ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΕΣ ΚΑΤΑ ΚΡΑΤΙΣΤΩΝ, ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΕΓΑΛΟΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ, ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΟΛΩΝ
ΜΕ ΤΟ ΔΙΔΥΜΟ του πρωθυπουργού
Ερντογάν και του υπουργού Οικονομίας Ζαφέρ Τσαγλαγιάν από τη μία, που
είναι υπέρ της δημοσιονομικής επέκτασης, και το δίδυμο του αντιπροέδρου
υπεύθυνου για την οικονομία Αλί Μπαμπατζάν και του διοικητή της
Κεντρικής Τράπεζας Ερντέμ Μπαχτσί, που είναι υπέρ της σφιχτής
νομισματικής πολιτικής, η τουρκική οικονομία αποκαλύπτει τις αδυναμίες
της.Το μέλλον της τουρκικής οικονομίας περνάει μέσα από τις γυναίκες
Και αν το εθνικό νόμισμα της χώρας είναι αυτό που πέφτοντας
τραβά πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας, υπάρχει ένα στοιχείο που ρίχνει
βαρύτερες σκιές.
Στις 15 Αυγούστου, η τουρκική στατιστική υπηρεσία (Turkstat) ανακοίνωσε τα αποτελέσματα για την απασχόληση στο διάστημα του Μαΐου και εκεί η ανεργία καταγράφτηκε στο 8,8%. Αυτό σημαίνει πως οι άνεργοι στη γειτονική χώρα ανέρχονται σε 2.526.000 άτομα. Σε μηνιαία βάση, η ανεργία εμφανίζεται μειωμένη από 9,3%, αλλά σε ετήσια βάση, σε σχέση δηλαδή με το αντίστοιχο διάστημα του 2012, αυξήθηκε 0,6%, καθώς προστέθηκαν 254.000 επιπλέον άτομα στις τάξεις των ανέργων.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως η Turkstat ανακοινώνει κάθε μήνα τα ποσοστά ανεργίας και απασχόλησης για μια τρίμηνη περίοδο. Ετσι, στο μήνα Μάιο των 2,5 εκατ. ανέργων αντιστοιχεί το τρίμηνο Απριλίου - Μαΐου - Ιουνίου και άρα συμπεριλαμβάνεται πρώτη φορά ο Ιούνιος, μήνας κατά τον οποίο έλαβε χώρα η πρωτοφανής εξέγερση που συγκλόνισε το τουρκικό κατεστημένο.
Επιβράδυνση
Λαμβάνοντας υπ' όψιν τους ρυθμούς ανάπτυξης που στο α' τρίμηνο του έτους έγραψαν 3% σε ετήσια βάση και 1,6% έναντι του προηγούμενου τριμήνου, μπορούμε να πούμε ότι η Τουρκία αναπτύσσεται με εξαιρετικούς ρυθμούς για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Εντούτοις, για τα τουρκικά δεδομένα, η χώρα αντιμετωπίζει μια ραγδαία επιβράδυνση της οικονομικής της δραστηριότητας, που χτυπάει ιδιαίτερα τους νέους.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Turkstat, η ανεργία στις ηλικίες 15-24 καταγράφτηκε στο 16,6% σημειώνοντας ετήσια αύξηση 0,7%. Στην αμέσως προηγούμενη ανακοίνωση της Turkstat για τον Απρίλιο η ανεργία των νέων είχε καταγραφεί στο 17,2%, σημειώνοντας ετήσια αύξηση της ίδιας τάξης, στο 0,8%.
Βλέποντας το λεγόμενο νεοοθωμανικό της όραμα ισχύος να θολώνει στη Μέση Ανατολή και στη Wall Street, όπου οι πραγματικά ισχυροί διεθνείς παίκτες μοιράζουν ρέστα ηγεμονίας και έχοντας υποστεί το σοκ του Ιουνίου, η νεοσυντηρητική κυβέρνηση της Αγκυρας βυθίζεται σε αυτό που και οι καθ' ημάς εκσυγχρονιστές της προηγούμενης δεκαετίας αποκαλούσαν εσωστρέφεια.
Τον περασμένο μήνα, ο Ζαφέρ Τσαγλαγιάν επέμεινε ότι η χώρα χρειάζεται ανάπτυξη 5,5% με 6%. Στις αρχές Αυγούστου ο Αλί Μπαμπατζάν αντέτεινε ότι η Τουρκία ίσως χρειαστεί να αναθεωρήσει τους στόχους ανάπτυξης κάτω του 4% και τους στόχους εξαγωγών κάτω από τα 158 δισ. δολάρια ετησίως.
