Αν δεχθούμε την εκτίμηση του προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, πρόκειται για «μπλόφα», εκτίμηση
την οποία κάνουν και γερμανοί επιχειρηματίες που έχουν σχέσεις με τη
Μόσχα. Αντίθετα, για τον αρθρογράφο της «Wall Street Journal», με τον
οποίο φαίνεται να συμφωνεί και ο επίτροπος για την Ενέργεια Μάρος Σέφκοβιτς, πρόκειται για «ομολογία αποτυχίας». Ο λόγος για τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και
την εγκατάλειψη του προγράμματος South Stream την οποία ανήγγειλε
αιφνιδιαστικά κατά την επίσκεψή του στην Αγκυρα την 1η Δεκεμβρίου.
Την ανησυχία του για τις επιπτώσεις στην Ευρώπη έδειξε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος θεωρεί τη Ρωσία, όπως δήλωσε, «στρατηγικό πρόβλημα» για την Ευρώπη. Η δήλωση προκάλεσε αμέσως «διόρθωση» από τον κ. Γιούνκερ, ο οποίος τόνισε ότι «ναι,
η Ρωσία είναι ένα στρατηγικό πρόβλημα, αλλά ελπίζω ότι σύντομα θα γίνει
και πάλι στρατηγικός εταίρος μας. Θα κάνουμε παν το δυνατόν για να
επιτευχθεί αυτό». Η γνώμη της Κομισιόν, δήλωσε ο κ. Γιούνκερ, είναι ότι «ο South Stream μπορεί να κατασκευαστεί. Δεν υπάρχουν ανυπέρβλητα εμπόδια. Η μπάλα είναι στο γήπεδο της Ρωσίας».
Δεν είναι τόσο αισιόδοξοι άλλοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Πολλοί από αυτούς, είναι αλήθεια, ποτέ δεν πίστεψαν ότι θα πραγματοποιηθούν τα σχέδια για τον South Stream. Είχαν υπόψη τους και τις συνεχείς προσπάθειες - εκβιασμούς σε ορισμένες περιπτώσεις - της Ουάσιγκτον να εμποδίσει την αποδοχή του από ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα, λέγουν, η Ρωσία λόγω των κυρώσεων δεν έχει την οικονομική άνεση να κατασκευάσει τον αγωγό και «επινοεί προσχήματα για να αποχωρήσει αθόρυβα». Αλλοι σημειώνουν ότι εξέλιπε ο λόγος για τον οποίον η Ρωσία «προωθούσε» το σχέδιο γι' αυτόν τον αγωγό. Κατά τη γνώμη τους, στόχος του Πούτιν για την κατασκευή του ήταν «η υπονόμευση της Ουκρανίας». Αλλά αυτό, κατά τη γνώμη τους πάντοτε, έχει ξεπεραστεί - η Ουκρανία έχει αποσταθεροποιηθεί.
Η δήλωση του προέδρου Πούτιν για εγκατάλειψη του South Stream είχε φυσικά και οικονομικές επιπτώσεις. Πρώτη η Βουλγαρία ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει αποζημίωση από τη Μόσχα και από την ΕΕ καθώς «έχει ήδη προχωρήσει σε έργα υποδομής» αλλά τα διέκοψε «με παρέμβαση του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο». Ο πρόεδρος της Σερβίας Τομισλάβ Νίκολιτς μίλησε για «παιχνίδι που παίζουν Δύση και Ανατολή στη ράχη μας». Ζημιές είχαν οι μετοχές εταιρειών οι οποίες θα έπαιρναν μέρος στην κατασκευή, όπως η Saipem, η Satzgitter κ.ά., ενώ την περασμένη Τετάρτη η βελγική εφημερίδα «Le Soir» έγραψε ότι «υπάρχει υφέρπουσα πεποίθηση στην ΕΕ ότι εξαιτίας της κρίσης κανένα σχέδιο για αγωγό δεν θα πραγματοποιηθεί».
Η αιφνίδια εγκατάλειψη του South Stream από τη Ρωσία έφερε στο προσκήνιο - και μάλιστα με νέα, ισχυρά δεδομένα - το ζήτημα της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ καθώς ο ρώσος πρόεδρος συμφώνησε με τον τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για μεταφορά ρωσικού αερίου στην Ευρώπη με νέο αγωγό μέσω Τουρκίας.Το σχέδιο για νέο αγωγό προβλέπει ότι θα μεταφέρει αέριο 63 δισ. κυβικά μέτρα τον χρόνο - τα 14 δισ. στην Τουρκία και με μειωμένη τιμή - ως τα ελληνοτουρκικά σύνορα. Στην Κομισιόν εκτιμούν ότι αυτό θα βελτιώσει τη διαπραγματευτική θέση της Αγκυρας στις ενταξιακές συνομιλίες της με την ΕΕ.
«Αν πραγματοποιηθεί ο αγωγός Ρωσίας - Τουρκίας, θα πληγεί η ενεργειακή ασφάλεια (της Ευρώπης) επειδή θα αυξηθεί η εξάρτησή της από τη Ρωσία» δήλωσε την περασμένη Τρίτη (ανώνυμη) πηγή στην ΕΕ. Προσέθεσε ότι «η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ασκήσουν πίεση στην Τουρκία. Η Αγκυρα πρέπει να αποφασίσει με ποιον είναι - με την Ευρώπη ή με τον Πούτιν». Ενα νέο «αγκάθι» στις σχέσεις Ουάσιγκτον - Αγκυρας.
