Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη-ΤΟ ΚΤΥΠΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ-Οι στόχοι των τρομοκρατών, η ιδεολογική και πολιτική τους ταυτότητα και
κάτω από ποιες συνθήκες απειλείται να ξηλωθεί το πουλόβερ των αρχών της
ΕΕ-· Γιατί κινδυνεύει το Σένγκεν και πώς η ΕΕ μπορεί να αντιδράσει· Τι σημαίνει το κλείσιμο των συνόρων και η αμφισβήτηση του δυτικού τρόπου ζωής· Το κενό εξωτερικής ασφάλειας της ΕΕ και πώς αντανακλάται σε Κύπρο και Αιγαίο· Πώς η Ευρώπη επωμίζεται το κόστος της κρίσης στη Συρία και γιατί βολεύονται ΗΠΑ και Ρωσία
Τα τρομοκρατικά κτυπήματα στο Παρίσι δεν είναι τα πρώτα. Και, δυστυχώς, δεν θα είναι και τα τελευταία. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας μοιάζει με τη Λερναία Ύδρα, χωρίς, όμως, να υπάρχει ο Ηρακλής, που θα δώσει τη λύση. Το πρόβλημα έχει μεταφερθεί από τη Μέση Ανατολή, από το Ιράκ και τη Συρία στην Ευρώπη. Στη Γαλλία.
Το παιχνίδι των τρομοκρατών και οι στόχοι
Πού, λοιπόν, αποσκοπούσε το τρομοκρατικό κτύπημα στο Παρίσι:
1. Να πλήξει το κέντρο του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Τη Γαλλία που, μέσα από την Αναγέννηση και την Επανάσταση του 1789 και τις αρχές που αυτή ανέδειξε και θεμελίωσε με αίμα και θυσίες, καθόρισε εξελικτικά ένα δημοκρατικό μοντέλο κοσμικού κράτους. Του διαχωρισμού δηλαδή της πολιτείας από την Εκκλησία.
2. Να δημιουργήσει συνθήκες ανασφάλειας. Οι επιθέσεις στρέφονται εναντίον του δυτικού κοσμικού τρόπου ζωής. Συναυλίες, γήπεδα ποδοσφαίρου, εστιατόρια και απλοί άνθρωποι. Άρα είναι μια καθολική αμφισβήτηση και επιθυμία κατάργησης του υφιστάμενου τρόπου ζωής.
3. Να αμφισβητήσει τις δυνατότητες του δυτικού κράτους ως θεσμού και την ικανότητά του να προστατεύει τους πολίτες του και τα σύνορά του.
4. Να δημιουργήσει προβλήματα συνοχής στη δυτική κοινωνία. Όχι μόνο στη γαλλική, αλλά ευρύτερα και στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και αλλού. Οι φανατικοί Ισλαμιστές προσδοκούν στην ενίσχυση της ξενοφοβίας, καθώς και στην κλιμάκωση των κοινωνικών και πολιτικών διαχωρισμών, όπως και στην αύξηση του φανατισμού. Και ένα τέτοιο περιβάλλον εκλαμβάνεται από το Ισλαμικό Κράτος ως πολιτική νομιμοποίηση των ακροτήτων. Γι' αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι δεν ευθύνεται ο μουσουλμανισμός ως θρησκεία ή οι απλοί μουσουλμάνοι πολίτες, αλλά τα αρρωστημένα μυαλά της τρομοκρατίας.
5. Να ανατρέψει τον τρόπο λειτουργίας της ίδιας της ΕΕ, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Στην παρούσα φάση για λόγους ασφάλειας υπάρχει μερική ανατροπή του Σένγκεν και ειδικότερα της ελευθερίας διακίνησης, δηλαδή χωρίς ελέγχους. Και εδώ είναι το πρόβλημα της ΕΕ. Η λογική της κατάργησης των εσωτερικών συνόρων είναι συναφής με την ασφάλεια των κοινών εξωτερικών συνόρων. Η έννοια της ασφάλειας των κοινών εξωτερικών συνόρων ανήκει στα κράτη-μέλη, εφόσον είναι τμήμα των «high politics» και δη των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων, τα οποία, όμως, δεν μπορούν να ανταποκριθούν για πολλούς λόγους.
