Του Κώστα Ράπτη
Το 2011 ο βετεράνος Ιταλός δημοσιογράφος Massimo Franco εξέδωσε το βιβλίο “Μια φορά και έναν καιρό ήταν το Βατικανό”, με αντικείμενο τη διαρκή υποχώρηση της επιρροής της ηγεσίας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη διεθνή σκηνή. Μάλιστα, το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου, υπό τον τίτλο “Ο τελευταίος πρέσβης”, εμφανίζει έναν ξένο διπλωμάτη διαπιστευμένο στην Αγία Έδρα να θέτει, κατά τη διάρκεια μιας δεξίωσης στο Βατικανό, το ερώτημα: “πόσοι από εμάς θα βρίσκονται ακόμα εδώ σε δέκα χρόνια;”. Το κλίμα αυτό αποτυπώνει την κατάσταση που επικρατούσε στα τελευταία χρόνια της παποσύνης του Βενέδικτου 16ου, οπότε κυριαρχούσαν η προγραμματική εσωστρέφεια, τα σκάνδαλα και οι πόλεμοι εξουσίας στους διαδρόμους του Βατικανού. Ήταν η εποχή που ακόμη και η άκρως καθολική Ιρλανδία έκλεινε την πρεσβεία της στην Αγία Έδρα, μη μπορώντας να τη συντηρεί σε συνθήκες κρίσης (οι ισχύοντες κανόνες απαγορεύουν την ταυτόχρονη διαπίστευση του ίδιου διπλωμάτη στο παπικό κράτος και την Ιταλική Δημοκρατία).
Όλα αυτά φαντάζουν ήδη μακρινά, αν αναλογισθεί κανείς το διεθνές ενδιαφέρον που συγκέντρωσε η επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin στο Αποστολικό Ανάκτορο την Δευτέρα, πρώτη ημέρα του διήμερου ταξιδιού του στην Ιταλία. Το διπλωματικό σώμα της Αγίας Έδρας, το αρχαιότερο στον κόσμο, έχει και πάλι αναλάβει τα ηνία στην Curia, όπως δείχνουν οι πρώτοι σημαντικοί διορισμοί που πραγματοποίησε ο Πάπας Φραγκίσκος: ο αρχιεπίσκοπος Piero Parolin, πρώην νούντσιος στη Βενεζουέλα, ανέλαβε Κρατικός Γραμματέας (ήτοι “πρωθυπουργός”), ο Beniamino Stella, πρώην νούντσιος στην Κούβα, επικεφαλής της Συνόδου για τον Κλήρο και ο Lorenzo Baldisseri, πρώην νούντσιος στη Βραζιλία, Γραμματέας της Συνόδου των Επισκόπων. Οι δε παρεμβάσεις του νέου Ποντίφικα στα διεθνή πράγματα εγκαινιάσθηκαν με τρόπο ηχηρό, όταν τον Σεπτέμβριο, στην κορύφωση της συριακής κρίσης, ο κατά κόσμον Jorge Mario Bergoglio απέστειλε ακριβώς στον Putin, ως προεδρεύοντα της Συνόδου της G20 στην Αγία Πετρούπολη επιστολή με την οποία καλούσε τις μεγάλες δυνάμεις να αποφύγουν την κλιμάκωση της αιματοχυσίας.
“Είναι λυπηρό που από την αρχή της σύγκρουσης κυριάρχησαν μονόπλευρα συμφέροντα τα οποία παρεμπόδισαν την αναζήτηση μιας λύσης” ανέφερε με χαρακτηριστική αμφισημία εκείνη η επιστολή. Γεγονός όμως είναι ότι η συριακή κρίση έφερε πολύ κοντά την Παλαιά και την Τρίτη Ρώμη, σε επίπεδο τόσο πολιτικό όσο και εκκλησιαστικό – αν αυτά μπορούν εύκολα να διακριθούν στη σημερινή Ρωσία...
Η Μόσχα προβάλλει ως προστάτης των αρχαίων χριστιανικών κοινοτήτων της Μέσης Ανατολής, οι οποίες δοκιμάζονται δεινά την τελευταία ταραχώδη δεκαετία (μετά την εισβολή στο Ιράκ), ενώ το Κρεμλίνο έχει μετατραπεί σε κήρυκα της παραδοσιακών οικογενειακών αξιών απέναντι στην “ομοφυλοφιλική προπαγάνδα” και συνολικά το “lifestyle της παγκοσμιοποίησης”.
