Η
επίσκεψη γίνεται ως αποτέλεσμα μιας στρατηγικού επιπέδου αναθεώρησης
της αμερικανικής πολιτικής;
ΟΤΑΝ επί Προεδρίας Χριστόφια και δεύτερης Προεδρίας
Ομπάμα, έγινε μια απόπειρα να εξασφαλισθεί επίσκεψη του Κύπριου Προέδρου
στον Λευκό Οίκο, το κυπριακό αίτημα κατέληξε στο Εθνικό Συμβούλιο
Ασφαλείας των ΗΠΑ. Εκεί χειριστής του ήταν άτομο, συγκεκριμένα γυναίκα,
που θήτευσε για πολλά χρόνια με τον Μπάιντεν, για πολλές δεκαετίες
Γερουσιαστή από την πολιτεία Κονέκτικατ. Ως Γερουσιαστής, ο Μπάιντεν
υπήρξε σταθερός φίλος και υποστηρικτής της Κύπρου. Μαζί με τον μακαρίτη
γερουσιαστή Πρέσλερ της Πενσυλβανίας, υπήρξε σπόνσορας της τροπολογίας
Pressler/Biden του 1983 που έφθασε, κυριολεκτικά στο παρά ένα, να
ξαναεπιβάλει μιας μορφής εμπάργκο στην Τουρκία με αίτιο τον απροκάλυπτο
ρόλο της Άγκυρας στην αποσχιστική κίνηση Ντενκτάς του ιδίου έτους. Το
άμεσα ενδιαφέρον σήμερα στοιχείο της τροπολογίας ήταν ότι η Άγκυρα θα
υφίστατο κυρώσεις εάν δεν έθετε την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου
υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών. Η τροπολογία εξουδετερώθηκε την
τελευταία στιγμή με την προσδοκία όμως ότι η Άγκυρα θα έκανε σημαντικά
βήματα «προόδου» στο Κυπριακό, κάτι που βέβαια αποδείχθηκε φρούδα
ελπίδα.
Εάν συμβαίνει το δεύτερο, τότε η επίσκεψη του υψηλού αυτού αξιωματούχου θα καταλήξει όχι μόνο βλαπτική για τα συμφέροντα του κυπριακού λαού, αλλά μπορεί να εξελιχθεί και σε ένα μπούμερανγκ τεραστίων διαστάσεων. Ο Μπάιντεν θα λειτουργήσει ως φορέας πίεσης για ικανοποίηση τουρκικών αιτημάτων. Και με δέλεαρ υποσχέσεις, πιθανότατα περί Αμμοχώστου, που δεν θα μπορεί να υλοποιήσει αφού θα πρέπει να ικανοποιηθούν οι Τούρκοι, θα παρασύρει τον επιρρεπή Αναστασιάδη σε παραχωρήσεις που πιθανόν να οδηγήσουν και σε αυτήν ακόμη την απονομιμοποίηση του κυπριακού κράτους.
Εάν ο Κύπριος Πρόεδρος θέλει να πάρει ένα δείγμα γραφής ενός εφιαλτικού σεναρίου, ας ζητήσει από το ΥΠΕΞ ένα Ενημερωτικό Σημείωμα από την επίσκεψη το 1977 του προσωπικού απεσταλμένου του Προέδρου Κάρτερ, Κλαρκ Κλίφορντ, στη Λευκωσία. Ο τελευταίος έπεισε τον Μακάριο να παραδώσει ένα χαρτί της Κύπρου που να αποτυπώνει δύο περιφέρειες, πάγιο αίτημα των Τούρκων, με τη δέσμευση ότι οι Τούρκοι θα προχωρούσαν σε «αντίστοιχες» παραχωρήσεις που θα οδηγούσαν σε μια «αποδεκτή» διευθέτηση. Ο χάρτης παρεδόθη, οι Τούρκοι εισέπραξαν κρίσιμο στρατηγικό κέρδος και το μόνο που είχε να πει αργότερα ο Κλίφορντ ήταν ότι οι Τούρκοι δεν τίμησαν τις δεσμεύσεις τους. Ότι τον κορόιδεψαν!
