Του Νίκου Στέλγια
Ποιο
είναι το «μαύρο κουτί» του τουρκικού κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης
και Ανάπτυξης (ΑΚΡ); Που κρύβονται τα μυστικά του κόμματος, το οποίο
κρατά στα χέρια του την μοίρα της γειτονικής Τουρκίας εδώ και μια
δεκαετία; Για τον προσεκτικό αναγνώστη η απάντηση των παραπάνω
ερωτημάτων είναι απλή. Το ΑΚΡ δεν έχει μονάχα ένα «μαύρο κουτί». Το ΑΚΡ
έχει τουλάχιστον τρία «μαύρα κουτιά»: Υποδομές - ενέργεια - υγεία. Τα
συγκεκριμένα πεδία αποτελούν την «σπονδυλική στήλη» της πολιτικής
γραμμής που ακολουθεί το ΑΚΡ. Πάνω στους συγκεκριμένους τρεις άξονες η
τουρκική μεσαία τάξη κάνει αισθητή την παρουσία της στα
κοινωνικοπολιτικά δρώμενα της Ανατολίας και αναζητεί διέξοδο στις αγορές
της Μέσης Ανατολής και της Μεσογείου.
Υποδομές: Μια δεκαετία επενδύσεων, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, σκοτεινών
συνδιαλλαγών, μυστικών πολιτικών και κοινωνικών συμφωνιών -
συνεννοήσεων...
Υγεία: Η «κοινωνία της αγοράς», ο νεοφιλελευθερισμός σε
όλο το μεγαλείο του. Ένα πρότυπο για την σημερινή νεοφιλελεύθερη
κυβέρνηση της Ελλάδας. Και φυσικά το κεφάλαιο της ενέργειας: Η
αναδυόμενη μεσαία τάξη της Ανατολίας «διψά». Ψάχνει απεγνωσμένα
εναλλακτικούς προορισμούς για αγορά ενεργειακών κοιτασμάτων, πετρελαίου,
φυσικού αερίου.
Ο Τανέρ Γιλντίζ, συνοδοιπόρος του Πρωθυπουργού Ρετζέπ
Ταγγίπ Ερντογάν εδώ και δεκαετίες, είναι ο άνθρωπος, ο οποίος χειρίζεται
αυτό το σημαντικό χαρτοφυλάκιο της τουρκικής κυβέρνησης.
Σύμφωνα με
πολλούς Τούρκους αναλυτές, το τελευταίο διάστημα, το όνομα του κ.
Γιλντίζ ακούγεται όλο και περισσότερο στους πολιτικούς κύκλους της
Άγκυρας - πιο πολύ ακόμη και από αυτό του Υπουργού Εξωτερικών. Τα
τελευταία χρόνια, ο κ. Γιλντίζ ψάχνει απεγνωσμένα νέους «ενεργειακούς
προορισμούς» στα περίχωρα της Τουρκίας. Η σύγχρονη Τουρκία εξαρτάται
ενεργειακά από την Ρωσία και το Ιράν. Αυτή η πραγματικότητα
προβληματίζει την Άγκυρα και φυσικά την Ουάσιγκτον. Ο κ. Γιλντίζ
γνωρίζει πολύ καλά αυτό τον προβληματισμό. Έναν προβληματισμό, τον οποίο
είχε την ευκαιρία να μοιραστεί για μια ακόμη φορά με τους Αμερικανούς
διπλωμάτες και ειδικούς στα πλαίσια της πρόσφατης επίσκεψης του
Πρωθυπουργού Ερντογάν στις ΗΠΑ...
Ο κ. Γιλντίζ λοιπόν, τις προηγούμενες ημέρες πραγματοποίησε μια πολύ
σημαντική δήλωση σε μια μικρή ομάδα Τούρκων δημοσιογράφων. Η
«www.kathimerini.com.cy» έχει εξασφαλίσει τις λεπτομέρειες αυτής της
δήλωσης, η οποία αφορά το μέλλον της Κύπρου και κυρίως την κυπριακή ΑΟΖ.