«Δεν θα ήταν έκπληξη για την Τουρκία να αναθεωρήσει κάτω του 4%, που είναι ένα πολύ καλό νούμερο, δεδομένων των διεθνών συνθηκών», δήλωσε το πιο αναγνωρίσιμο στη Δύση κυβερνητικό στέλεχος της Τουρκίας και έκανε τη δική του εκτίμηση για τα γεγονότα του Ιουνίου. «Η Τουρκία ίσως αισθανθεί περισσότερο από τις άλλες αναδυόμενες οικονομίες τις αρνητικές συνέπειες της πολιτικής της Fed, εξαιτίας των επεισοδίων στο Γκεζί, αλλά και του υψηλότερου ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Ομως το κύριο αίτιο πίσω από τις πρόσφατες διακυμάνσεις της αγοράς στην Τουρκία προκαλείται από τις τελευταίες παγκόσμιες τάσεις. Ακόμη και αν οι διαμαρτυρίες στο Γκεζίi δεν είχαν συμβεί ποτέ, η Τουρκία θα βαλλόταν ούτως ή άλλως».
Στις διάφορες ερμηνείες που δόθηκαν για τα γεγονότα εκείνων των ημερών δεν έλειψαν οι αναφορές στην ανεργία των νέων, ακόμη και από τον φιλοκυβερνητικό Τύπο. Χαρακτηριστικά, ο γνωστός αρθρογράφος Αμπντουλάχ Μποζκιούρτ της εφημερίδας «Zaman», που συνδέεται με το ισλαμικό Κίνημα Γκιουλέν, έγραφε στις 7 Ιουλίου πως «υπάρχει έδαφος για πολιτικό ακτιβισμό ανάμεσα στους νέους της Τουρκίας εξαιτίας των ανησυχιών για τις προοπτικές εργασίας».
Στο άρθρο γίνεται λόγος για «αυξανόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης των νέων» απέναντι στο νεποτισμού του κυβερνώντος Α.Κ., αλλά και για «έλλειψη οργανωτικής βάσης σε εθνικό επίπεδο» που να μπορεί να μετατρέψει την οργή σε οργανωμένο κίνημα.
Εδώ έρχεται να ταιριάξει η είδηση πως η συνδικαλιστική δραστηριοποίηση στη γειτονική χώρα έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας πεντηκονταετίας με μόλις 8,9% επί του συνόλου των εργαζομένων να είναι μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων. Από τους 11.628.806 εργάτες μόλις 1.032.166 συνδικαλίζονται και αν συμπεριληφθεί η μαύρη εργασία το ποσοστό πέφτει στο 5,4%.
Οπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, 64 συνδικαλιστικές οργανώσεις παραμένουν κάτω από το όριο του 1% συμμετοχής εργαζομένων που τους δίνει το δικαίωμα συλλογικών διαπραγματεύσεων. Το όριο αυτό βρισκόταν στο απαγορευτικό 10%, αλλά με απόφαση της κυβέρνησης Ερντογάν το 2009 μειώθηκε και ξεκίνησε να εφαρμόζεται το 2012.
Πιο πριν, ήταν κοινό μυστικό πως τα συνδικάτα δήλωναν εικονικά μέλη για να μπορούν να παίρνουν μέρος στις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Ομως και η κυβέρνηση κατηγορείται πως εκμεταλλεύεται την αδήλωτη εργασία και μαγειρεύει τα νούμερα ώστε να μην έχουν κάποιες οργανώσεις δικαίωμα συλλογικών διαπραγματεύσεων. Ο Μαχμούτ Αρσλάν, πρόεδρος της συνομοσπονδίας Hak-Is, δήλωσε στη «Χουριέτ» (2/8) πως μόνο 5% των εργαζομένων ευνοούνται από το δικαίωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων και επανέλαβε πως οι επιχειρήσεις και οι εργοδότες στην Τουρκία είναι προκατειλημμένοι απέναντι στα συνδικάτα.
Στα όριά της
Διχασμένοι ανάμεσα στον φιλολαϊκό και τον τεχνοκρατικό της εαυτό και έχοντας ανοιχτά μέτωπα με τα συνδικάτα και τους φοιτητές, η νεοφιλελεύθερη/νεοσυντηρητική πολιτική του Ερντογάν δείχνει να έχει φτάσει στα όριά της. Και όπως γίνεται με κάθε εκσυγχρονιστικό πείραμα που αυξάνει το κατά κεφαλήν εισόδημα αλλά δυσανασχετεί με την αύξηση των αιτημάτων για περισσότερη δημοκρατία, η αποδόμησή του ξεκινάει από τους νέους που κανείς δεν ελέγχει.
