ΑΝΤΡΕΪ ΒΝΤΟΒΙΝ, Εκτακτος και πληρεξούσιος πρέσβης της Ρωσίας στην
Ελλάδα (2004-2009), πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλίας Ρωσίας - Ελλάδας.
Από την έναρξη της κρίσης στην Ουκρανία η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) έχει πάρει αρκετές αποφάσεις αντιρωσικού χαρακτήρα.Και το περίεργο είναι ότι με τις αποφάσεις αυτές η ΕΕ ακολουθεί την
ξεκάθαρα εχθρική πολιτική της Ουάσιγκτον προς τη Ρωσία, σκοπός της
οποίας είναι να παρεμβάλουν ανάμεσα στην ΕΕ και τη Ρωσία ένα είδος
σφήνας και να δεσμεύσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τους Ευρωπαίους.Το ίδιο περίεργη φαίνεται και η προθυμία των περισσότερων από τους
ηγέτες της ΕΕ να υποκύπτουν στην πίεση της Αμερικής, ακόμα και ενάντια
στα συμφέροντα των χωρών τους. Αυτό φάνηκε ακόμα πιο έντονα όταν στα
πλαίσια της ΕΕ υπερψηφίστηκε το νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας που
στόχο είχε την εξασθένηση της συνεργασίας με τη Ρωσία και την ένταξη στη
«μαύρη λίστα» ακόμη μιας ομάδας από εξέχοντα πρόσωπα της Ρωσίας, στους
οποίους απαγορεύθηκε η έκδοση visa. (Ο πρόεδρος Πούτιν με τη
χαρακτηριστική του ειρωνεία «υποδέχτηκε» την απόφαση αυτή ευχόμενος στα
διοικητικά στελέχη να περιορίσουν τα ταξίδια τους στο εξωτερικό).
Ιδιαίτερη έκπληξη προκαλεί και το γεγονός ότι αυτές οι εξαιρετικά παράξενες αποφάσεις λαμβάνονταν τη στιγμή κατά την οποία χάρη στο «σχέδιο του Πούτιν» και τις δραστικές ενέργειες της ρωσικής διπλωματίας κατέστη δυνατό να προχωρήσουν οι πολιτικές διαδικασίες στην Ουκρανία. Κανονικά, σε τέτοιες περιπτώσεις η παγκόσμια κοινότητα υποστηρίζει την αρχόμενη πρόοδο, αντιθέτως η ΕΕ προέβη σε περισσότερες κυρώσεις. Ωστόσο στην ΕΕ δημιουργήθηκε μια ομάδα χωρών, η οποία καλούσε στην εφαρμογή μιας πιο ευέλικτης γραμμής για τη Ρωσία. Βέβαια, και αυτές οι χώρες κατέληξαν -σίγουρα υπό την πίεση των «μεγαλύτερων αδερφών»- να συμφωνούν με τις προτάσεις των οπαδών της σκληρής ανελαστικής γραμμής.
Εχει δημιουργηθεί όμως το προηγούμενο που δείχνει ότι υπάρχουν οι εναλλακτικές προσεγγίσεις στις σχέσεις με τη Ρωσία. Δυστυχώς ανάμεσα στις χώρες αυτές δεν συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα και το γεγονός αυτό προκάλεσε παράξενη έκπληξη σε πολλούς στη Ρωσία. Βέβαια, η Μόσχα κατανοεί πολύ καλά τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα και την εξάρτησή της από τους ευρωατλαντικούς της «φίλους». Την ίδια στιγμή τα κοινά ορθόδοξα θεμέλια των λαών μας, ο ρόλος της Ρωσίας στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τον οθωμανικό ζυγό και την απόκτηση της ανεξαρτησίας της, η στήριξη της Μόσχας στον δίκαιο αγώνα της Κύπρου, όλα αυτά αποτελούν προϋποθέσεις για να ακολουθήσουν η Αθήνα και η Λευκωσία μια περισσότερο ισορροπημένη γραμμή, συμπεριλαμβανομένου και του θέματος της Ουκρανίας.