Ο κ. Γιλντίζ συνόψισε στους Τούρκους δημοσιογράφους τα προβλήματα που
αντιμετωπίζει στο ενεργειακό πεδίο η χώρα του. «Αυτή η κατάσταση δεν
μπορεί να συνεχιστεί. Αν αυτή η χώρα θέλει να μπει στην λίστα των
μεγάλων οικονομιών του πλανήτη κατά τις επόμενες δεκαετίες, θα πρέπει να
βρει φτηνό πετρέλαιο και φυσικό αέριο από εναλλακτικούς προορισμούς»,
τόνισε ο κ. Γιλντίζ και πρόσθεσε: «Η Τουρκία δεν αποκλείει το ενδεχόμενο
της συνεργασίας στο ενεργειακό πεδίο με την Κύπρο και το Ισραήλ. Η
κυβέρνηση επιδιώκει συνεργασία και όχι σύγκρουση και ένταση σε αυτό το
πεδίο με αυτές τις δυο χώρες».
Υπογραμμίστε την τελευταία πρόταση - διατύπωση του κ. Γιλντίζ. Φέρει
ιδιαίτερη σημασία και ας ελπίσουμε ότι θα βρεθεί κάποιος ειδικός (λέμε
τώρα), ο οποίος θα την λάβει υπόψη του στην Λευκωσία. Συνεχίζουμε λοιπόν
με την σημαντική δήλωση του κ. Γιλντίζ: «Είμαστε έτοιμοι να
συνεργαστούμε με την Λευκωσία, αρκεί η ίδια να λάβει πρωτοβουλία για να
εξασφαλιστούν τα οικονομικά συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων στην κυπριακή
ΑΟΖ».
Ερχόμαστε λοιπόν στο «ζουμί» της όλης υπόθεσης. Συνεχίζουμε με την
τοποθέτηση του κ. Γιλντίζ: «Δεν χρειάζεται να αναμένουμε την επίλυση του
Κυπριακού Προβλήματος για να ξεκινήσουμε την συνεργασία μας με την
Κύπρο στο πεδίο της ενέργειας. Εφόσον, εξασφαλιστούν τα οικονομικά
συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων μπορούμε να θέσουμε σε λειτουργία πρακτικές
backdoor policies και να ξεκινήσουμε την συνεργασία μας. Μια
συνεργασία, η οποία θα φέρει κοντά το Ισραήλ, την Κύπρο και την Τουρκία.
Με αυτό τον τρόπο, το ισραηλινό και κυπριακό αέριο θα μεταφερθεί δια
μέσου της Τουρκίας στις δυτικές αγορές».
Δυο μικρές - ταπεινές επισημάνσεις πριν ολοκληρώσουμε αυτό το σύντομο άρθρο:
1. Προσοχή στην έμφαση που δίδεται στην εξασφάλιση των οικονομικών
συμφερόντων των Τουρκοκυπρίων. Σχεδόν εδώ και δυο χρόνια προσπαθούμε να
υπογραμμίσουμε την σημασία αυτού του ζητήματος. Η προηγούμενη κυβέρνηση
του τόπου ξεκίνησε τις προσπάθειες της στο συγκεκριμένο πεδίο εντελώς
απροετοίμαστη. Μπορεί σε κάποιους να μην αρέσει, ωστόσο η πραγματικότητα
είναι μια και μοναδική: Οι Συνθήκες του 60 και οι διεθνείς παράμετροι
επιβάλλουν την συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στον ενεργειακό πλούτο της
νήσου.
2. Για πρώτη φορά ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της τουρκικής κυβέρνησης
κάνει λόγο για άξονα Τουρκίας - Κύπρου - Ισραήλ. Αυτή είναι μια
σημαντική εξέλιξη. Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε κάτι: Σε περίπτωση που
βρεθούμε αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο της υλοποίησης του τουρκικού
σχεδίου ενδέχεται να βρεθούμε αντιμέτωποι με την έμμεση εφαρμογή ενός
συνομοσπονδιακού ή χαλαρού ομοσπονδιακού μοντέλου. Αυτό τον
προβληματισμό θα μπορούσαμε να τον αναλύσουμε στα επόμενα άρθρα μας.
* Ο Νίκος Στέλγιας είναι ανταποκριτής της «Κ» στην Κωνσταντινούπολη
