Του Χριστόδουλου Κ. Γιαλλουρίδη
- Έπρεπε να είχαν παρθεί προληπτικά μέτρα από τις πολιτικές ηγεσίες Ελλάδος και Κύπρου
- Η Τουρκία εξαρχής, από την πρώτη ημέρα της εισβολής, για να μην πούμε από τη δεκαετία του 1950, είχε ως στρατηγική της να θέσει υπό τον γεωπολιτικό έλεγχό της ολόκληρο το νησί, δηλαδή να μετατρέψει την Κύπρο σε παράρτημα ή προτεκτοράτο της
- Η ΣΥΜΠΗΞΗ ενός συμμαχικού μετώπου μεταξύ Ελλάδος, Αιγύπτου, Ισραήλ και Κύπρου θα λειτουργήσει αποτρεπτικά στους τουρκικούς επιθετικούς σχεδιασμούς
Η Τουρκία εξαρχής, από την πρώτη ημέρα της εισβολής, για να μην πούμε από τη δεκαετία του 1950, είχε ως στρατηγική της να θέσει υπό τον γεωπολιτικό έλεγχό της ολόκληρο το νησί, δηλαδή να μετατρέψει την Κύπρο σε παράρτημα ή προτεκτοράτο της.Αυτό που κάνει σήμερα ήταν, ασφαλώς, αναμενόμενο και θα έπρεπε η Αθήνα και η Λευκωσία να κινηθούν εγκαίρως προς την κατεύθυνση μιας διπλωματικής, αλλά και στρατιωτικής κινητοποίησης, αναπτύσσοντας τις αναγκαίες συμμαχικές ζώνες, που θα υποδείκνυαν στην Τουρκία κατά τρόπον αξιόπιστο και αποφασιστικό, άρα αποτρεπτικό, το κόστος από τέτοιου είδους κινήσεις παραβίασης της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στη θαλάσσια ζώνη νοτίως της Κύπρου.
Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι η Τουρκία, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για να ελέγξει τον χώρο της Κύπρου, εξήγγειλε δέσμευση περιοχών για έρευνα πετρελαίου και φυσικού αερίου από τουρκικά σκάφη σε περιοχές που ανήκουν στην Κυπριακή ΑΟΖ και δη σε περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, που ανήκει στη νότια θαλάσσια ζώνη της Κύπρου, αναγνωρισμένη από το διεθνές δίκαιο και την διεθνή κοινότητα ως κυπριακή ΑΟΖ, στην οποία διενεργούνται ήδη από ξένες εταιρείες έρευνες.
Η Τουρκία έρχεται με στόχο διπλό, πρώτο, να προκαλέσει φόβο και ανασφάλεια στα τρίτα κράτη και εταιρείες που συμμετέχουν ή προτίθενται να συμμετάσχουν στην έρευνα και αναζήτηση φυσικού αερίου και πετρελαίου, όπως συμβαίνει με τη Noble Energy και την ENI εν προκειμένω. Δεύτερο, να υποχρεώσει την Κύπρο εν τοις πράγμασι, δηλαδή de facto διά της ισχύος, όπως δηλώνουν οι ίδιοι οι Τούρκοι, να αποδεχθεί την Τουρκία ως ηγεμονική δύναμη, που αποφασίζει για την Κύπρο και για τον χώρο της Κύπρου, χωρίς να ρωτάει τη Λευκωσία.Αυτή η πρακτική, εφόσον πραγματοποιηθεί, μετατρέπει την Κύπρο σε οιονεί προτεκτοράτο της Τουρκίας, δηλαδή οτιδήποτε θελήσει η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας να πράξει ή οποιαδήποτε πολιτική θέλει να εφαρμόσει, πρέπει να ρωτάει την Άγκυρα ή να λαμβάνει υπ' όψιν της την υποτιθέμενη επιθυμία της Άγκυρας. Εδώ έγκειται η ουσία του Φινλανδικού Συνδρόμου.
Το Φινλανδικό Σύνδρομο ανεπτύχθη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ Φινλανδίας και Σοβιετικής Ένωσης, και εμπεριείχε τη στρατηγική της υποταγής των φινλανδικών κυβερνήσεων στη σοβιετική πολιτική, υπό την έννοια ακριβώς της προσαρμογής της Φινλανδίας στην πραγματική ή εικαζόμενη πολιτική της Μόσχας.Στην περίπτωση της Κύπρου τα πράγματα θα είναι μάλλον χειρότερα, γιατί η γεωγραφική εγγύτητα, η αποδυνάμωση του κυπριακού κράτους, η παρουσία των Τουρκοκυπρίων στον Βορρά και η δυνατότητα της Τουρκίας να απειλεί ανά πάσα στιγμή ένα στρατιωτικά και πολιτικά αδύναμο χώρο, θα υπαγορεύσει στις κυπριακές ηγεσίες μιαν απόλυτη προσαρμογή σταδιακά στην τουρκική ηγεμονική κυριαρχία.