Στη Ρωσία εκτιμούν πολύ την ελληνική συμβολή στην κοινή μάχη ενάντια στον φασισμό στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι ο εθνικός ήρωας της Ελλάδας Μανώλης Γλέζος απεικονίζεται σε γραμματόσημο που εξέδωσε η Σοβιετική Ενωση). Η Μόσχα ελπίζει ότι αυτός ο παράγοντας θα διευκολύνει τους Ελληνες να καταλάβουν τη θέση που πήρε η Ρωσία ενάντια στην εξάπλωση του φασισμού παγκοσμίως και ιδιαίτερα στην Ουκρανία. Σήμερα οι δικαιολογίες, όπως «εξωτερικοί περιορισμοί», δεν πείθουν τους περισσότερους στη Ρωσία, γιατί η Κύπρος, η Φινλανδία, η Αυστρία, η Σλοβακία, η Τσεχία, η Ουγγαρία βρήκαν τη δυνατότητα κατά κάποιο τρόπο να διαχωριστούν από τους οπαδούς της σκληρής αντιρωσικής γραμμής. Σε ό,τι αφορά τις «αντι-κυρώσεις» της Ρωσίας σχετικά με ορισμένα προϊόντα από τις χώρες της ΕΕ, οι Ρώσοι ηγέτες έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι η ακύρωσή τους είναι δυνατή, αλλά πάντα σε αμοιβαία βάση και όχι ως μονομερείς υποχωρήσεις. Εννοείται ότι αυτό αφορά και την Ελλάδα. Οι Ρώσοι «φιλέλληνες» υπενθυμίζουν ότι κατά την περίοδο της απογείωσης της ελληνικής οικονομικής κρίσης ο Σύνδεσμος Φιλίας Ρωσίας - Ελλάδας ηγούνταν της καμπάνιας «Στήριξε την Ελλάδα», με αποτέλεσμα να τριπλασιαστεί ο αριθμός των Ρώσων τουριστών που ταξίδεψαν στην Ελλάδα την περίοδο 2009-2012 καθώς επίσης να αυξηθούν κατά 1,5 φορά οι πωλήσεις ελληνικών προϊόντων στη Ρωσία.
Τώρα φαίνεται να παρουσιάζονται νέες τάσεις στις ελληνορωσικές σχέσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος Πούτιν αναφέρεται στον ρόλο των Ελλήνων στην ιστορία της Κριμαίας (ακόμα και όταν απαντούσε στις ερωτήσεις των Τατάρων της Κριμαίας σχετικά με τον πρώτο εποικισμό της χερσονήσου). Χαρακτηριστική λεπτομέρεια: μετά την ένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία την άνοιξη του 2014 εκπρόσωπος της Δημοκρατίας της Κριμαίας στο Συμβούλιο της Ομοσπονδίας -στην Ανω Βουλή της Ρωσίας- έγινε η Ελληνίδα Ολγα Κοβιτίδη.
Παρ' όλα αυτά, φαίνεται τουλάχιστον παράξενη η απόφαση της ΕΕ να συμπεριλάβει στη «μαύρη λίστα» και τον έκτακτο και πληρεξούσιο πρέσβη Γκεόργκι Μουράντοφ, ο οποίος το τελευταίο διάστημα ανέλαβε μόνιμος εκπρόσωπος της Κριμαίας παρά τω προέδρω της Ρωσίας, σπουδαίο Ρώσο πρεσβευτή και πολιτικό, ο οποίος μιλάει άπταιστα ελληνικά και έχει δουλέψει και στην Αθήνα και στη Λευκωσία (και ως πρέσβης) και είναι επικεφαλής της Ενωσης Πολιτιστικής και Επαγγελματικής Συνεργασίας και Φιλίας με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Ο Γκεόργκι Μουράντοφ σε αυτό το πόστο θα μπορούσε να συνεχίσει την ενεργή δράση του και να συμβάλει στην ανάπτυξη της ρωσοελληνικής συνεργασίας, καθώς και στην Κριμαία. Αυτό το γεγονός προσλαμβάνει ακόμα μεγαλύτερη σημασία επειδή το 2016 ανακηρύχθηκε έτος της Ρωσίας στην Ελλάδα και της Ελλάδας στη Ρωσία, με σκοπό την εμβάθυνση των αμοιβαίων σχέσεων και της αμοιβαίας συμπάθειας των λαών μας.
