Τη σημασία που έχει και από πολιτικής πλευράς η συγκεκριμένη απόφαση αναλύει ο Κύπρος Χρυσοστομίδης, ο πρώτος Κύπριος δικηγόρος που είχε κινηθεί προς την κατεύθυνση του ΕΔΑΔ αναζητώντας δικαίωση των Ελλήνων Κυπρίων από τα όσα είχαν υποστεί από την τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή. Σύμφωνα με τον κ. Χρυσοστομίδη, «το ΕΔΑΔ ισχυροποιεί το βασικό μας στήριγμα στις διαπραγματεύσεις και επαναβεβαιώνει ότι από την παρανομία έστω και αν παρήλθε πολύς χρόνος εντούτοις δεν παράγεται δίκαιο».
 Γράφει: Ανδρέας Πιμπίσιης
- Είστε ο πρώτος δικηγόρος που είχε απευθυνθεί προς το ΕΔΑΔ διεκδικώντας τα δίκαια των Κυπρίων έναντι της Τουρκίας. Σήμερα μετά από δύο και πλέον δεκαετίες πως αξιολογείτε όλη αυτή την προσπάθεια και τις διεκδικήσεις στο ΕΔΑΔ;
Το Κυπριακό μετά την εισβολή του 1974 απασχόλησε ποικιλοτρόπως το σύστημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, και την τότε Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τούτο ακριβώς γιατί η εισβολή και η συνεχιζόμενη κατοχή, πλην των άλλων παραβάσεων του διεθνούς δικαίου, προέβη και συνεχίζει να προβαίνει σε μαζικές και σαρωτικές παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τη Σύμβαση εκείνη που ενσαρκώνει τη μεταπολεμική συνείδηση των ευρωπαϊκών λαών. Θεωρώ πως παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν δικαστικά μέσα εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, εντούτοις ανέδειξαν τις συνεχείς παρανομίες της κατοχικής Τουρκίας και οχύρωσαν τα δικά μας επιχειρήματα στο διεθνές προσκήνιο. Αναφέρω μόνο μερικά από τα στοιχεία αυτά που θεωρώ τα πιο σημαντικά: Πρώτον, επιβεβαίωσαν ότι η εισβολή και η κατοχή δεν επηρέασαν τη νομική και κρατική υπόσταση του κράτους της Κύπρου. Δεύτερο επιβεβαίωσαν επίσημα και πολλάκις ότι το κατοχικό καθεστώς δεν είναι παρά μια υποτελής τοπική διοίκηση της κατοχικής δύναμης και ταυτόχρονα διακήρυξαν ότι για όλες τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην κατεχόμενη περιοχή ευθύνεται η Τουρκία.

-  Μετά τη δικαίωση της Κύπρου μέσω της 4ης Διακρατικής Προσφυγής ήρθε η επιβολή αποζημιώσεων που πρέπει να καταβάλει η Τουρκία. Πώς αξιολογείτε εσείς αυτή την απόφαση και πόσο σημαντική τη θεωρείτε;
Η τελευταία αυτή απόφαση στις 12 Μαΐου, είναι ιδιαίτερα σημαντική, όχι τόσο για τα ποσά που επιδικάζει που, θα έλεγα, δεν είναι ικανοποιητική αποζημίωση, σε σχέση με τις τεράστιες και σαρωτικές προσβολές δικαιωμάτων στις περιπτώσεις των αγνοουμένων και των εγκλωβισμένων μας, αλλά ιδίως γιατί επιβεβαιώνει ότι η παρανομία συνεχίζεται και η πάροδος του χρόνου δεν την αίρει. Ισχυροποιεί δηλ. το ΕΔΑΔ το βασικό μας στήριγμα στις διαπραγματεύσεις και επαναβεβαιώνει ότι από την παρανομία έστω και αν παρήλθε πολύς χρόνος εντούτοις δεν παράγεται δίκαιο, δεν νομιμοποιείται με οποιοδήποτε τρόπο η κατοχή ή οποιεσδήποτε πράξεις της. Λειτούργησε δηλ. ως καταγραφέας συνεχιζόμενων παραβιάσεων διεθνών υποχρεώσεων της κατοχικής δύναμης, πράγμα το οποίο δεν πρέπει εμείς να διαφοροποιήσουμε με κανένα τρόπο με δικές μας πράξεις ή παραλείψεις.
- Υπάρχει η άποψη ότι οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ μπορούν να βοηθήσουν και σε πολιτικό επίπεδο και κυρίως τις συνομιλίες στο Κυπριακό. Ποια η δική σας θέση;
Φυσικά οι αποφάσεις αυτές και τα ευρήματα του ΕΔΑΔ αποτελούν σοβαρά επιχειρήματα υπέρ μας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και ανέφερα ήδη κάποια σοβαρότατα ευρήματα που δεν πρέπει να μας διαφεύγουν, απεναντίας πρέπει να αποτελούν την αιχμή του δόρατός μας εκεί. Έστω και αν δεν υπάρχει ακόμη δικαστικός τρόπος εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, εντούτοις υπάρχουν πολιτικοί τρόποι στήριξης των δικών μας θέσεων στη βάση αυτών των αποφάσεων. Η Επιτροπή Υπουργών, π.χ. του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι επιφορτισμένη με το καθήκον να επιβλέπει στην εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΑΔ και να λαμβάνει αποφάσεις προς τούτο, δηλ. μπορεί ακόμη και να αποπέμψει κράτος που δεν συμμορφώνεται από το Συμβούλιο της Ευρώπης ή και να λάβει μέτρα κυρώσεων εναντίον τέτοιου κράτους. Τούτο ακριβώς τον ρόλο αναθέτει το ΕΔΑΔ στην Επιτροπή αυτή, την επιφορτίζει μάλιστα να το πράξει, με την προχθεσινή απόφασή του. Να θυμίσω επίσης ότι ανάμεσα στα βασικά κριτήρια της Κοπεγχάγης για ένταξη στην ΕΕ είναι και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κατ' επέκταση η εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΑΔ. Σημειώνω ότι δεν υπάρχει δικαστικός ή νομικός τρόπος ανατροπής των κατοχικών δεδομένων, όμως, αλίμονο, αν εγκαταλείψουμε εμείς τα νομικά αυτά επιχειρήματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ή έναντι της διεθνούς κοινότητας γενικά. Αυτά πρέπει να υπενθυμίζουμε και να προβάλλουμε συνεχώς παράλληλα με τις συνομιλίες για αναζήτηση λύσης του Κυπριακού.