Αυτό δεν θα σταματήσει στην Κύπρο. Η Κύπρος ήταν και παραμένει το ενέχυρο. Ο στόχος είναι το Αιγαίο και η «φινλαδοποίηση» του ελλαδικού χώρου, που σημαίνει ακύρωση της Ελληνικής Επανάστασης και απώλεια της ελληνικής ανεξαρτησίας. Τι πρέπει να κάνουμε τώρα;
Η Αθήνα πρέπει να στηρίξει την Κύπρο, συνεννοούμενη με το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Δεν πρέπει να χαϊδεύουμε τον επιτιθέμενο για να τον κατευνάσουμε, γιατί ο κατευνασμός οδηγεί εν προκειμένω, όπως συμβαίνει συνήθως, σε αποθράσυνση και διεκδίκηση ολοένα και περισσότερου χώρου σε διάφορα επίπεδα. Είμαστε υποχρεωμένοι να αντιδράσουμε τώρα, με κινήσεις αποφασιστικής αποτροπής μιας επερχόμενης τουρκικής κυριαρχίας στην Κύπρο. Η αποτρεπτική στρατηγική συνιστά πολιτική αποσόβησης του πολέμου.
Επομένως, η Κύπρος και σε αυτήν τη φάση της τραγικής πορείας της προς την απόλυτη αποδυνάμωση της κρατικής της οντότητας, δεδομένης της γεωπολιτικής της υπεραξίας, είναι σε θέση να βρει υποστήριξη, διπλωματική και στρατιωτική, από δυνάμεις, οι οποίες είναι άμεσα ενδιαφερόμενες στην περιοχή και οι οποίες έχουν γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής και της Μεσογείου, και που ταυτόχρονα έχουν αντιθέσεις και συγκρούσεις με τον τουρκικό επεκτατισμό.
Η σύμπηξη ενός συμμαχικού μετώπου μεταξύ Ελλάδος, Αιγύπτου, Ισραήλ και Κύπρου θα λειτουργήσει αποτρεπτικά στους τουρκικούς επιθετικούς σχεδιασμούς και θα συμβάλει στη στήριξη και στην ενδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεδομένου μάλιστα του γεγονότος της συνέχισης της κατοχής της Κύπρου από τουρκικά στρατεύματα και της αναζήτησης λύσης για τη διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος. Όσοι πιστεύουν πως αν αφεθεί η Κύπρος μόνη της σε αυτήν την κρίσιμη ώρα να επιχειρεί μέσω του ΟΗΕ να αλλάξει τους σχεδιασμούς της για τη θαλάσσια ζώνη της νότιας Κύπρου ή ακόμα και μέσω της Ε.Ε., πλανώνται πλάνην οικτράν.
Ανατροπή της παθογενούς στάσης υποταγής του παρελθόντος
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ του κατευνασμού, όπως ήδη αναφέραμε και της εναπόθεσης των ελπίδων μας μόνο στη διπλωματία του ΟΗΕ, που είναι ανύπαρκτη, επέτρεψε στην Τουρκία να κυριαρχεί αυτήν τη στιγμή στο πεδίο της διαπραγμάτευσης για την επίλυση του Κυπριακού και να κερδίζει συνεχώς έδαφος ως κυρίαρχος παράγοντας στην περιοχή, εμφανιζόμενη ως ηγεμονική δύναμη επικυρίαρχη της Κύπρου.Όλη η πορεία από την ακύρωση του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος και μετά έδωσε την ευκαιρία στην Τουρκία να επιβάλει τις θέσεις της στην Κύπρο και στο κυπριακό πρόβλημα, πράγμα που το κατάφερε, ακόμα και με την εκπόνηση του Σχεδίου Ανάν, το οποίο υποχρεώθηκε ο Ελληνισμός με την πλάτη στον τοίχο να απορρίψει.
Σήμερα, η κρίση που δημιουργεί η Τουρκία στην Κύπρο μπορεί να αποτελέσει, εάν η ηγεσία δείξει θάρρος και διαθέτει σχέδιο, αφετηρία αλλαγών στην πορεία της Κύπρου και του Κυπριακού, και να συμβάλει σε μια δίκαιη και δημοκρατική λύση στο κυπριακό πρόβλημα.Διότι αυτό που μετράει στις διεθνείς σχέσεις είναι η ικανότητα της χώρας να υποστηρίζει το δίκαιό της, το δίκαιο του λαού της, προβάλλοντας ισχύ. Ουσιαστικά, μιλούμε για μια στρατηγική που θα ανατρέψει την παθογενή στάση υποταγής του παρελθόντος, θα αξιοποιήσει την κρίση που διέρχεται η Τουρκία έναντι του δυτικού παράγοντα και της Ουάσιγκτον, και θα ισχυροποιήσει την κρατική υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως γεωπολιτικού παίκτη στην ευρύτερη περιοχή.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου
