Παρά τις απογοητεύσεις που ακολούθησαν
την Αραβική Aνοιξη, οι φιλελεύθεροι εντός και εκτός Μέσης Ανατολής
μπορούσαν να πουν ότι η Τουρκία αποτελούσε τη ζωντανή απόδειξη ότι το
Ισλάμ και η δημοκρατία μπορούσαν να συμβαδίσουν. Αυτά που συμβαίνουν,
ωστόσο, το τελευταίο διάστημα δημιουργούν την απαίτηση για κριτική
αξιολόγηση της θεωρίας.
Η πιο σκληρή πλευρά του τουρκικού συστήματος αποκαλύφθηκε όταν ο
Ερντογάν διαχειρίστηκε με εντυπωσιακά λανθασμένο τρόπο μία διαμαρτυρία
κατά της ανάπτυξης εμπορικού κέντρου στο πάρκο Γκεζί της
Κωνσταντινούπολης.
Κατόρθωσε να μετατρέψει τη διαδήλωση, η οποία αρχικά αφορούσε την προστασία του πάρκου, σε εθνική διαμαρτυρία ενάντια στον τρόπο που ασκεί την εξουσία. Tα σχόλια του Ερντογάν απέδειξαν ότι ούτε κατανοούσε ούτε και σεβόταν τις απόψεις των αντιπάλων του. Το βάρος μετατέθηκε στα πιο μετριοπαθή και πολιτικά ευαίσθητα μέλη της κυβέρνησης του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ώστε να επανέλθει η αίσθηση της τάξης. Αυτό που δεν μπορούσαν, όμως, να επαναφέρουν εύκολα ήταν το κύρος του Ερντογάν και ιδιαίτερα στα άτομα της νεότερης γενιάς.
Το ζήτημα του πάρκου Γκεζί οδήγησε στην επανεξέταση των αλλαγών που πραγματοποιήθηκαν στην Τουρκία από την άνοδο του κόμματος του Ερντογάν στην εξουσία το 2002. Πολλά καλά αποτελέσματα οφείλονται στην εκλογή του. Η κεμαλική μειοψηφία, που για πολλές δεκαετίες είχε άδικα κυριαρχήσει επί της πιο παραδοσιακής πλειοψηφίας, «μπήκε στη θέση της». Το ίδιο συνέβη και με τις πανίσχυρες τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις. Η οικονομία αναπτύχθηκε ταχύτατα. Βήματα πραγματοποιήθηκαν και για την αποκατάσταση της περιθωριοποιημένης κουρδικής μειονότητας.
Tα παραπάνω υποδηλώνουν έναν τύπο φιλελευθεροποίησης, αλλά οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν πολλές φορές θα μπορούσαν να υποδεικνύουν και το αντίθετο. Η παλιά κοσμική ελίτ εκδιώχθηκε από τη γραφειοκρατία, από υπουργείο σε υπουργείο. Ο στρατός περιορίστηκε μέσω ενδελεχών ελέγχων υπό τη συχνή κατηγορία της συνωμοσίας για σχεδιασμό πραξικοπήματος, για την οποία τα αποδεικτικά στοιχεία ήταν προβληματικά, αλλά ήταν αρκετά ώστε να βάλουν πολλούς αξιωματούχους και δημοσιογράφους πίσω από τα κάγκελα της φυλακής. Η οικονομική ανάπτυξη επιτεύχθηκε αγνοώντας τα άτομα που εκτοπίστηκαν από αυτήν, όπως και το περιβάλλον. Το μοτίβο αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ως μία μέθοδος για να υποταχθούν όσοι διαφωνούσαν με την κυβέρνηση.
