Η εντυπωσιακή συνεννόηση Δύσης - Ιράν, είτε αναδειχθεί σε
ιστορικό διπλωματικό επίτευγμα των ΗΠΑ, της Ρωσίας και των μεγάλων
ευρωπαϊκών χωρών είτε αποδειχθεί ιστορικό λάθος, κατά την εκδοχή του
Ισραήλ και του Καναδά, ανατρέπει κατεστημένους (από το 1979)
συσχετισμούς και θα κριθεί, σε μεγάλο βαθμό, κατά τη διάρκεια της
ελληνικής προεδρίας στην Ε.Ε.Η διεθνής συγκυρία προσφέρει ένα πραγματικό δώρο στην ελληνική
κυβέρνηση, καθώς ανοίγει τον δρόμο παρεμβάσεων και απόδειξης των
διπλωματικών δυνατοτήτων της. Η Ελλάδα της κρίσης 2010-2013 μπορεί να
αποκτήσει καινούργιο πρόσωπο, διεθνώς, το 2014, αν -πέραν της
προσδοκώμενης εξόδου στις αγορές- αποδείξει ότι αποτελεί την πλέον
χρήσιμη -πολιτική και οικονομική- γέφυρα προς τη Μέση Ανατολή και την
κεντρική Ασία.Η Αθήνα διαθέτει όλα τα εχέγγυα αξιοπιστίας για την ανάληψη ενός τόσο σημαντικού ρόλου, αφενός χάρη στις παραδοσιακά ήπιες σχέσεις της με την Τεχεράνη και αφετέρου λόγω των πρόσφατων, άριστα θεμελιωμένων, συμφωνιών της με το Ισραήλ. Αν προστεθούν και η ψύχραιμη στάση της έναντι των προκλήσεων του ισλαμιστή (και ταυτόχρονου πολέμιου της Τεχεράνης και του Τελ Αβίβ) Ρ. Ερντογάν, ο σταθεροποιητικός ρόλος της δίπλα στην Αραβική Ανοιξη και στον εμφύλιο της Συρίας και η γεωγραφική της θέση, τότε ακόμα και οι πιο δύσπιστοι οφείλουν να αναγνωρίσουν ότι η Ελλάδα πληροί τις προϋποθέσεις ανάληψης πρωτοβουλιών παγκόσμιας χρησιμότητας.
Ομως, για να μη χαθεί (άλλη μία) ευκαιρία και για να αποτραπούν ποικίλοι κίνδυνοι, χρήσιμο θα ήταν να επιδειχθεί μέγιστη προσοχή! Για παράδειγμα, όσο κι αν επείγει η τόνωση της ελληνικής επιχειρηματικότητας, οι δίαυλοι Αθήνας - Τεχεράνης πρέπει να είναι μόνο θεσμικοί ή, τουλάχιστον, με θεσμική έγκριση και παρακολούθηση. Οι πολυετείς κυρώσεις γέννησαν περίεργα φαινόμενα και μεσάζοντες, που θα ήταν εθνικά απαράδεκτο να καταστρέψουν το έργο της ελληνικής Διπλωματικής Υπηρεσίας.
Χαρακτηριστικό περιστατικό, η πρόσφατη εμφάνιση στο υπουργείο Εξωτερικών τουλάχιστον ενός, αν όχι περισσότερων, Ελλήνων ιδιωτών που δήλωσαν εξουσιοδοτημένοι εκπρόσωποι του πρέσβη του Ιράν στην Αθήνα, προτείνοντας διάφορες πλάγιες μεθόδους αποπληρωμής των οφειλών των ΕΛ.ΠΕ. (περίπου 800.000.000 ευρώ) και της Μότορ Οϊλ (περίπου 50.000.000). Οι ίδιες οι εταιρίες ήταν πάντοτε συνεπέστατες και ήθελαν, πραγματικά, να εξοφλήσουν τις εισαγωγές τους από το Ιράν, αλλά δεν πρόλαβαν, αφού η σταδιακή επιβολή των κυρώσεων (από τον Φεβρουάριο ως τον Ιούνιο πέρυσι) δεν τους επέτρεπε οποιαδήποτε τραπεζική συναλλαγή με την Τεχεράνη. Ετσι, διάφοροι «μεσολαβητές» προσφέρθηκαν να βρουν διόδους παράκαμψης των κυρώσεων, χωρίς να ρωτήσουν τις ενδιαφερόμενες εταιρίες, αλλά και χωρίς κανένας κρατικός φορέας να τους ελέγξει για τον ρόλο τους.
Τώρα, αν όλα παραμείνουν στο ορθό θεσμικό πλαίσιο, η ελληνική πλευρά, πέραν του πετρελαίου, έχει την ευκαιρία γόνιμης συνεργασίας με το Ιράν και στον κλάδο του φυσικού αερίου που, έτσι κι αλλιώς, εξαιρούνταν από τις κυρώσεις. Οι νέοι τερματικοί σταθμοί φυσικού αερίου του Ιράν θα είναι έτοιμοι το καλοκαίρι του 2014, προσφέροντας ευκαιρίες και στην ελληνική ναυτιλία και σε μελλοντικούς αγωγούς, όπως ο TAP, αφού η χωρητικότητα του «τουρκικού» TANAP δεν θα είναι επαρκής.
Αλέξανδρος Τάρκας