Το 2012, η ανεργία των νέων στην Κωνσταντινούπολη καταγράφτηκε στο 19,2%, στην Αγκυρα στο 20,25% και στη Σμύρνη στο 23,6%, ενώ συνολικά αυξήθηκε 0,7%, στο 16,6%. Οπως τονίζουν οι Τούρκοι αναλυτές, η εντονότερη ριζοσπαστικοποίηση των νέων στα αστικά κέντρα σε συνδυασμό με τη ραγδαία αστικοποίηση του πληθυσμού δίνει υποσχέσεις για πιο έντονες αντιδράσεις στο μέλλον.
Στις 15 Αυγούστου, η τουρκική στατιστική υπηρεσία (Turkstat) ανακοίνωσε τα αποτελέσματα για την απασχόληση στο διάστημα του Μαΐου και εκεί η ανεργία καταγράφτηκε στο 8,8%. Αυτό σημαίνει πως οι άνεργοι στη γειτονική χώρα ανέρχονται σε 2.526.000 άτομα. Σε μηνιαία βάση, η ανεργία εμφανίζεται μειωμένη από 9,3%, αλλά σε ετήσια βάση, σε σχέση δηλαδή με το αντίστοιχο διάστημα του 2012, αυξήθηκε 0,6%, καθώς προστέθηκαν 254.000 επιπλέον άτομα στις τάξεις των ανέργων.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως η Turkstat ανακοινώνει κάθε μήνα τα ποσοστά ανεργίας και απασχόλησης για μια τρίμηνη περίοδο. Ετσι, στο μήνα Μάιο των 2,5 εκατ. ανέργων αντιστοιχεί το τρίμηνο Απριλίου - Μαΐου - Ιουνίου και άρα συμπεριλαμβάνεται πρώτη φορά ο Ιούνιος, μήνας κατά τον οποίο έλαβε χώρα η πρωτοφανής εξέγερση που συγκλόνισε το τουρκικό κατεστημένο.
Επιβράδυνση
Λαμβάνοντας υπ' όψιν τους ρυθμούς ανάπτυξης που στο α' τρίμηνο του έτους έγραψαν 3% σε ετήσια βάση και 1,6% έναντι του προηγούμενου τριμήνου, μπορούμε να πούμε ότι η Τουρκία αναπτύσσεται με εξαιρετικούς ρυθμούς για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Εντούτοις, για τα τουρκικά δεδομένα, η χώρα αντιμετωπίζει μια ραγδαία επιβράδυνση της οικονομικής της δραστηριότητας, που χτυπάει ιδιαίτερα τους νέους.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Turkstat, η ανεργία στις ηλικίες 15-24 καταγράφτηκε στο 16,6% σημειώνοντας ετήσια αύξηση 0,7%. Στην αμέσως προηγούμενη ανακοίνωση της Turkstat για τον Απρίλιο η ανεργία των νέων είχε καταγραφεί στο 17,2%, σημειώνοντας ετήσια αύξηση της ίδιας τάξης, στο 0,8%.
Βλέποντας το λεγόμενο νεοοθωμανικό της όραμα ισχύος να θολώνει στη Μέση Ανατολή και στη Wall Street, όπου οι πραγματικά ισχυροί διεθνείς παίκτες μοιράζουν ρέστα ηγεμονίας και έχοντας υποστεί το σοκ του Ιουνίου, η νεοσυντηρητική κυβέρνηση της Αγκυρας βυθίζεται σε αυτό που και οι καθ' ημάς εκσυγχρονιστές της προηγούμενης δεκαετίας αποκαλούσαν εσωστρέφεια.
Τον περασμένο μήνα, ο Ζαφέρ Τσαγλαγιάν επέμεινε ότι η χώρα χρειάζεται ανάπτυξη 5,5% με 6%. Στις αρχές Αυγούστου ο Αλί Μπαμπατζάν αντέτεινε ότι η Τουρκία ίσως χρειαστεί να αναθεωρήσει τους στόχους ανάπτυξης κάτω του 4% και τους στόχους εξαγωγών κάτω από τα 158 δισ. δολάρια ετησίως.
«Δεν θα ήταν έκπληξη για την Τουρκία να αναθεωρήσει κάτω του 4%, που είναι ένα πολύ καλό νούμερο, δεδομένων των διεθνών συνθηκών», δήλωσε το πιο αναγνωρίσιμο στη Δύση κυβερνητικό στέλεχος της Τουρκίας και έκανε τη δική του εκτίμηση για τα γεγονότα του Ιουνίου. «Η Τουρκία ίσως αισθανθεί περισσότερο από τις άλλες αναδυόμενες οικονομίες τις αρνητικές συνέπειες της πολιτικής της Fed, εξαιτίας των επεισοδίων στο Γκεζί, αλλά και του υψηλότερου ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Ομως το κύριο αίτιο πίσω από τις πρόσφατες διακυμάνσεις της αγοράς στην Τουρκία προκαλείται από τις τελευταίες παγκόσμιες τάσεις. Ακόμη και αν οι διαμαρτυρίες στο Γκεζίi δεν είχαν συμβεί ποτέ, η Τουρκία θα βαλλόταν ούτως ή άλλως».