Θα παράξει πολιτική η επίσκεψη;
Η ενεργειακή αναβάθμιση, όπως και η διευρυνόμενη συνεργασία Κύπρου και Ισραήλ, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο λίθο ενός υποσυστήματος ασφαλειας στην ανατολική Μεσόγειο στο οποίο, σταδιακά, να συμμετάσχουν και χώρες όπως η Ελλάδα, η Αίγυπτος, ο Λίβανος, ακόμη, όσο και να παραξενεύει και η Συρία. Επιπλέον το υποσύστημα αυτό θα μπορεί να λειτουργήσει και ως εναλλακτικός δρόμος για τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης. Ενα τέτοιο ή παρεμφερές σενάριο είναι αντικείμενο συζήτησης σε συντηρητικά think tanks στην αμερικανική πρωτεύουσα εδώ και αρκετό καιρό. Κατά πόσο η συζήτηση αυτή έχει αρχίσει να παράγει και πολιτική θα το δούμε με την οσονούπω επίσκεψη Μπάιντεν στη Λευκωσία τόσο με την ουσία της αλλά και με τη σημειολογία της.
ΟΤΑΝ επί Προεδρίας Χριστόφια και δεύτερης Προεδρίας
Ομπάμα, έγινε μια απόπειρα να εξασφαλισθεί επίσκεψη του Κύπριου Προέδρου
στον Λευκό Οίκο, το κυπριακό αίτημα κατέληξε στο Εθνικό Συμβούλιο
Ασφαλείας των ΗΠΑ. Εκεί χειριστής του ήταν άτομο, συγκεκριμένα γυναίκα,
που θήτευσε για πολλά χρόνια με τον Μπάιντεν, για πολλές δεκαετίες
Γερουσιαστή από την πολιτεία Κονέκτικατ. Ως Γερουσιαστής, ο Μπάιντεν
υπήρξε σταθερός φίλος και υποστηρικτής της Κύπρου. Μαζί με τον μακαρίτη
γερουσιαστή Πρέσλερ της Πενσυλβανίας, υπήρξε σπόνσορας της τροπολογίας
Pressler/Biden του 1983 που έφθασε, κυριολεκτικά στο παρά ένα, να
ξαναεπιβάλει μιας μορφής εμπάργκο στην Τουρκία με αίτιο τον απροκάλυπτο
ρόλο της Άγκυρας στην αποσχιστική κίνηση Ντενκτάς του ιδίου έτους. Το
άμεσα ενδιαφέρον σήμερα στοιχείο της τροπολογίας ήταν ότι η Άγκυρα θα
υφίστατο κυρώσεις εάν δεν έθετε την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου
υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών. Η τροπολογία εξουδετερώθηκε την
τελευταία στιγμή με την προσδοκία όμως ότι η Άγκυρα θα έκανε σημαντικά
βήματα «προόδου» στο Κυπριακό, κάτι που βέβαια αποδείχθηκε φρούδα
ελπίδα.
Η τοποθέτηση της Αμερικανίδας αξιωματούχου προς τον Ελληνοαμερικανό
παράγοντα που της μετέφερε το αίτημα, για χρόνια γνώριμο της και φίλο
και υποστηρικτή του Μπάιντεν, ήταν ότι ο Λευκός Οίκος θα άνοιγε για τον
Πρόεδρο Χριστόφια για «photo opportunity» με τον Ομπάμα, εφόσον ο
Κύπριος ηγέτης έκανε τις απαραίτητες υποχωρήσεις προς την άλλη πλευρά
ώστε να προκύψει λύση στο Κυπριακό. Τα διαμειφθέντα, μου μετέφερε
αυτούσια ο συγκεκριμένος Ελληνοαμερικανός παράγοντας στη διάρκεια
επίσκεψης μου στην Ουάσινγκτον τον περασμένο Ιούνιο. Και μου υπογράμμισε
την έκπληξή του για την τόσο εμφανή αλλαγή στάσης της συγκεκριμένης
κυρίας, που εμφανιζόταν να υποστηρίζει πλέον τις τουρκικές θέσεις.
Επί το ορθότερον η Αμερικανίδα, αξιωματούχος τώρα στο Εθνικό Συμβούλιο
Ασφαλείας, λειτουργούσε πλέον ως εκφραστής μίας πάγιας και διαχρονικής
αμερικανικής θέσης που πρακτικά παραχωρούσε δικαίωμα βέτο στην Άγκυρα
επί της Κύπρου. Και η θέση αυτή χρονολογείται από τα μέσα της δεκαετίας
του 1950 και αποτελούσε υιοθέτηση, βέβαια, της αποικιακής φιλοτουρκικής
βρετανικής ιμπεριαλιστικής πολιτικής.
