Του Κώστα Ράπτη Το όραμα του παντουρκισμού βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στην υλοποίησή
του – αλλά από... την ανάποδη. Στις μέρες του Turgut Özal η Άγκυρα
έτρεφε προσδοκίες ότι μπορεί να αποτελέσει τον “πλοηγό” της ενσωμάτωσης
στο διεθνές σύστημα όλων εκείνων των συγγενών πολιτισμικά πρώην
σοβιετικών δημοκρατιών που έκαναν τα πρώτα βήματά τους ως ανεξάρτητα
κράτη. Οι φιλοδοξίες για προβολή τουρκικής ισχύος “από την Αδριατική
μέχρι το Σινικό Τείχος” έμελλε να μην υλοποιηθούν. Όμως στις μέρες μας,
είναι η ίδια η Τουρκία η οποία μοιάζει όλο και περισσότερο με τα
αυταρχικά καθεστώτα του Nursultan Nazarbayev στο Καζαχστάν και του Islam
Karimov στο Ουζμπεκιστάν.
Η έφοδος που πραγματοποίησαν τα ξημερώματα της Κυριακής οι τουρκικές αρχές στα γραφεία μέσων ενημέρωσης συνδεόμενων με το δίκτυο του εξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Fethullah Gülen, αποτελεί ίσως τον τρόπο του Tayyip Erdoğan για να “τιμήσει” τη συμπλήρωση ενός έτους από την κήρυξη ανοιχτού πολέμου με τον πρώην σύμμαχό του στις 17 Δεκεμβρίου 2013, όταν προσήχθησαν 47 άτομα (ανάμεσά τους δύο γιοι υπουργών και ο δήμαρχος Fatih Κωνσταντινουπόλεως) σε ένα σκάνδαλο δωροδοκίας και ξεπλύματος χρήματος, που έφθασε να αγγίζει την ίδια την οικογένεια του τότε πρωθυπουργού. Ως γνωστόν, ο Erdoğan μπόρεσε να βγει νικητής σε αυτή τη μάχη, καταγγέλλοντας το “παράλληλο κράτος” που είχαν δημιουργήσει οι οπαδοί του Gülen στη Δικαιοσύνη και την Αστυνομία, κινητοποιώντας τη λαϊκή του βάση, προχωρώντας σε μαζικές εκκαθαρίσεις στον κρατικό μηχανισμό και εντέλει δίνοντας την τελειωτική απάντηση στην κάλπη, πρώτα των δημοτικών εκλογών και κατόπιν των προεδρικών εκλογών που ανέδειξαν τον ίδιο στην ηγεσία του κράτους.
Η ειρωνεία της ιστορίας θέλησε να αποτελέσει “πέτρα του σκανδάλου” ακριβώς το δίκτυο που οι ΗΠΑ είχαν από δεκαετιών ενισχύσει ποικιλοτρόπως, κυρίως ως όργανο διείσδυσης στις τουρκόφωνες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Θέλησε επίσης να αντιστραφούν οι ρόλοι κατά τρόπο τέτοιο, ώστε πλέον ο Erdoğan να φλερτάρει επίμονα τους στρατηγούς, τους οποίους έχει προηγουμένως ξεδοντιάσει, ακριβώς χάρη στις πολύτιμες υπηρεσίες του “παράλληλου κράτους” στο στήσιμο υποθέσεων όπως η Ergenekon. Στην τελευταία συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της γείτονος, όπου αναθεωρήθηκε το τουρκικό στρατηγικό δόγμα, ήταν οι στρατιωτικοί που έβαλαν φρένο στον κατασταλτικό οίστρο των συμμετεχόντων υπουργών, οι οποίοι πρότειναν έως και να χαρακτηρισθεί το δίκτυο Gülen ως τρομοκρατική οργάνωση...
Δεν χρειάζεται να παγιδευθεί κανείς σε ψευδο-διλήμματα: ισχύει τόσο το ότι οι γκλιουλενικοί είχαν εθισθεί στην άσκηση δυσανάλογα μεγάλης, υπόγειας και αθέμιτης επιρροής, όσο και το ότι η κορυφή της εξουσίας στην Τουρκία έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά μαφίας με εμπεδωμένο το αίσθημα ατιμωρησίας.
Όμως τη στιγμή, που εκδίδονται 32 εντάλματα σύλληψης, με αδιευκρίνιστες έως τώρα κατηγορίες, εναντίον προσώπων όπως ο διευθυντής της γνωστής εφημερίδας Zaman, ο επικεφαλής του ομίλου Samanyolu ή ο πρώην διευθυντής της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας της Κωνσταντινούπολης – είναι σαφές ότι το κράτος δικαίου στην Τουρκία έχει υποστεί ένα ακόμη μεγάλο πλήγμα.
Ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Kemal Kılıçdaroğlu διαπιστώνει ότι η χώρα του διανύει μια “πραξικοπηματική περίοδο, ανήκουστη για υγιείς δημοκρατίες”. Δεν είναι η πρώτη φορά: η καταστολή των διαδηλώσεων του Πάρκου Gezi, οι περιορισμοί στο Διαδίκτυο, ο νόμος για την ενίσχυση των εξουσιών της αστυνομίας, που κατατέθηκε μετά τον κουρδικό ξεσηκωμό για το Kobani έδωσαν πολλές μέχρι τώρα αφορμές στα κόμματα της ανίσχυρης αντιπολίτευσης να διεκτραγωδήσουν την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία.
Τουλάχιστον η ιταλική προεδρία της Ε.Ε. έσωσε τα προσχήματα, έχοντας απαλείψει εγκαίρως από το κείμενο συμπερασμάτων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ερχόμενης Τρίτης τις αναφορές στο άνοιγμα δύο ακόμη κεφαλαίων των ευρω-τουρκικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων (και μάλιστα των σχετικών με τη Δικαιοσύνη και τις Ατομικές Ελευθερίες), το οποίο προωθούν 10 εκ των 28 κρατών-μελών...
Ο ίδιος ο Gülen σε πρόσφατο μήνυμά του – και ενώ πλήθαιναν οι πληροφορίες ότι επίκειται μεγάλο κατασταλτικό πλήγμα – κατήγγειλε ότι η Τουρκία μετατρέπεται σε μονοκομματικό κράτος ή μάλλον σε “ενός ανδρός αρχή”, με τη διάκριση των εξουσιών να καταλύεται, την κοινωνία να πολώνεται και το όνομα της χώρας στο εξωτερικό να αμαυρώνεται.
Προφανώς, όταν αναφέρεται στο “εξωτερικό”, εννοεί τη Δύση. Όμως, η σημερινή Τουρκία δεν είναι μια χώρα που προσβλέπει στη μεγαλύτερη ενσωμάτωσή της στους ευρω-ατλαντικούς θεσμούς. Είναι μια χώρα που φέρνει προσκόμματα στο ξεδίπλωμα της στρατηγικής των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, που υπογράφει επικερδέστατες συμφωνίες με τον Vladimir Putin και που κάνει λόγο (τουλάχιστον όποτε ο Erdoğan εκνευρίζεται δεόντως) για ένταξή της στο Σύμφωνο της Σαγκάης. Η “τουρκο-ισλαμική” σύνθεση η οποία επιχειρήθηκε μετά το πραξικόπημα του 1980 και ιδίως επί την ημερών του Özal, αποδείχθηκε για τους δυτικούς πάτρωνές της, ένας ανεξέλεγκτος Φρανκενστάιν...
Πηγή:www.capital.gr
Η έφοδος που πραγματοποίησαν τα ξημερώματα της Κυριακής οι τουρκικές αρχές στα γραφεία μέσων ενημέρωσης συνδεόμενων με το δίκτυο του εξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Fethullah Gülen, αποτελεί ίσως τον τρόπο του Tayyip Erdoğan για να “τιμήσει” τη συμπλήρωση ενός έτους από την κήρυξη ανοιχτού πολέμου με τον πρώην σύμμαχό του στις 17 Δεκεμβρίου 2013, όταν προσήχθησαν 47 άτομα (ανάμεσά τους δύο γιοι υπουργών και ο δήμαρχος Fatih Κωνσταντινουπόλεως) σε ένα σκάνδαλο δωροδοκίας και ξεπλύματος χρήματος, που έφθασε να αγγίζει την ίδια την οικογένεια του τότε πρωθυπουργού. Ως γνωστόν, ο Erdoğan μπόρεσε να βγει νικητής σε αυτή τη μάχη, καταγγέλλοντας το “παράλληλο κράτος” που είχαν δημιουργήσει οι οπαδοί του Gülen στη Δικαιοσύνη και την Αστυνομία, κινητοποιώντας τη λαϊκή του βάση, προχωρώντας σε μαζικές εκκαθαρίσεις στον κρατικό μηχανισμό και εντέλει δίνοντας την τελειωτική απάντηση στην κάλπη, πρώτα των δημοτικών εκλογών και κατόπιν των προεδρικών εκλογών που ανέδειξαν τον ίδιο στην ηγεσία του κράτους.