Ασφάλεια και κυπριακή παράμετρος
Η ΕΕ δεν έχει αξιόπιστη κοινή άμυνα και εξωτερική πολιτική, διότι δεν υπάρχουν επαρκείς επί τούτου πρόθεση και δομές. Ως τέτοια δεν έχει τον ρόλο που θα έπρεπε να έχει στην επίλυση συγκρούσεων επί τη βάσει των αρχών και των αξιών της. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα ζητήματα κρατών-μελών της, όπως είναι η Κύπρος και η Ελλάδα, στη συγκρουσιακή τους σχέση με την Τουρκία. Ιδού, λοιπόν, τι μπορεί να προκαλέσει το άλυτο πρόβλημα του Αιγαίου, όπου τμήμα των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων έχουν παγώσει, λόγω των τουρκικών απειλών και η περιοχή είναι περίπου ξέφραγο αμπέλι. Όσο, δε, για την Κύπρο, θα ήταν δυνατό να επισημανθούν δύο στοιχεία:
Α. Εάν το Κυπριακό ήταν λυμένο, για παράδειγμα στη βάση της ομοσπονδίας, ας μην έχει κανείς την ψευδαίσθηση ότι οι Τούρκοι δεν θα έστελναν χιλιάδες μουσουλμάνους πρόσφυγες στο τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος και από εκεί στο ελληνοκυπριακό, οι οποίοι δύσκολα θα έφευγαν. Και, ως εκ τούτου, θα αντιμετωπίζαμε τρομερά προβλήματα και κοινωνικής και οικονομικής και πολιτικής συνοχής και, κυρίως, ασφάλειας.
Τώρα, το βόρειο τμήμα της Κύπρου δεν έχει ενδιαφέρον, διότι, ως κατεχόμενο που είναι, με αναστολή του κεκτημένου και την Κύπρο εκτός Σένγκεν, δεν είναι δυνατή η έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων από το ψευδοκράτος για τους παράνομους μετανάστες ή τους πρόσφυγες ή τους αιτητές ασύλου, για να κατευθυνθούν προς άλλους προορισμούς της ΕΕ. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να λυθεί το Κυπριακό.
Εμείς επισημαίνουμε τα προβλήματα που θα προκύψουν από ένα ομοσπονδιακό σύστημα, που θα λειτουργεί σε συγκεκριμένη περιοχή, κάτω από ειδικές συνθήκες, όπως είναι αυτές της Μέσης Ανατολής. Το συνταγολόγιο ενός πολιτειακού συστήματος λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους. Και εσωτερικές και εξωτερικές. Και τις ιδιαιτερότητες στην περιοχή όπου θα εφαρμοστεί. Αυτές οι ιδιαιτερότητες περιλαμβάνουν και τις σκοπιμότητες της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, αλλά και των λοιπών εξελίξεων επί τη βάσει μεταβλητών, όπως είναι οι απειλές και η ασφάλεια.
Β. Την αναγκαιότητα των ένοπλων δυνάμεων. Εκ των γεγονότων αποδεικνύεται ότι η ΕΕ ως τέτοια δεν μπορεί να παρέχει στα κράτη-μέλη της επαρκή ασφάλεια, ούτε καν τα κράτη της προς την ίδια. Άρα επιστρέφουμε στην κλασική αρχή της ρεαλιστικής σχολής σκέψης, ότι κάθε έθνος κράτος οφείλει να έχει ως πρώτιστο μέλημά του την αυτο-ασφάλειά του ή/και τη δημιουργία συμμαχιών με περιφερειακούς ή παγκόσμιους παίκτες.