Το ερώτημα λοιπόν και η ουσία της επικείμενης επίσκεψης του Αμερικανού
αντιπροέδρου στη Λευκωσία είναι κατά πόσον αυτή γίνεται ως αποτέλεσμα
μιας στρατηγικού επιπέδου αναθεώρησης της αμερικανικής πολιτικής για την
Κύπρο, και την περιοχή ευρύτερα αναφορικά με την Τουρκία, ή εάν αυτή
λαμβάνει χώρα βάσει της πάγιας αμερικανικής παραδοχής που εκφράσθηκε από
την Αμερικανίδα αξιωματούχο του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας και πάλαι
ποτέ βοηθό του.
Εάν συμβαίνει το δεύτερο, τότε η επίσκεψη του υψηλού αυτού αξιωματούχου θα καταλήξει όχι μόνο βλαπτική για τα συμφέροντα του κυπριακού λαού, αλλά μπορεί να εξελιχθεί και σε ένα μπούμερανγκ τεραστίων διαστάσεων. Ο Μπάιντεν θα λειτουργήσει ως φορέας πίεσης για ικανοποίηση τουρκικών αιτημάτων. Και με δέλεαρ υποσχέσεις, πιθανότατα περί Αμμοχώστου, που δεν θα μπορεί να υλοποιήσει αφού θα πρέπει να ικανοποιηθούν οι Τούρκοι, θα παρασύρει τον επιρρεπή Αναστασιάδη σε παραχωρήσεις που πιθανόν να οδηγήσουν και σε αυτήν ακόμη την απονομιμοποίηση του κυπριακού κράτους.
Εάν ο Κύπριος Πρόεδρος θέλει να πάρει ένα δείγμα γραφής ενός εφιαλτικού σεναρίου, ας ζητήσει από το ΥΠΕΞ ένα Ενημερωτικό Σημείωμα από την επίσκεψη το 1977 του προσωπικού απεσταλμένου του Προέδρου Κάρτερ, Κλαρκ Κλίφορντ, στη Λευκωσία. Ο τελευταίος έπεισε τον Μακάριο να παραδώσει ένα χαρτί της Κύπρου που να αποτυπώνει δύο περιφέρειες, πάγιο αίτημα των Τούρκων, με τη δέσμευση ότι οι Τούρκοι θα προχωρούσαν σε «αντίστοιχες» παραχωρήσεις που θα οδηγούσαν σε μια «αποδεκτή» διευθέτηση. Ο χάρτης παρεδόθη, οι Τούρκοι εισέπραξαν κρίσιμο στρατηγικό κέρδος και το μόνο που είχε να πει αργότερα ο Κλίφορντ ήταν ότι οι Τούρκοι δεν τίμησαν τις δεσμεύσεις τους. Ότι τον κορόιδεψαν!
ΑΛΛΑΓΗ ΑΝ…
Υπάρχει λογική στο επιχείρημα ότι αλλάζει η αμερικανική πολιτική στην
Κύπρο, εάν τοποθετηθούν στην εξίσωση αξιολόγησης όλη η ρευστότητα στην
ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και αυτής στη Ουκρανία, σε
συνδυασμό με την αλλοπρόσαλλη αντιαμερικανική/ αντισημιτική πολιτική του
Ερντογάν και τη ροπή της Τουρκίας προς τον ισλαμικό φονταμενταλισμό.
Θα παράξει πολιτική η επίσκεψη;
Η ενεργειακή αναβάθμιση, όπως και η διευρυνόμενη συνεργασία Κύπρου και Ισραήλ, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο λίθο ενός υποσυστήματος ασφαλειας στην ανατολική Μεσόγειο στο οποίο, σταδιακά, να συμμετάσχουν και χώρες όπως η Ελλάδα, η Αίγυπτος, ο Λίβανος, ακόμη, όσο και να παραξενεύει και η Συρία. Επιπλέον το υποσύστημα αυτό θα μπορεί να λειτουργήσει και ως εναλλακτικός δρόμος για τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης. Ενα τέτοιο ή παρεμφερές σενάριο είναι αντικείμενο συζήτησης σε συντηρητικά think tanks στην αμερικανική πρωτεύουσα εδώ και αρκετό καιρό. Κατά πόσο η συζήτηση αυτή έχει αρχίσει να παράγει και πολιτική θα το δούμε με την οσονούπω επίσκεψη Μπάιντεν στη Λευκωσία τόσο με την ουσία της αλλά και με τη σημειολογία της.
