04 Δεκεμβρίου 2014

Το φλερτ τσάρου-σουλτάνου

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Τουρκία ωφέλησε πολύ περισσότερο σε πρώτο επίπεδο τον Ταγίπ Ερντογάν απ’ ό,τι τον ίδιο. Οπως επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές, η κρίση των ευρω-ρωσικών σχέσεων είναι πολύ επώδυνη για τη Μόσχα, κάτι που διαπίστωσε ο Ρώσος πρόεδρος και στη Σύνοδο των G20. Εκεί που ο τσάρος αισθάνθηκε περισσότερο σαν κολίγος, κάτι που ενεργοποίησε με ταχύτητα το σχεδιασμό του για μια εντυπωσιακή αντεπίθεση σε επίπεδο διεθνών επαφών. Πράγματι η Τουρκία έχει όλα τα χαρακτηριστικά: μέλος του ΝΑΤΟ, υποψήφια για την προεδρία της G20, δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας μετά τη Γερμανία… Επίσης οι σχέσεις Αγκυρας-Ουάσιγκτον δεν είναι στα καλύτερά τους, ενώ, παρά τις εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις σε μείζονα θέματα όπως π.χ. αυτή της Συρίας, Μόσχα και Αγκυρα έχουν κάποια κοινά πεδία κυρίως ενεργειακά. Η Τουρκία με τον ΤΑΝΑΡ (Trans-Anatolian Αγωγός), που θα τεθεί σε λειτουργία το 2018 και θα μεταφέρει αρχικά 16 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, 6 δισ. για τους Τούρκους καταναλωτές και άλλα 10 δισ. για την Ευρώπη.
Σε ένα επόμενο στάδιο, δε, θα φτάσει στα 31 δισ. κυβικά μέτρα. Βασικός προμηθευτής το Αζερμπαϊτζάν, που όμως δεν μπορεί δεν έχει τη δυνατότητα να αντικαταστήσει πλήρως τη ροή αερίου από τη Ρωσία στη Νότια Ευρώπη. Ομως οι Τούρκοι σκοπεύουν να αγοράσουν και ιρανικό αέριο από το ιρακινό Κουρδιστάν με περίπου 30 δισ. κυβικά μέτρα ετήσια ροή. Οι Κούρδοι εκτιμούν -και η κυβέρνηση στη Βαγδάτη πιστεύει ότι η εκτίμηση είναι σωστή- ότι μπορούν να εξαγάγουν ετησίως μέχρι και 30 δισ. κυβικά μέτρα. Με άλλα λόγια, η Τουρκία στοχεύει να είναι ο βασικός παίκτης στην πορεία εισροής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και η Μόσχα, που ήδη ματαίωσε το SouthStream της Gazprom, στην πραγματικότητα δεν μπορεί να την αγνοήσει.

Υπό αυτές τις συνθήκες η επίσκεψη Πούτιν εξελίχθηκε μεν σε ένα έντονο φλερτ ανάμεσα στις δύο πλευρές, αλλά το πάνω χέρι στη σχέση κάτω από αυτές τις συνθήκες το έχει η Αγκυρα. Ας μην ξεχνάμε ότι οι κυρώσεις της Δύσης, όπως φάνηκε από την έκθεση της Standard & Poor’s, έφεραν τις ρωσικές τράπεζες σε δύσκολη θέση και χαρακτηρίζονται ως οι «πιο ευάλωτες» από τις τράπεζες οποιασδήποτε άλλης μεγάλης αναδυόμενης αγοράς.