, αλλά δεν τελεσφόρησε, διότι, προφανώς, οδηγούσε σε αναβάθμιση του ψευδοκράτους και σε επικίνδυνες ατραπούς.
Η πρόταση αυτή αφορά στο μοντέλο της Πρίστινα, στο Κοσσυφοπέδιο. Το 1999, όταν οι συμμαχικές δυνάμεις των Ρώσων κατέλαβαν το αεροδρόμιο της Πρίστινα, για να αποφύγουν τις φιλονικίες με το ΝΑΤΟ και για τη λειτουργία του, επινοήθηκε η διαδικασία όπως τεθεί υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών. Η λύση αυτή έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
1. Οι Ρώσοι εφάρμοσαν το κόλπο του Βερολίνου. Δηλαδή, με μια εντυπωσιακή κίνηση των ειδικών τους δυνάμεων και ειδικότερα των αλεξιπτωτιστών, πρόλαβαν τους ΝΑΤΟϊκούς και κατέλαβαν το αεροδρόμιο της Πρίστινα. Και ακολούθως άρχισαν διαπραγματεύσεις για τον έλεγχο και τη λειτουργία του με τους ΝΑΤΟϊκούς. Είναι δε, χαρακτηριστικό ότι ο αρχηγός των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων Γουέσλι Κλαρκς διέταξε τον Βρετανό στρατηγό σερ Μάικ Τζάκσον να το ανακαταλάβει. Ο τελευταίος είπε όχι, διότι, όπως δικαιολόγησε τη θέση του, ουδόλως θα ήθελε να πυροδοτήσει από την Πρίστινα τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο! Στην ουσία, το αεροδρόμιο της Πρίστινα θύμιζε τη διχοτόμηση του Βερολίνου. Συνεπώς, το ζητούμενο δεν ήταν μόνο ποιος θα ασκούσε την κυριαρχία, αλλά πώς θα λειτουργούσε το αεροδρόμιο και πώς θα γινόταν συνδιαχείριση της κυριαρχίας που έχανε το Βελιγράδι και θα μεταβιβαζόταν στους Κοσοβάρους.
2. Η λύση δόθηκε με την απόφαση όπως η λειτουργία του αεροδρομίου δοθεί στη διοίκηση του ΟΗΕ, όπου και οι δυο μεγάλες δυνάμεις, δηλαδή ΗΠΑ και Ρωσία, όπως και άλλες, Γαλλία και Βρετανία, ασκούν κυριαρχία και έλεγχο μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας.
3. Οι ΝΑΤΟϊκοί είχαν αποφασίσει ότι το Βελιγράδι έχει χάσει την κυριαρχία του στο Κοσσυφοπέδιο και οργάνωναν την αποδοχή της ανεξαρτητοποίησής του, ασχέτως ποια θα ήταν η στάση της κυβέρνησης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας. Το αεροδρόμιο της Πρίστινα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση και στη μεταφορά της κυριαρχίας (βλέπε εναέριος χώρος και FIR) που θα γινόταν στους Κοσοβάρους μέσω των Ηνωμένων Εθνών.
Το υποκείμενο του διεθνούς δικαίου
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ της Κύπρου είναι διαφορετική. Με βάση δε, τη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την υπόθεση του «απευθείας εμπορίου», η Κυπριακή Δημοκρατία είναι η μόνη αρμόδια Αρχή για να ανοίγει και να κλείνει τα λιμάνια και τα αεροδρόμια σε ολόκληρη την Κύπρο. Και προστίθεται ότι οποιαδήποτε άλλη ενέργεια και πρακτική υποσκάπτει την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι κράτος μέλος της Ε.Ε. Συνεπώς, χωρίς την έγκριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ούτε το λιμάνι της Αμμοχώστου μπορεί να λειτουργήσει ούτε η Τύμπου.
Είναι δε, πρόδηλο ότι εάν η Κυπριακή Δημοκρατία δώσει εξουσία στα Ηνωμένα Έθνη να λειτουργούν ή/και να διοικούν το αεροδρόμιο της Τύμπου, χωρίς να έχει ή ίδια τον πλήρη έλεγχο του FIR και χωρίς όλες οι διαδικασίες και Αρχές να υπάγονται στις νομοθετικές της ρυθμίσεις, θα είναι δυνατό να δημιουργηθούν ιδιαίτερες συνθήκες έμμεσης αναγνώρισης, αποδοχής, στην ουσία, του ψευδοκράτους, το οποίο εκ των πραγμάτων θα είναι συνδεδεμένο με τα Ηνωμένα Έθνη, που θα έχουν τον έλεγχο και τη διοίκηση του αεροδρομίου. Σημειώνουμε επί τούτου ένα απλό παράδειγμα:
Σε περίπτωση ατυχήματος ή οποιουδήποτε άλλου προβλήματος, ποιο θα είναι το υποκείμενο του διεθνούς δικαίου που θα έχει την ευθύνη του αεροδρομίου; Τα Ηνωμένα Έθνη; Εάν θα είναι τα Ηνωμένα Έθνη, τότε υπάρχει ο κίνδυνος της σταδιακής κατάργησης από τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε τμήματα της δικής της εξουσίας και κυριαρχίας, για να διευκολύνεται το ψευδοκράτος, του οποίου πλέον οι παράνομες αρχές θα αντλούν νομιμοποίηση από τη συνεργασία τους με τα Ηνωμένα Έθνη και με την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία.