Οι πρώην σύμμαχοι του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που ανήκουν στο Χιζμέτ, μια μετριοπαθή ισλαμιστική κίνηση, πλέον βρίσκονται στο στόχαστρο, ίσως επειδή το μικρό ποσοστό των ψηφοφόρων που προσελκύουν μπορεί να καθορίσει τις επικείμενες εκλογές. Ο Ερντογάν στο μεταξύ συνεχίζει να συμβουλεύει το τουρκικό έθνος για τα πάντα, από τη διατροφή έως τον σχεδιασμό της οικογένειας. Εάν μπορεί, πρέπει να ακούει περισσότερο, αφού μια νέα Τουρκία έχει αναδυθεί κατά τη διάρκεια της ηγεσίας του και χάρη σε αυτήν.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Κατόρθωσε να μετατρέψει τη διαδήλωση, η οποία αρχικά αφορούσε την προστασία του πάρκου, σε εθνική διαμαρτυρία ενάντια στον τρόπο που ασκεί την εξουσία. Tα σχόλια του Ερντογάν απέδειξαν ότι ούτε κατανοούσε ούτε και σεβόταν τις απόψεις των αντιπάλων του. Το βάρος μετατέθηκε στα πιο μετριοπαθή και πολιτικά ευαίσθητα μέλη της κυβέρνησης του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ώστε να επανέλθει η αίσθηση της τάξης. Αυτό που δεν μπορούσαν, όμως, να επαναφέρουν εύκολα ήταν το κύρος του Ερντογάν και ιδιαίτερα στα άτομα της νεότερης γενιάς.
Το ζήτημα του πάρκου Γκεζί οδήγησε στην επανεξέταση των αλλαγών που πραγματοποιήθηκαν στην Τουρκία από την άνοδο του κόμματος του Ερντογάν στην εξουσία το 2002. Πολλά καλά αποτελέσματα οφείλονται στην εκλογή του. Η κεμαλική μειοψηφία, που για πολλές δεκαετίες είχε άδικα κυριαρχήσει επί της πιο παραδοσιακής πλειοψηφίας, «μπήκε στη θέση της». Το ίδιο συνέβη και με τις πανίσχυρες τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις. Η οικονομία αναπτύχθηκε ταχύτατα. Βήματα πραγματοποιήθηκαν και για την αποκατάσταση της περιθωριοποιημένης κουρδικής μειονότητας.
Tα παραπάνω υποδηλώνουν έναν τύπο φιλελευθεροποίησης, αλλά οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν πολλές φορές θα μπορούσαν να υποδεικνύουν και το αντίθετο. Η παλιά κοσμική ελίτ εκδιώχθηκε από τη γραφειοκρατία, από υπουργείο σε υπουργείο. Ο στρατός περιορίστηκε μέσω ενδελεχών ελέγχων υπό τη συχνή κατηγορία της συνωμοσίας για σχεδιασμό πραξικοπήματος, για την οποία τα αποδεικτικά στοιχεία ήταν προβληματικά, αλλά ήταν αρκετά ώστε να βάλουν πολλούς αξιωματούχους και δημοσιογράφους πίσω από τα κάγκελα της φυλακής. Η οικονομική ανάπτυξη επιτεύχθηκε αγνοώντας τα άτομα που εκτοπίστηκαν από αυτήν, όπως και το περιβάλλον. Το μοτίβο αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ως μία μέθοδος για να υποταχθούν όσοι διαφωνούσαν με την κυβέρνηση.
Οι πρώην σύμμαχοι του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που ανήκουν στο Χιζμέτ, μια μετριοπαθή ισλαμιστική κίνηση, πλέον βρίσκονται στο στόχαστρο, ίσως επειδή το μικρό ποσοστό των ψηφοφόρων που προσελκύουν μπορεί να καθορίσει τις επικείμενες εκλογές. Ο Ερντογάν στο μεταξύ συνεχίζει να συμβουλεύει το τουρκικό έθνος για τα πάντα, από τη διατροφή έως τον σχεδιασμό της οικογένειας. Εάν μπορεί, πρέπει να ακούει περισσότερο, αφού μια νέα Τουρκία έχει αναδυθεί κατά τη διάρκεια της ηγεσίας του και χάρη σε αυτήν.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
