Της Μαργαρίτας Βεργολιά Η
απόφαση ήταν απρόσμενα ανατρεπτική, αλλά επιβεβλημένη. Μεσάνυχτα Τρίτης
προς Τετάρτη, και ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν είχε ήδη αναχωρήσει αεροπορικώς
για το Ιράν, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (TCMB) έδειξε να αψηφά
επιδεικτικά τις δημόσιες πρωθυπουργικές «νουθεσίες», σφίγγοντας τα
λουριά της νομισματικής πολιτικής της και εκτοξεύοντας τα επιτόκια στα
ύψη.Διπλασιάζοντας τα πάντα, αύξησε το επιτόκιο δανεισμού μιας ημέρας στο 12%, το επιτόκιο επαναγοράς διάρκειας μιας εβδομάδας στο 10% και το overnight επιτόκιο χορηγήσεων στο 8%. Και αυτή «η αυστηρή νομισματική πολιτική θα διατηρηθεί», διεμήνυσε η TCMB, «μέχρις ότου διαπιστωθεί σημαντική πρόοδος στις προοπτικές του πληθωρισμού», που σήμερα τρέχει με ρυθμό 7%.
Οι κινήσεις αυτές «μπορεί να ανέκοψαν τη «βουτιά» της τουρκικής λίρας και να περισώζουν την αξιοπιστία της Κεντρικής Τράπεζας», σχολιάζει το Reuters, «όμως θα φρενάρουν την ανάπτυξη σε μια πολιτικά κρίσιμη συγκυρία για τον Τούρκο πρωθυπουργό και ίσως να μη θωρακίσουν την εθνική οικονομία έναντι μιας μακροχρόνιας αστάθειας στο διεθνές σκηνικό».
Δύο μήνες πριν από τις δημοτικές εκλογές-πρόκριμα της 30ής Μαρτίου, αναλυτές διαβλέπουν τώρα μείωση της κατανάλωσης, αύξηση του κόστους δανεισμού και επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στην τουρκική οικονομία. Πάντως ο υπουργός Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσέκ, προτίμησε να παρουσιάσει μισογεμάτο το ποτήρι. «Χωρίς τη διαφύλαξη της οικονομικής αξιοπιστίας», τόνισε, «η ανάπτυξη θα μειωνόταν με πολύ ταχύτερους ρυθμούς».
Κατά τον Τίμοθι Ας άλλωστε, επικεφαλής του τμήματος αναδυόμενων αγορών στη Standard Bank, οι αποφάσεις της Κεντρικής Τράπεζας φαντάζουν για όλους μάλλον βολικές. «Τώρα που όλοι μιλούν για πλήγμα στην ανεξαρτησία διαφόρων θεσμικών οργάνων», επισημαίνει, «η κυβέρνηση μπορεί να επιχαίρει για την πραγματική ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας».
Πράγματι η πρώτη αντίδραση Ερντογάν ήταν ακριβώς σε αυτό το πνεύμα. «Οπως πάντα, είμαι αντίθετος στην αύξηση των επιτοκίων, όμως δεν έχω αρμοδιότητα να παρεμβαίνω στην Κεντρική Τράπεζα» διεμήνυσε λίγες ώρες πριν από τις ανακοινώσεις της TCMB, αποφεύγοντας αυτή τη φορά κάθε αναφορά στο «λόμπι των επιτοκίων». Και αμέσως μετά αναχώρησε για την Τεχεράνη κομίζοντας προτάσεις για σύσφιγξη των διμερών σχέσεων και ένα πακέτο συμφωνιών συνεργασίας στους τομείς της ενέργειας και του εμπορίου.
Αφήνοντας επιμελώς εκτός επίσημης συζήτησης τα σκάνδαλα διαφθοράς που κλονίζουν συθέμελα την κυβέρνησή του, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε χθες ξεχωριστές συναντήσεις με τον αγιατολάχ Χαμενεΐ, τον πρόεδρο Ροχανί και άλλους Ιρανούς αξιωματούχους. Και μεταξύ… συριακού «τυρού» και ιρανο-δυτικού «αχλαδίου» οι δύο κυβερνήσεις συμφώνησαν στην ενίσχυση των εμπορικών συναλλαγών στα 30 δισ. δολάρια μέχρι το 2015 (από 20 δισ. δολάρια που ήταν πέρσι) υπογράφοντας και τρεις συμφωνίες, το ακριβές περιεχόμενο των οποίων δεν έγινε γνωστό.
Πίσω από αυτό το ειδησεογραφικό προπέτασμα εν τω μεταξύ οι εξελίξεις έτρεχαν στην Τουρκία. Με τις γνωστές συνοπτικές διαδικασίες έγιναν άλλες 115 μεταθέσεις στο δικαστικό σώμα, συμπεριλαμβανομένων δύο εισαγγελέων που διεξήγαγαν στα πρώτα στάδια τις έρευνες για τα κυβερνητικά σκάνδαλα διαφθοράς. Ταυτόχρονα ανακοινώθηκαν τα σχέδια της τουρκικής κυβέρνησης να καταργήσει άμεσα, πριν από τις δημοτικές εκλογές της 30ής Μαρτίου, και τα 8 ειδικά δικαστήρια που πρόσφατα καταδίκασαν εκατοντάδες στρατιωτικούς για συνωμοσία με στόχο την κυβερνητική ανατροπή.
«Οι κινήσεις αυτές», σχολιάζει η «Hürriyet», «συμπεριλαμβάνονταν στις προτάσεις του επικεφαλής του τουρκικού Δικηγορικού Συλλόγου, Μετίν Φεϊζίογλου, που προωθεί την επανεκδίκαση των υποθέσεων «Εργκένεκον» και «Βαριοπούλα». Και με αυτές αναμένεται να ανοίξει διάπλατα πια ο δρόμος για ριζική αναδιάρθρωση του δικαστικού σώματος στη χώρα».