Η Κύπρος δεν καταφέρνει να πράξει ούτε το αυτονόητο. Η λογική της αποστρατιωτικοποίησης είναι εύηχη, αλλά στην ουσία μάς θέτει κάτω από την στρατιωτική και στρατηγική ομπρέλα της Τουρκίας, είτε υπάρχουν είτε όχι εγγυήσεις, ειδικώς μετά την ομοσπονδιακή λύση.
Το Σένγκεν και η ταυτότητα της κρίσης
Συνεπώς, από το Σένγκεν, αυτό που στην παρούσα φάση ισχύει για τη Γαλλία, όπως προηγουμένως για την Ουγγαρία, καθώς και για άλλες χώρες, είναι η ασφάλεια. Γι' αυτό γίνεται σχετική επίκληση της παραγράφου περί ελέγχου των συνόρων για λόγους ασφάλειας. Και η Μαρί Λεπέν αρπάζει την ευκαιρία για να προβάλει την πολιτική θέση ότι θα πρέπει να κλείσουν τα σύνορα για τους μετανάστες. Δηλαδή, μονομερής κατάργηση και άλλων συναφών διατάξεων του Σένγκεν. Εάν προκύψει ντόμινο κλεισίματος συνόρων, θα την πατήσει εκ των πραγμάτων η Ελλάδα. Οι πρόσφυγες θα μείνουν εκεί «εγκλωβισμένοι». Ταυτοχρόνως, θα αρχίσει να ξηλώνεται και το πουλόβερ της Ευρώπης.
Και τότε είναι που θα πανηγυρίζει το Ισλαμικό Κράτος. Εδώ, λοιπόν, είναι που η ΕΕ, δηλαδή τα κράτη-μέλη της, αντί να αφήσουν το Σένγκεν να πλακωθεί από τα ίδια τα γεγονότα, και να τεθεί σε κίνδυνο ολόκληρη η ΕΕ, λογικό είναι να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις, που δεν θα καταργούν την ελευθερία διακίνησης προσώπων και δη από τα κράτη-μέλη, αλλά θα ρυθμίσουν το μεταναστευτικό με βάση τα νέα δεδομένα. Είναι πρόδηλο ότι με τα 3 δις ευρώ που είναι έτοιμη να δώσει η ΕΕ στην Τουρκία ή με το άνοιγμα νέων κεφαλαίων δεν επιλύεται το πρόβλημα. Διότι, εάν δεν διαγνωστούν οι πραγματικές του διαστάσεις, πώς θα αντιμετωπιστεί;
Αληθές πάντως είναι ότι:
Πρώτον, η κρίση δεν είναι μόνο ανθρωπιστική, αλλά και πολιτική. Είτε ηθελημένα είτε όχι, η λανθασμένη διαχείριση των προβλημάτων στο Ιράκ και στη Συρία από τις ΗΠΑ, καθώς και οι κακοί υπολογισμοί στο θέμα της Αραβικής Άνοιξης, έχουν εξελιχθεί σε μείζον κοινωνικό, ανθρωπιστικό και πολιτικό πρόβλημα για την Ευρώπη, της οποίας απειλείται η συνοχή. Το θέμα αυτό είναι συναφές με το κενό εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας. Δεύτερον, τα προβλήματα από την ανθρωπιστική και πολιτική κρίση, καθώς και την κρίση ασφάλειας, βοηθούν και τις ΗΠΑ και την Ρωσία, η οποία εκμεταλλεύεται τα λάθη των Αμερικανών.
Και, ως εκ τούτου, καλύπτει το κενό ισχύος και ασφάλειας στη Μέση Ανατολή και δη στην περιοχή της Συρίας και του Ιράκ. Ας δούμε τι πραγματικά συμβαίνει: Όπου υπάρχει απειλή αυξάνονται οι πωλήσεις όπλων και ενισχύονται οι εξαρτήσεις των αδυνάτων από τους δυνατούς. Παρατήρηση, λοιπόν, πρώτη: Η Συρία και η γύρω περιοχή έχουν μετατραπεί και από τις ΗΠΑ και από τη Ρωσία και από άλλους, όπως είναι η Γαλλία και η Βρετανία, σε ένα show room πώλησης εξοπλιστικών συστημάτων.