Συνεπώς, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι υπεισερχόμεθα σε μια διαδικασία αμοιβαίων αποδοχών-αναγνωρίσεων. Αν είναι οι όποιες «τουρκοκυπριακές-κατοχικές αρχές» του ψευδοκράτους που θα αποτελούν το υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, τότε μια τέτοια εξέλιξη θα συνιστά μορφή, αν όχι αναγνώρισης, τουλάχιστον αποδοχής τους; Από την άλλη, πώς θα είναι υποκείμενο διεθνούς δικαίου και κυρίως πώς να φέρει ευθύνη για κάτι το οποίο θα πάει στραβά η Κυπριακή Δημοκρατία, όταν δεν θα ασκεί εξουσίες ή δεν θα ασκεί πλήρως και δεν θα έχει κρατικές αρμοδιότητες στο αεροδρόμιο; Το FIR όπως και η ασφάλεια είναι ζητήματα κρατικής κυριαρχίας.
Ραφοποίηση κυριαρχίας…
ΓΙΑ να λειτουργήσει μια τέτοια φόρμουλα, η εξουσία και η κυριαρχία στην Τύμπου θα πρέπει να ασκούνται από κοινού μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων μέσω του ΟΗΕ. Εκτός και αν εμφανιστεί και πάλιν όπως και στο παρελθόν, στις συνομιλίες του Παρισίου τον Σεπτέμβρη του 2002, η λογική ότι το ζήτημα της κυριαρχίας θα πρέπει να μπει στο ράφι. Στη βάση αυτή της λογικής, η λειτουργία της Τύμπου θα είναι το προηγούμενο βήμα μετάβασης της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας -η οποία θα κατεβεί από το ράφι- προς το νέο πολιτειακό σύστημα των δυο συνιστώντων κρατών που θα προκύψει μετά τη λύση.
Συν τω χρόνω, το ψευδοκράτος θα λειτουργεί διεθνώς, εφόσον θα δύναται να εμπορεύεται και μέσω αεροδρομίου και μέσω λιμανιών στο μοντέλο της Ταϊβάν και της εν δυνάμει λύσης, όπως την είχε μεθοδεύσει ο αλήστου μνήμης Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, που σημαίνει ότι: Εφόσον η λύση του Κυπριακού θα στηρίζεται στην ομοσπονδία και εφόσον ο Βορράς, πλην εδαφικών αναπροσαρμογών, θα ανήκει στους Τουρκοκυπρίους, θα πρέπει να γίνουν βήματα προ της λύσης μέσω των ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης) για την αμοιβαία αποδοχή των δυο τουλάχιστον συνιστώντων κρατών που θα προκύψουν. Και σημειώνουμε τη λέξη τουλάχιστον, διότι εάν το πολιτειακό σύστημα δεν είναι διζωνικό, αλλά πολυζωνικό, τα πράγματα θα είναι ακόμη πιο περίπλοκα.
Εν δυνάμει λύση και δημοψήφισμα
Εκ των πραγμάτων, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί το εξής: Όσοι υποστηρίζουν λύση ομοσπονδίας και δη διζωνικής, καθόλου δεν θα πρέπει να αντιτίθενται στη λογική της εν δυνάμει λύσης, που μπορεί να στηριχθεί στη σύνδεση της Τύμπου με την επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου. Και αυτό διότι με την ομοσπονδία συμφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία των ηγεσιών των κομμάτων και του Εθνικού Συμβουλίου. Είναι, όμως, πρόδηλο ότι επί του παρόντος διαφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία του λαού. Και αν υπάρχει από κάποιους και ειδικότερα από τις κομματικές ηγεσίες περί του αντιθέτου άποψη, ας πάμε σε δημοψήφισμα, για να ενεργεί πλέον η ηγεσία επί τη βάσει άμεσης δημοκρατικής λαϊκής εντολής και όχι επί ψευδαισθήσεων.
Χωρίς εναλλακτική πρόταση και διαζύγια
Η υιοθέτηση του μοντέλου της Πρίστινα στην περίπτωση της Τύμπου μπορεί να οδηγήσει τελικά στην τουρκική θέση: Αμμόχωστος έναντι αποδοχής (acknowledgement) και εν συνεχεία αναγνώρισης του ψευδοκράτους ως ισότιμου των ελεύθερων περιοχών της Κυπριακής Δημοκρατίας συνιστώντος κράτους. Και προφανώς θα πρόκειται για τη δρομολόγηση λύσης στη βάση του σχεδίου Ανάν με άλλο όνομα.