Στις διάφορες ερμηνείες που δόθηκαν για τα γεγονότα εκείνων των ημερών δεν έλειψαν οι αναφορές στην ανεργία των νέων, ακόμη και από τον φιλοκυβερνητικό Τύπο. Χαρακτηριστικά, ο γνωστός αρθρογράφος Αμπντουλάχ Μποζκιούρτ της εφημερίδας «Zaman», που συνδέεται με το ισλαμικό Κίνημα Γκιουλέν, έγραφε στις 7 Ιουλίου πως «υπάρχει έδαφος για πολιτικό ακτιβισμό ανάμεσα στους νέους της Τουρκίας εξαιτίας των ανησυχιών για τις προοπτικές εργασίας».
Στο άρθρο γίνεται λόγος για «αυξανόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης των νέων» απέναντι στο νεποτισμού του κυβερνώντος Α.Κ., αλλά και για «έλλειψη οργανωτικής βάσης σε εθνικό επίπεδο» που να μπορεί να μετατρέψει την οργή σε οργανωμένο κίνημα.
Εδώ έρχεται να ταιριάξει η είδηση πως η συνδικαλιστική δραστηριοποίηση στη γειτονική χώρα έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας πεντηκονταετίας με μόλις 8,9% επί του συνόλου των εργαζομένων να είναι μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων. Από τους 11.628.806 εργάτες μόλις 1.032.166 συνδικαλίζονται και αν συμπεριληφθεί η μαύρη εργασία το ποσοστό πέφτει στο 5,4%.
Οπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, 64 συνδικαλιστικές οργανώσεις παραμένουν κάτω από το όριο του 1% συμμετοχής εργαζομένων που τους δίνει το δικαίωμα συλλογικών διαπραγματεύσεων. Το όριο αυτό βρισκόταν στο απαγορευτικό 10%, αλλά με απόφαση της κυβέρνησης Ερντογάν το 2009 μειώθηκε και ξεκίνησε να εφαρμόζεται το 2012.
Πιο πριν, ήταν κοινό μυστικό πως τα συνδικάτα δήλωναν εικονικά μέλη για να μπορούν να παίρνουν μέρος στις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Ομως και η κυβέρνηση κατηγορείται πως εκμεταλλεύεται την αδήλωτη εργασία και μαγειρεύει τα νούμερα ώστε να μην έχουν κάποιες οργανώσεις δικαίωμα συλλογικών διαπραγματεύσεων. Ο Μαχμούτ Αρσλάν, πρόεδρος της συνομοσπονδίας Hak-Is, δήλωσε στη «Χουριέτ» (2/8) πως μόνο 5% των εργαζομένων ευνοούνται από το δικαίωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων και επανέλαβε πως οι επιχειρήσεις και οι εργοδότες στην Τουρκία είναι προκατειλημμένοι απέναντι στα συνδικάτα.
Στα όριά της
Διχασμένοι ανάμεσα στον φιλολαϊκό και τον τεχνοκρατικό της εαυτό και έχοντας ανοιχτά μέτωπα με τα συνδικάτα και τους φοιτητές, η νεοφιλελεύθερη/νεοσυντηρητική πολιτική του Ερντογάν δείχνει να έχει φτάσει στα όριά της. Και όπως γίνεται με κάθε εκσυγχρονιστικό πείραμα που αυξάνει το κατά κεφαλήν εισόδημα αλλά δυσανασχετεί με την αύξηση των αιτημάτων για περισσότερη δημοκρατία, η αποδόμησή του ξεκινάει από τους νέους που κανείς δεν ελέγχει.
Το 2012, η ανεργία των νέων στην Κωνσταντινούπολη καταγράφτηκε στο 19,2%, στην Αγκυρα στο 20,25% και στη Σμύρνη στο 23,6%, ενώ συνολικά αυξήθηκε 0,7%, στο 16,6%. Οπως τονίζουν οι Τούρκοι αναλυτές, η εντονότερη ριζοσπαστικοποίηση των νέων στα αστικά κέντρα σε συνδυασμό με τη ραγδαία αστικοποίηση του πληθυσμού δίνει υποσχέσεις για πιο έντονες αντιδράσεις στο μέλλον.