- Η Τουρκία έχει διαμηνύσει πως δεν αποδέχεται την απόφαση και ότι δεν θα καταβάλει τα 90 εκατομμύρια ευρώ που επιδίκασε το Δικαστήριο. Μπορεί όντως να αρνηθεί να πληρώσει και αν δεν πληρώσει ποιος θα είναι οι επιπτώσεις;
Δεν θα ανέμενε κανείς διαφορετική στάση εκ μέρους της Τουρκίας. Η αλαζονεία της και το πολιτικό της θράσος είναι γνωστά παγκοσμίως. Ελπίζω αυτή η στάση να μη γίνει ανεκτή τώρα ούτε από την ΕΕ, που διατρανώνει ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της όλης δομής και πολιτικής της, αλλά και το βασικό συγκολλητικό στοιχείο των κρατών μελών της και εκείνων που επιθυμούν να ενταχθούν στους κόλπους της. Ούτε και από τη διεθνή κοινότητα γενικά που μετά τη βαρβαρότητα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ανέδειξε το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως το κύριο, απόλυτο και αναγκαστικό κριτήριο της διεθνούς έννομης τάξης. Πολλές φορές διαπιστώθηκε αδιαφορία και καταπάτηση αυτών των δικαιωμάτων από μεγάλα κράτη, όμως πάντοτε στο τέλος αναγνωρίζεται η αξία τους και αυτό, πιστεύω, πρέπει να ισχύσει και τώρα για την Κύπρο. Το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν πρέπει πλέον να επαναπαύεται στη συντήρηση της αρνητικής ειρήνης αλλά πρέπει, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, να επιδιώξει την αποκατάσταση της δικαιοσύνης. Πρέπει να σημειωθεί ότι και στην ίδια την Τουρκία πολλοί νομομαθείς υπέδειξαν ότι πρέπει να υπάρξει συμμόρφωση με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ.

- Ποια η δική σας θέση επί της άποψης ότι έπρεπε να ζητηθούν και αποζημιώσεις για το δικαίωμα κατοικίας για το σύνολο των Ελληνοκυπρίων προσφύγων; Π
ράγματι δεν γνωρίζω γιατί τότε δεν είχαν ζητηθεί και αποζημιώσεις για την παραβίαση του δικαιώματος στην κατοικία ή ακόμη και εκείνου της ελεύθερης απόλαυσης των περιουσιών των εκτοπισμένων μας και των άλλων ιδιοκτητών γης. Πιστεύω, ότι εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε και αυτές τις αξιώσεις μας για αποζημιώσεις. Ίσως επελέγη προσεκτικά μόνο η αναζήτηση δηλωτικής απόφασης για παραβιάσεις στα θέματα αυτά για διπλωματικούς λόγους, ότι δηλ. λόγω του μεγάλου αριθμού των περιουσιών και των κατοικιών στην κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου θα υπήρχε ο κίνδυνος να υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις, όπως ακολούθησαν στην περίπτωση Δημόπουλος. Όμως πρέπει να τονίσω, και το δηλώνει και το ΕΔΑΔ, ότι το γεγονός ότι το ίδιο ενώ αναγνώρισε στις ατομικές προσφυγές ότι πρέπει να υπάρξει προηγούμενη αίτηση κ.λπ. στη λεγόμενη Επιτροπή Περιουσιών στην κατεχόμενη περιοχή, την οποία Επιτροπή θεωρεί «εσωτερικό ένδικο μέσο, όργανο της Τουρκίας εν πάση περιπτώσει, τούτο καθόλου δεν θεωρείται ότι την απαλλάσσει από την υποχρέωσή της να συμμορφωθεί με την κυρίως απόφασή του δηλ. την αρχική απόφασή του στην 4η Διακρατική αίτηση Κύπρου εναντίον Τουρκίας και εκείνη της 12ης Μαΐου 2014 για πληρωμή των αποζημιώσεων. Δηλ. θα μπορούσε να λεχθεί ότι η τελευταία απόφαση ουσιαστικά εξουδετερώνει την απόφαση στη Δημόπουλος, που ήταν από την αρχή λανθασμένη.