Είναι, ταυτοχρόνως, πρόδηλο ότι, και από το στρατόπεδο της συμπολίτευσης και από εκείνο της αντιπολίτευσης δεν υπάρχει εναλλακτική φόρμουλα και στρατηγική πέραν της ομοσπονδίας, ακόμη και από αυτούς που διαφωνούν με τη σύνδεση της Αμμοχώστου με την Τύμπου. Οπότε χωρίς την εναλλακτική επιλογή, το Κυπριακό είτε θα οδηγηθεί στη διχοτόμηση μέσω μιας παραλλαγής του σχεδίου Ανάν είτε μέσω της διατήρησης της de facto υφιστάμενης κατάστασης και της μετατροπή της σε de jure, είτε όπως η Συμμαχία των Πολιτών (τουλάχιστον προεκλογικά αυτό εισηγείτο), σε μια πολυπεριφερειακή ομοσπονδία, που θα σημαίνει τον πολυτεμαχισμό της Κύπρου σε έξι αντί σε δυο ζώνες, εκτός και αν οι δυο τουρκικές εφάπτονται μεταξύ τους, οπότε θα έχουμε μέσα από την πολυπεριφερειακή, μια διζωνική και πάλιν ομοσπονδία.
Σημειώνουμε δε, ότι και η Πρίστινα, καθώς και το αεροδρόμιο της ήταν πρωτεύουσα του Κοσσυφοπεδίου, μιας αυτόνομης περιοχής, που αποτελούσε τμήμα της πάλαι ποτέ πολυπεριφερειακής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, με ισχυρή υπό τον Τίτο κεντρική Κυβέρνηση, η οποία όμως κατέρρευσε με το πλήρωμα του χρόνου, ακολουθώντας το πεπρωμένο των πολυεθνικών ή διεθνικών πολιτειακών συστημάτων, όπως ήταν η Τσεχοσλοβακία με το βελούδινο διαζύγιο. Ή το τελικό στάδιο της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας μεταξύ Σερβίας και Μαυροβουνίου, που εθνολογικά, ιστορικά και άλλως πως είχε περισσότερες πιθανότητες συνοχής απ΄ ό,τι μια ομοσπονδία στην Κύπρο μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Εναλλακτική επιλογή και τα εγκώμια στον Ερντογάν
ΕΠΕΙΔΗ οι στήλες αυτές ουδέποτε ανήκαν στο απορριπτικό στρατόπεδο, αλλά σε εκείνη τη σχολή σκέψης που όταν απορρίπτει οφείλει να προτείνει επί μακρόν, εισηγούμαστε τη νέα στρατηγική με δυο βασικούς πυλώνες. Ο ένας είναι δημοκρατικότητα της λύσης που μπορεί να προκύψει μέσω του πλήρους σεβασμού και εφαρμογής των αρχών και των αξιών της Ε.Ε., που δεν μπορεί να κατοχυρώσει ένα ομοσπονδιακό σύστημα, και ο δεύτερος είναι το σύστημα της ασφάλειας, που προϋποθέτει απεγκλωβισμό μας από τον γεωστρατηγικό έλεγχο της Τουρκίας με την ένταξή μας στο ΝΑΤΟ, ως αντάλλαγμα για τη συνέχιση της τουρκικής ενταξιακής πορείας και στη λογική της δημιουργίας λύσης και συνθηκών win-win situation. Με στόχο, βεβαίως, τη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή, και την Αμμόχωστο να συνιστά -όπως θέλουν οι κάτοικοί της και το σύνολο των Κυπρίων- ΜΟΕ για την επανένωση της Κύπρου.
Διότι, κανείς δεν θέλει τέτοια ΜΟΕ και μεθοδολογικά εργαλεία, ώστε μέσω Τύμπου και Πρίστινα να πάμε σε μοντέλο Ταϊβάν και στη νομιμοποίηση της διχοτόμησης μέσω ενός ομοσπονδιακού συστήματος στη βάση του σχεδίου Ανάν. Που θα σηματοδοτεί τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη νομιμοποίηση της υποταγής μας στην αναθεωρητική τουρκική πολιτική, που οι Ευρωπαίοι εταίροι μας και δη στην Ευρωβουλή, καθώς και πολλοί εκ των Αμερικανών πολιτικών αναλυτών τη θεωρούν νεο-Οθωμανική και επικίνδυνη λόγω της ισλαμικής ταυτότητας του Ερντογάν και του AKP, στους οποίους μέχρι πρότινος οι υποστηρικτές του σχεδίου Ανάν και της ομοσπονδίας -τόσο προηγούμενοι όσο και υφιστάμενοι κάτοικοι του Προεδρικού- έπλεκαν το εγκώμιο!