Πρόκειται για ένα τεράστιο πεδίο βολής, όπου παρουσιάζεται νέο και παλιό υλικό και βελτιώνεται. Παρατήρηση δεύτερη: Όσο περισσότερα εσωτερικά προβλήματα έχει η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της τόσο περισσότερο βολεύονται οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Οι Αμερικανοί δεν είναι μόνο σύμμαχοι και φίλοι με τους Ευρωπαίους, είναι και ανταγωνιστές στην παγκόσμια οικονομία. Ταυτοχρόνως, είναι αντιληπτό ότι η ρωσική απειλή στην Κριμαία έφερε νέες πωλήσεις αμερικανικών όπλων στην Πολωνία και στις Βαλτικές χώρες και μεγαλύτερη εξάρτηση από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Από την άλλη, η Ρωσία δημιουργεί δική της ζώνη επιρροής από τα ανατολικά της Ουκρανίας ώς στον Καύκασο και διατηρεί τα κεκτημένα της στη Συρία και στη Μέση Ανατολή. Τα τρομοκρατικά κτυπήματα στο Παρίσι εμπλέκουν πλέον τη Γαλλία ενεργά στον πόλεμο της Μέσης Ανατολής και αυξάνουν τον ρόλο και την επιρροή της. Η Μόσχα από την πλευρά της θεωρεί ότι, όσα πιο πολλά προβλήματα εσωτερικά έχει η ΕΕ ως τέτοια, καθώς και τα κράτη-μέλη της, τόσο πιο αποδυναμωμένη στην όποια ανταγωνιστική τους σχέση θα είναι.
Όμως, αποδυναμωμένη ΕΕ και τα κράτη-μέλη της, δεν σημαίνει αυτόματα και ισχυρότερη Ρωσία ή ΗΠΑ. Αυτό εξαρτάται και από τα δικά τους οικονομικά και πολιτικά προβλήματα, καθώς και από άλλες μεταβλητές ισχύος και συνοχής. Όμως, υπό τις υφιστάμενες συνθήκες, Ρωσία και ΗΠΑ αποκτούν πλεονεκτήματα έναντι της ΕΕ. Διότι, η Ευρώπη είναι αυτή που πληρώνει το κόστος του μεταφερθέντος προβλήματος της Μέσης Ανατολής στο δικό της έδαφος. Ένα πρόβλημα πολυσύνθετο. Δεν είναι απλώς ανθρωπιστικό.
Η ταυτότητα της τρομοκρατίας
Βεβαίως, το ερώτημα είναι, εάν και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατία. Για να δοθεί λύση θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πώς αυτή λειτουργεί. Για τους φανατικούς ισλαμιστές, η Δύση και ο τρόπος ζωής των πολιτών της είναι αμαρτωλός. Επί τη βάσει της αντίληψης των δύο στρατοπέδων, δηλαδή των πιστών και των απίστων, οι Δυτικοί θεωρούνται ως άπιστοι. Και ως άπιστοι θα πρέπει να περάσουν από το στρατόπεδο του κακού, της Δύσης, σε εκείνο του καλού, δηλαδή του Ισλάμ, είτε ομαλά είτε διά πυρός και σιδήρου.
Και εδώ είναι που η θρησκεία γίνεται πολιτικό και κοσμικό ιδεολόγημα, με απώτερο στόχο την απο-ενοχοποίηση του εγκλήματος, το οποίο μέσα από την κοσμική αλλά και τη μεταφυσική διάσταση μετατρέπεται σε υποχρέωση και δράση, που οδηγεί την κοινωνία στην κάθαρση και τον δράστη στον παράδεισο. Πρόκειται για θρησκευτική, ιδεολογική και κοσμική πρόταση - με τη διαφορά ότι η κοσμικότητα καθορίζεται μέσα από ακραίες ερμηνείες του Κορανίου, καθώς και ότι δεν έχει καμιά σχέση με ό,τι ονομάζουμε πολιτισμό. Ούτε καν με το Ισλάμ. Προβάλλεται, δε, ως αντίποδας της δυτικής παγκοσμιοποίησης, του δυτικού κοινωνικού, οικονομικού, πολιτικού και πολιτειακού τρόπου ζωής. Πρόκειται γι' αυτό το οποίο ονομάζουν περιφερειακό και παγκόσμιο χαλιφάτο.
Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος και η εποχή της αθωότητας
Από την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, όταν έγινε η επίθεση της Αλ Γκάιντα στις ΗΠΑ, κηρύχθηκε στην ουσία ένας ιδιόμορφος Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι τρόποι αντιμετώπισης είναι και προληπτικοί και κατασταλτικοί. Είναι το δίκτυο πληροφοριών, το οποίο όμως υστερεί, διότι οι τρομοκράτες δρουν με τους κλασικούς συνωμοτικούς κανόνες, δηλαδή ο τελευταίος κρίκος δεν γνωρίζει τον πρώτο ούτε καν τους υπόλοιπους. Ενεργούν διά ζώσης και χρησιμοποιούν την τεχνολογία για προσηλυτισμό και προπαγάνδα. Εκεί που νομίζουν ότι είναι το ισχυρό τους σήμερα σημείο, μπορεί να γίνει το αδύνατο, συν του γεγονότος ότι ο κόσμος πλέον πρέπει να είναι υποψιασμένος.
Η εποχή της αθωότητας τελειώνει. Αυτό τον κανόνα τον καθόρισαν οι τρομοκράτες στο Παρίσι. Εφόσον είμαστε όλοι στόχοι, θα πρέπει να μας αφορά όλους η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η παροχή πληροφοριών ή η παρατηρητικότητα. Η υποψία. Είναι αγώνας επιβίωσης. Είναι πάντως πρόδηλο ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι Ευρωπαίοι, καθώς και η Τουρκία, άφησαν το Ισλαμικό Κράτος να ξεφύγει. Πώς είναι δυνατό να είναι αυτοχρηματοδοτούμενο μέσα από πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου και να διακινεί κεφάλαια;
Ποιος εμπλέκεται και ποιος τού το επιτρέπει; Αυτά δεν μπορούν να ελεγχθούν από τις Μεγάλες Δυνάμεις; Αν όχι απόλυτα μπορούν, όταν υπάρχει πρόθεση σε μεγάλο βαθμό, όπως και στο θέμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Χωρίς στρατό στο έδαφος, ακόμη και αν έχεις τεχνολογία, δεν μπορείς να εμπεδώσεις ασφάλεια. Και σταθερότητα. Από τη μια οι ΗΠΑ έβαζαν και βάζουν τους Κούρδους να κάνουν τη «βρόμικη δουλειά» κατά της τρομοκρατίας και από την άλλη ανέχονται την Τουρκία να τους κτυπά αλύπητα.
Πώς, λοιπόν, και γιατί επιβιώνει το Ισλαμικό Κράτος και η τρομοκρατία; Εκμεταλλεύεται την ατολμία και την αδιαφορία της Δύσης, την αδυναμία κατανόησης της κατάστασης και τις απολίτικες κοινωνίες, που μοιάζουν με λευκό χαρτί και στον προσηλυτισμό μπορείς να γράφεις πάνω τους ό,τι θέλεις. Οι τρομοκράτες, δηλαδή οι ηγεσίες τους, παίζουν με τους κανόνες τις Δύσης, δηλαδή μέσα από τη λογική των συμφερόντων, και συνδυάζουν τη δική τους αδίστακτη πολιτική που προκαλεί τρόμο, για να κερδίσουν το διεθνές πλεονέκτημα. Η διασπορά πυρήνων παγκοσμίως καθιστά την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη. Γι’ αυτό, η κατάσταση είναι πιο επικίνδυνη από όσο φαίνεται και γι' αυτό η τρομοκρατία μοιάζει όντως με Λερναία Ύδρα. Και, δυστυχώς, τώρα ψάχνουμε για Ηρακλείδες…