Εχει ήδη ξεκινήσει η προετοιμασία για ένα τόσο σπουδαίο γεγονός, αλλά η κατάσταση που δημιουργείται φαίνεται κάπως παράλογη: η ΕΕ βάζει στις «μαύρες λίστες» εκείνες τις προσωπικότητες της Ρωσίας οι οποίες διαδραματίζουν τον πλέον σημαντικό ρόλο στην προώθηση των παραδοσιακών μας σχέσεων. Εκτός από τον Γκεόργκι Μουράντοφ και την Ολγα Κοβιτίδη, η είσοδος στις χώρες της ΕΕ απαγορεύτηκε και για τη Βαλεντίνα Ματβιένκο, επικεφαλής του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας. Η κ. Ματβιένκο υπήρξε έκτακτη και πληρεξούσια πρέσβειρα της Ρωσίας στην Ελλάδα και το έργο της σε αυτό το πόστο έτυχε πολύ υψηλής εκτίμησης από την ελληνική πλευρά. Τότε εγώ ως πρέσβης της Ρωσίας στην Ελλάδα ήμουν παρών στην τελετή απονομής στην κ. Ματβιένκο του Μεταλλίου της Τιμής από τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κ. Παπούλια.
Το πιο σημαντικό σήμερα είναι να διατηρήσουμε και να διευρύνουμε τις δυνατότητες και τις προοπτικές συνεργασίας και πνευματικής ένωσης, οι οποίες κατά τη διάρκεια των αιώνων έχουν δημιουργηθεί στις σχέσεις της Ελλάδας και της Ρωσίας. Η ζωντανή ορθόδοξη κληρονομιά των δύο χωρών αποτελεί την καλύτερη προϋπόθεση για να γίνει αυτό. Οι ίδιοι οι λαοί της Ελλάδας και της Ρωσίας καθορίζουν το μέλλον των προοπτικών αυτών. Η ρωσική κοινωνία, φαίνεται, είναι έτοιμη.
Από την έναρξη της κρίσης στην Ουκρανία η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) έχει πάρει αρκετές αποφάσεις αντιρωσικού χαρακτήρα.Και το περίεργο είναι ότι με τις αποφάσεις αυτές η ΕΕ ακολουθεί την
ξεκάθαρα εχθρική πολιτική της Ουάσιγκτον προς τη Ρωσία, σκοπός της
οποίας είναι να παρεμβάλουν ανάμεσα στην ΕΕ και τη Ρωσία ένα είδος
σφήνας και να δεσμεύσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τους Ευρωπαίους.Το ίδιο περίεργη φαίνεται και η προθυμία των περισσότερων από τους
ηγέτες της ΕΕ να υποκύπτουν στην πίεση της Αμερικής, ακόμα και ενάντια
στα συμφέροντα των χωρών τους. Αυτό φάνηκε ακόμα πιο έντονα όταν στα
πλαίσια της ΕΕ υπερψηφίστηκε το νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας που
στόχο είχε την εξασθένηση της συνεργασίας με τη Ρωσία και την ένταξη στη
«μαύρη λίστα» ακόμη μιας ομάδας από εξέχοντα πρόσωπα της Ρωσίας, στους
οποίους απαγορεύθηκε η έκδοση visa. (Ο πρόεδρος Πούτιν με τη
χαρακτηριστική του ειρωνεία «υποδέχτηκε» την απόφαση αυτή ευχόμενος στα
διοικητικά στελέχη να περιορίσουν τα ταξίδια τους στο εξωτερικό).Ιδιαίτερη έκπληξη προκαλεί και το γεγονός ότι αυτές οι εξαιρετικά παράξενες αποφάσεις λαμβάνονταν τη στιγμή κατά την οποία χάρη στο «σχέδιο του Πούτιν» και τις δραστικές ενέργειες της ρωσικής διπλωματίας κατέστη δυνατό να προχωρήσουν οι πολιτικές διαδικασίες στην Ουκρανία. Κανονικά, σε τέτοιες περιπτώσεις η παγκόσμια κοινότητα υποστηρίζει την αρχόμενη πρόοδο, αντιθέτως η ΕΕ προέβη σε περισσότερες κυρώσεις. Ωστόσο στην ΕΕ δημιουργήθηκε μια ομάδα χωρών, η οποία καλούσε στην εφαρμογή μιας πιο ευέλικτης γραμμής για τη Ρωσία. Βέβαια, και αυτές οι χώρες κατέληξαν -σίγουρα υπό την πίεση των «μεγαλύτερων αδερφών»- να συμφωνούν με τις προτάσεις των οπαδών της σκληρής ανελαστικής γραμμής.
Εχει δημιουργηθεί όμως το προηγούμενο που δείχνει ότι υπάρχουν οι εναλλακτικές προσεγγίσεις στις σχέσεις με τη Ρωσία. Δυστυχώς ανάμεσα στις χώρες αυτές δεν συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα και το γεγονός αυτό προκάλεσε παράξενη έκπληξη σε πολλούς στη Ρωσία. Βέβαια, η Μόσχα κατανοεί πολύ καλά τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα και την εξάρτησή της από τους ευρωατλαντικούς της «φίλους». Την ίδια στιγμή τα κοινά ορθόδοξα θεμέλια των λαών μας, ο ρόλος της Ρωσίας στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τον οθωμανικό ζυγό και την απόκτηση της ανεξαρτησίας της, η στήριξη της Μόσχας στον δίκαιο αγώνα της Κύπρου, όλα αυτά αποτελούν προϋποθέσεις για να ακολουθήσουν η Αθήνα και η Λευκωσία μια περισσότερο ισορροπημένη γραμμή, συμπεριλαμβανομένου και του θέματος της Ουκρανίας.
Στη Ρωσία εκτιμούν πολύ την ελληνική συμβολή στην κοινή μάχη ενάντια στον φασισμό στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι ο εθνικός ήρωας της Ελλάδας Μανώλης Γλέζος απεικονίζεται σε γραμματόσημο που εξέδωσε η Σοβιετική Ενωση). Η Μόσχα ελπίζει ότι αυτός ο παράγοντας θα διευκολύνει τους Ελληνες να καταλάβουν τη θέση που πήρε η Ρωσία ενάντια στην εξάπλωση του φασισμού παγκοσμίως και ιδιαίτερα στην Ουκρανία. Σήμερα οι δικαιολογίες, όπως «εξωτερικοί περιορισμοί», δεν πείθουν τους περισσότερους στη Ρωσία, γιατί η Κύπρος, η Φινλανδία, η Αυστρία, η Σλοβακία, η Τσεχία, η Ουγγαρία βρήκαν τη δυνατότητα κατά κάποιο τρόπο να διαχωριστούν από τους οπαδούς της σκληρής αντιρωσικής γραμμής. Σε ό,τι αφορά τις «αντι-κυρώσεις» της Ρωσίας σχετικά με ορισμένα προϊόντα από τις χώρες της ΕΕ, οι Ρώσοι ηγέτες έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι η ακύρωσή τους είναι δυνατή, αλλά πάντα σε αμοιβαία βάση και όχι ως μονομερείς υποχωρήσεις. Εννοείται ότι αυτό αφορά και την Ελλάδα. Οι Ρώσοι «φιλέλληνες» υπενθυμίζουν ότι κατά την περίοδο της απογείωσης της ελληνικής οικονομικής κρίσης ο Σύνδεσμος Φιλίας Ρωσίας - Ελλάδας ηγούνταν της καμπάνιας «Στήριξε την Ελλάδα», με αποτέλεσμα να τριπλασιαστεί ο αριθμός των Ρώσων τουριστών που ταξίδεψαν στην Ελλάδα την περίοδο 2009-2012 καθώς επίσης να αυξηθούν κατά 1,5 φορά οι πωλήσεις ελληνικών προϊόντων στη Ρωσία.
