Συνεχείς επαφές για να εξαντλήσει τις
πιθανότητες για μεταφορά του αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην
Ευρώπη μέσω Ελλάδας και Κύπρου - Πώς επηρεάζει τις ισορροπίες η ρωσική
στάση με τον South Stream
Η ελληνική κυβέρνηση
εμφανίζεται αποφασισμένη να εξαντλήσει τις πιθανότητες που υπάρχουν για
την προώθηση του αγωγού φυσικού αερίου «East Med», ώστε να εκμεταλλευθεί
το περιβάλλον που διαμορφώνεται έπειτα από την απόφαση-κεραυνό της
Μόσχας να ακυρώσει την κατασκευή του αγωγού South Stream.
Παρά την πολιτική αβεβαιότητα που αναμφίβολα επηρεάζει τους σχεδιασμούς της Αθήνας, ο αρμόδιος υπουργός Γιάννης Μανιάτης
επιδιώκει να πείσει τις Βρυξέλλες ότι ο αγωγός μπορεί να εμφανίζει
ορισμένες τεχνικές δυσκολίες, αυτές όμως δεν είναι αξεπέραστες.
Αποφυγή τριπλής εξάρτησης
Παράλληλα, η μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην
ευρωπαϊκή αγορά μέσω κρατών-μελών της ΕΕ και όχι μέσω τρίτων χωρών (π.χ.
Τουρκία, Γεωργία στην περίπτωση του αερίου από το Αζερμπαϊτζάν) είναι
ασφαλέστερη και αποτρέπει τη δημιουργία διπλής εξάρτησης (τροφοδοσίας
από τη Ρωσία, όδευσης από την Τουρκία).
Ο κ. Μανιάτης και ο κύπριος ομόλογός του Γιώργος Λακκοτρύπης είχαν εκτενή συζήτηση με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιο για την ενεργειακή ένωση Μάρος Σέφκοβιτς στο πλαίσιο του Συμβουλίου των ευρωπαίων υπουργών Ενέργειας. Οι δύο άνδρες είχαν άλλωστε συνυπογράψει κοινή επιστολή με τον ισραηλινό υπουργό Ενέργειας Σιλβάν Σαλόμ την οποία έστειλαν την 1η Δεκεμβρίου στον κ. Σέφκοβιτς. Σε αυτή υπογράμμιζαν το ενδιαφέρον τους για τη δημιουργία ενός «ενεργειακού διαδρόμου» που θα συνδέει τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Στην ίδια γραμμή κινείται και η Ιταλία, καθώς η εταιρεία Edison θέλει να συμμετάσχει στο project, ενώ η έτερη ιταλική εταιρεία, η Eni, κινείται δραστήρια στις έρευνες υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο (Κύπρος και Αίγυπτος). Παράλληλα την ερχόμενη Τετάρτη προγραμματίζεται συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών και Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου με θέμα τον East Med.
Η ελληνική πλευρά δεν παραγνωρίζει τις δυσκολίες που έχει η κατασκευή ενός τόσο φιλόδοξου αγωγού όπως ο East Med. Το βασικό της επιχείρημα όμως είναι ότι για πρώτη φορά υπάρχουν αποθέματα που μπορούν να μεταφερθούν στην ευρωπαϊκή αγορά χωρίς τη μεσολάβηση τρίτων χωρών. Από διάφορες πλευρές (από τους Αμερικανούς, καθώς και άλλους) εκφράζονται αμφιβολίες για την τεχνική και οικονομική βιωσιμότητα του αγωγού.
Τα μυστικά του υποθαλάσσιου αγωγού
Το τεχνικό κομμάτι όμως δεν είναι αξεπέραστο. Σύμφωνα μάλιστα με
πληροφορίες, ο κ. Μανιάτης συζήτησε εκτενώς το θέμα της κατασκευής ενός
υποθαλασσίου αγωγού σε μεγάλα βάθη στην Αλγερία, όπου πρόσφατα συνόδευσε
τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια. Στις συνομιλίες που είχε με τον αλγερινό ομόλογό του Γιουσέφ Γιούσφι,
ο κ. Μανιάτης ζήτησε πληροφορίες για τον αγωγό Med Gas που συνδέει την
Αλγερία με την Ισπανία. Ο αγωγός αυτός δεν είναι τόσο μακρύς όσο ο East
Med, αλλά βρίσκεται σε περίπου ανάλογο βάθος (περίπου 2.500 μέτρα).
Αν το πρόβλημα του βάθους μπορεί να λυθεί, τότε η προσοχή θα στραφεί στη χρηματοδότηση. Το επιχείρημα όσων αντιτίθενται στον East Med είναι η αντιστοιχία κόστους και ποσοτήτων που μπορεί να μεταφέρει. Αν ο East Med σχεδιάζεται να έχει χωρητικότητα 8-12 δισ. κυβικά μέτρα (bcm), τότε η χωρητικότητά του είναι σχεδόν ίδια με του ΤΑΡ. Παρ' όλα αυτά ο κ. Μανιάτης τόνισε ότι είναι άδικο να παρομοιάζεται το κόστος του East Med με τον ΤΑΡ ή με έναν αγωγό π.χ. από την Κύπρο προς την Τουρκία. Και αυτό διότι στους δύο τελευταίους δεν συνυπολογίζεται το κόστος του υπολοίπου δικτύου ώσπου το αέριο να φθάσει στην ευρωπαϊκή αγορά. Επομένως το κόστος μεταφοράς αζερικού αερίου δεν πρέπει μόνο να υπολογίζει τον ΤΑΡ, αλλά και τον ΤΑΝΑΡ που γεωγραφικά προηγείται.