Η ειρωνεία της ιστορίας θέλησε να αποτελέσει “πέτρα του σκανδάλου” ακριβώς το δίκτυο που οι ΗΠΑ είχαν από δεκαετιών ενισχύσει ποικιλοτρόπως, κυρίως ως όργανο διείσδυσης στις τουρκόφωνες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Θέλησε επίσης να αντιστραφούν οι ρόλοι κατά τρόπο τέτοιο, ώστε πλέον ο Erdoğan να φλερτάρει επίμονα τους στρατηγούς, τους οποίους έχει προηγουμένως ξεδοντιάσει, ακριβώς χάρη στις πολύτιμες υπηρεσίες του “παράλληλου κράτους” στο στήσιμο υποθέσεων όπως η Ergenekon. Στην τελευταία συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της γείτονος, όπου αναθεωρήθηκε το τουρκικό στρατηγικό δόγμα, ήταν οι στρατιωτικοί που έβαλαν φρένο στον κατασταλτικό οίστρο των συμμετεχόντων υπουργών, οι οποίοι πρότειναν έως και να χαρακτηρισθεί το δίκτυο Gülen ως τρομοκρατική οργάνωση...
Δεν χρειάζεται να παγιδευθεί κανείς σε ψευδο-διλήμματα: ισχύει τόσο το ότι οι γκλιουλενικοί είχαν εθισθεί στην άσκηση δυσανάλογα μεγάλης, υπόγειας και αθέμιτης επιρροής, όσο και το ότι η κορυφή της εξουσίας στην Τουρκία έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά μαφίας με εμπεδωμένο το αίσθημα ατιμωρησίας.
Όμως τη στιγμή, που εκδίδονται 32 εντάλματα σύλληψης, με αδιευκρίνιστες έως τώρα κατηγορίες, εναντίον προσώπων όπως ο διευθυντής της γνωστής εφημερίδας Zaman, ο επικεφαλής του ομίλου Samanyolu ή ο πρώην διευθυντής της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας της Κωνσταντινούπολης – είναι σαφές ότι το κράτος δικαίου στην Τουρκία έχει υποστεί ένα ακόμη μεγάλο πλήγμα.
Ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Kemal Kılıçdaroğlu διαπιστώνει ότι η χώρα του διανύει μια “πραξικοπηματική περίοδο, ανήκουστη για υγιείς δημοκρατίες”. Δεν είναι η πρώτη φορά: η καταστολή των διαδηλώσεων του Πάρκου Gezi, οι περιορισμοί στο Διαδίκτυο, ο νόμος για την ενίσχυση των εξουσιών της αστυνομίας, που κατατέθηκε μετά τον κουρδικό ξεσηκωμό για το Kobani έδωσαν πολλές μέχρι τώρα αφορμές στα κόμματα της ανίσχυρης αντιπολίτευσης να διεκτραγωδήσουν την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία.
Τουλάχιστον η ιταλική προεδρία της Ε.Ε. έσωσε τα προσχήματα, έχοντας απαλείψει εγκαίρως από το κείμενο συμπερασμάτων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ερχόμενης Τρίτης τις αναφορές στο άνοιγμα δύο ακόμη κεφαλαίων των ευρω-τουρκικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων (και μάλιστα των σχετικών με τη Δικαιοσύνη και τις Ατομικές Ελευθερίες), το οποίο προωθούν 10 εκ των 28 κρατών-μελών...
Ο ίδιος ο Gülen σε πρόσφατο μήνυμά του – και ενώ πλήθαιναν οι πληροφορίες ότι επίκειται μεγάλο κατασταλτικό πλήγμα – κατήγγειλε ότι η Τουρκία μετατρέπεται σε μονοκομματικό κράτος ή μάλλον σε “ενός ανδρός αρχή”, με τη διάκριση των εξουσιών να καταλύεται, την κοινωνία να πολώνεται και το όνομα της χώρας στο εξωτερικό να αμαυρώνεται.
Προφανώς, όταν αναφέρεται στο “εξωτερικό”, εννοεί τη Δύση. Όμως, η σημερινή Τουρκία δεν είναι μια χώρα που προσβλέπει στη μεγαλύτερη ενσωμάτωσή της στους ευρω-ατλαντικούς θεσμούς. Είναι μια χώρα που φέρνει προσκόμματα στο ξεδίπλωμα της στρατηγικής των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, που υπογράφει επικερδέστατες συμφωνίες με τον Vladimir Putin και που κάνει λόγο (τουλάχιστον όποτε ο Erdoğan εκνευρίζεται δεόντως) για ένταξή της στο Σύμφωνο της Σαγκάης. Η “τουρκο-ισλαμική” σύνθεση η οποία επιχειρήθηκε μετά το πραξικόπημα του 1980 και ιδίως επί την ημερών του Özal, αποδείχθηκε για τους δυτικούς πάτρωνές της, ένας ανεξέλεγκτος Φρανκενστάιν...
Πηγή:www.capital.gr