Τώρα φαίνεται να παρουσιάζονται νέες τάσεις στις ελληνορωσικές σχέσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος Πούτιν αναφέρεται στον ρόλο των Ελλήνων στην ιστορία της Κριμαίας (ακόμα και όταν απαντούσε στις ερωτήσεις των Τατάρων της Κριμαίας σχετικά με τον πρώτο εποικισμό της χερσονήσου). Χαρακτηριστική λεπτομέρεια: μετά την ένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία την άνοιξη του 2014 εκπρόσωπος της Δημοκρατίας της Κριμαίας στο Συμβούλιο της Ομοσπονδίας -στην Ανω Βουλή της Ρωσίας- έγινε η Ελληνίδα Ολγα Κοβιτίδη.
Παρ' όλα αυτά, φαίνεται τουλάχιστον παράξενη η απόφαση της ΕΕ να συμπεριλάβει στη «μαύρη λίστα» και τον έκτακτο και πληρεξούσιο πρέσβη Γκεόργκι Μουράντοφ, ο οποίος το τελευταίο διάστημα ανέλαβε μόνιμος εκπρόσωπος της Κριμαίας παρά τω προέδρω της Ρωσίας, σπουδαίο Ρώσο πρεσβευτή και πολιτικό, ο οποίος μιλάει άπταιστα ελληνικά και έχει δουλέψει και στην Αθήνα και στη Λευκωσία (και ως πρέσβης) και είναι επικεφαλής της Ενωσης Πολιτιστικής και Επαγγελματικής Συνεργασίας και Φιλίας με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Ο Γκεόργκι Μουράντοφ σε αυτό το πόστο θα μπορούσε να συνεχίσει την ενεργή δράση του και να συμβάλει στην ανάπτυξη της ρωσοελληνικής συνεργασίας, καθώς και στην Κριμαία. Αυτό το γεγονός προσλαμβάνει ακόμα μεγαλύτερη σημασία επειδή το 2016 ανακηρύχθηκε έτος της Ρωσίας στην Ελλάδα και της Ελλάδας στη Ρωσία, με σκοπό την εμβάθυνση των αμοιβαίων σχέσεων και της αμοιβαίας συμπάθειας των λαών μας.
Εχει ήδη ξεκινήσει η προετοιμασία για ένα τόσο σπουδαίο γεγονός, αλλά η κατάσταση που δημιουργείται φαίνεται κάπως παράλογη: η ΕΕ βάζει στις «μαύρες λίστες» εκείνες τις προσωπικότητες της Ρωσίας οι οποίες διαδραματίζουν τον πλέον σημαντικό ρόλο στην προώθηση των παραδοσιακών μας σχέσεων. Εκτός από τον Γκεόργκι Μουράντοφ και την Ολγα Κοβιτίδη, η είσοδος στις χώρες της ΕΕ απαγορεύτηκε και για τη Βαλεντίνα Ματβιένκο, επικεφαλής του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας. Η κ. Ματβιένκο υπήρξε έκτακτη και πληρεξούσια πρέσβειρα της Ρωσίας στην Ελλάδα και το έργο της σε αυτό το πόστο έτυχε πολύ υψηλής εκτίμησης από την ελληνική πλευρά. Τότε εγώ ως πρέσβης της Ρωσίας στην Ελλάδα ήμουν παρών στην τελετή απονομής στην κ. Ματβιένκο του Μεταλλίου της Τιμής από τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κ. Παπούλια.
Το πιο σημαντικό σήμερα είναι να διατηρήσουμε και να διευρύνουμε τις δυνατότητες και τις προοπτικές συνεργασίας και πνευματικής ένωσης, οι οποίες κατά τη διάρκεια των αιώνων έχουν δημιουργηθεί στις σχέσεις της Ελλάδας και της Ρωσίας. Η ζωντανή ορθόδοξη κληρονομιά των δύο χωρών αποτελεί την καλύτερη προϋπόθεση για να γίνει αυτό. Οι ίδιοι οι λαοί της Ελλάδας και της Ρωσίας καθορίζουν το μέλλον των προοπτικών αυτών. Η ρωσική κοινωνία, φαίνεται, είναι έτοιμη.