Η «ψυχρολουσία» του South Stream
Την ίδια στιγμή η απόφαση της Μόσχας, η οποία ανακοινώθηκε διά στόματος του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν,
να ματαιώσει την κατασκευή του South Stream και να κινηθεί προς την
κατασκευή ανάλογου αγωγού προς την Τουρκία έχει προκαλέσει ψυχρολουσία
στις ευρωπαϊκές χώρες από τις οποίες επρόκειτο να περάσει ο αγωγός. Το
πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο κυρίως σε δύο χώρες, τη Βουλγαρία και τη
Σερβία. Οι Βρυξέλλες ήταν στο σκοτάδι για την απόφαση αυτή, για την
οποία η Gazprom λέει ότι είναι οριστική. Ηδη ανακοίνωσε ότι θα συσταθεί
εταιρεία ονόματι Gazprom Russkaya, με έδρα την Αγία Πετρούπολη, για την
κατασκευή του νέου αγωγού.
Αυτή η εξέλιξη διανοίγει ευκαιρίες για την Αθήνα. Στις Βρυξέλλες υπεγράφη την περασμένη εβδομάδα Κοινή Διακήρυξη των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας για τον «Κάθετο Διάδρομο» φυσικού αερίου. Την Κοινή Διακήρυξη επρόκειτο αρχικά να υπογράψει και ο ούγγρος υπουργός Ενέργειας, κάτι που τελικά δεν έγινε λόγω και πολιτικών πιέσεων στη Βουδαπέστη.
Ο «Κάθετος Διάδρομος» θα μπορεί να μεταφέρει 3-5 bcm από την Ελλάδα μέσω του σταθμού υγροποίησης της Ρεβυθούσας (ο οποίος πλήρως αναβαθμισμένος θα μπορεί να αποθηκεύει ως και 225.000 κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου το 2017), του ελληνοβουλγαρικού αγωγού και των υπό σχεδίαση πλωτών σταθμών αεριοποίησης στη Βόρεια Ελλάδα.
Η ΔΕΣΦΑ στα γρανάζια της Κομισιόν
Επιστολή στη νέα επίτροπο για τον Ανταγωνισμό Μαργκρέτε Βεστάγκερ
έστειλε στις 28 Νοεμβρίου ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης για το θέμα
της ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ και της αγοράς του 66% από την αζερική
κρατική εταιρεία αερίου SOCAR. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Μανιάτης
ζητεί από τη δανέζα επίτροπο να επιταχυνθούν οι διαδικασίες της
ιδιωτικοποίησης, που πλέον έχουν... κολλήσει στη Γενική Διεύθυνση
Ανταγωνισμού. Υπενθυμίζεται ότι η DG Comp έχει ζητήσει τρίμηνη προθεσμία
ώστε να μελετήσει τη συμμόρφωση του νέου ιδιοκτησιακού καθεστώτος του
ΔΕΣΦΑ προς τους κοινοτικούς κανόνες.
Το ζήτημα του ΔΕΣΦΑ απασχόλησε και τη διμερή συνάντηση που είχε ο έλληνας υπουργός με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν και αρμόδιο για την ενεργειακή ένωση Μάρος Σέφκοβιτς. Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι αυτή τη στιγμή η DG Comp κυριολεκτικά «ξετινάζει» το χαρτοφυλάκιο της αζερικής εταιρείας. Κινείται τελείως αυτόνομα και, όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, το γεγονός ότι η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας έδωσε την αρχική συγκατάθεσή της για την εξαγορά δεν έχει καμία σημασία.
Η ελληνική πλευρά έχει ξεκαθαρίσει πως θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο ώστε να ολοκληρωθεί επιτυχώς και το ταχύτερο δυνατόν η διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Στο... κάδρο πάντως θα πρέπει να προστεθεί η πρόσφατη εμφάνιση στην Ελλάδα της βελγικής εταιρείας Fluxys, η οποία πρόσφατα υπέγραψε συμφωνία με τον ΔΕΣΦΑ για την πραγματοποίηση μιας έρευνας βιωσιμότητας με σκοπό τη δημιουργία ενός εικονικού κόμβου αερίου (virtual hub). Ορισμένες πηγές ανέφεραν ότι στο μυαλό διαφόρων κύκλων των Βρυξελλών έχει επανέλθει το σενάριο της μεταφοράς ενός ποσοστού 17% σε μία εταιρεία, ώστε η SOCAR να μη διατηρεί σε μια ευρωπαϊκή εταιρεία όπως ο ΔΕΣΦΑ ποσοστό άνω του 50%.