Ήδη πριν από την επίσκεψη Putin στο Βατικανό είχε μεταβεί ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, υπεύθυνος Εξωτερικών Σχέσεων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ενώ τις ίδιες περίπου ημέρες ο αρχιεπίσκοπος του Μιλάνο καρδινάλιος Angelo Scola γινόταν δεκτός στη Μόσχα από τον Πατριάρχη Κύριλλο, ο οποίος διαπίστωνε ότι “ποτέ οι δύο πλευρές δεν είχαν βρεθεί τόσο κοντά”. Πρόκειται για μία προσέγγιση όχι μόνο σε θέματα πολιτικά, αλλά και θεολογικά, αν κρίνει κανείς από τις δηλώσεις θαυμασμού του Πάπα Φραγκίσκου για την ορθόδοξη λειτουργική παράδοση, αλλά και για την ορθόδοξη συνοδικότητα ως πρότυπο των αλλαγών που θέλει να επιφέρει στη δική του εκκλησία. (Το τι ανταπόκριση μπορούν να βρουν αυτά τα ανοίγματα του “Πάπα των φτωχών” στην Ορθόδοξη Εκκλησία της εξουσιαστικής χλιδής είναι μια άλλη συζήτηση...).
Ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος γνωρίζει καλά τα κατατόπια του Αποστολικού Μεγάρου, εφόσον έχει ήδη συναντηθεί με τον Πάπα Ιωάννη-Παύλο Β΄ το 2000 και το 2003 και με τον Βενέδικτο το 2007. Όμως η παρουσία στον θρόνο του Αγίου Πέτρου ενός Πάπα προερχόμενου από τον πλανητικό Νότο και μη σχετιζόμενο με την παραδοσιακή καχυποψία μεταξύ Ρωσίας και Δύσης διευκολύνει πολύ τις σχέσεις.
O Putin προσήλθε βέβαια στη συνάντηση με την... καθιερωμένη καθυστέρηση (αυτή τη φορά πενηντάλεπτη, οφειλόμενη στην κίνηση στους δρόμους της Ρώμης) και πάντως δεν απηύθυνε στο Πάπα πρόσκληση επίσκεψης στη Ρωσία – μία πρόσκληση που έχει μείνει εκκρεμής από την ιστορική συνάντηση του Gorbachev με τον Ιωάννη-Παύλο Β΄ τον Δεκέμβριο του 1989, στον απόηχο της πτώσης του Τείχους. Η Ρωσική Εκκλησία, σε μία επίδειξη “ανεξαρτησίας” απέναντι στο Κρεμλίνο παρεμποδίζει μια τέτοια κίνηση, αντιπροτείνοντας συνάντηση Πάπα και Πατριάρχη σε “ουδέτερο έδαφος” π.χ. στη Βιέννη. Το ότι η Αυστρία αποτελεί χώρα παραδοσιακά ρωμαιοκαθολική και ότι στη Ρωσία ζουν 700.000 Καθολικοί είναι κάτι το οποίο δεν συνυπολογίζεται σε αυτή τη “γεωπολιτικού τύπου” αντίληψη της εκκλησιαστικής δικαιοδοσίας...
Σε κάθε περίπτωση, το γνωστό παλαιό ερώτημα του Stalin “πόσες μεραρχίες έχει ο Πάπας;” φαίνεται πως έχει απαντηθεί: στην συνάντηση Putin-Φραγκίσκου παρέστησαν και οι Ρώσοι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών...
Την ίδια στιγμή, οι φιλοευρωπαϊκές διαδηλώσεις στο Κίεβο, υπενθύμιζαν ότι η Ουκρανία αποτελεί τον πιο δύσκολο κόμβο των σχέσεων Μόσχας και Βατικανού, καθώς οι πολυάριθμοι πιστοί της Ελληνοκαθολικής (ουνίτικης) Ουκρανικής Εκκλησίας κοιτούν με επιμονή προς τη Δύση. Ωστόσο, το γεγονός ότι ο νέος αρχιεπίσκοπος των Ουκρανών Ελληνοκαθολικών Viacheslav Sevchuk υπήρξε προηγουμένως επίσκοπος στην Αργεντινή και γνώριμος του Bergoglio επίσης αναμένεται να διευκολύνει τα πράγματα...
Πηγή:www.capital.gr
Το 2011 ο βετεράνος Ιταλός δημοσιογράφος Massimo Franco εξέδωσε το βιβλίο “Μια φορά και έναν καιρό ήταν το Βατικανό”, με αντικείμενο τη διαρκή υποχώρηση της επιρροής της ηγεσίας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη διεθνή σκηνή. Μάλιστα, το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου, υπό τον τίτλο “Ο τελευταίος πρέσβης”, εμφανίζει έναν ξένο διπλωμάτη διαπιστευμένο στην Αγία Έδρα να θέτει, κατά τη διάρκεια μιας δεξίωσης στο Βατικανό, το ερώτημα: “πόσοι από εμάς θα βρίσκονται ακόμα εδώ σε δέκα χρόνια;”. Το κλίμα αυτό αποτυπώνει την κατάσταση που επικρατούσε στα τελευταία χρόνια της παποσύνης του Βενέδικτου 16ου, οπότε κυριαρχούσαν η προγραμματική εσωστρέφεια, τα σκάνδαλα και οι πόλεμοι εξουσίας στους διαδρόμους του Βατικανού. Ήταν η εποχή που ακόμη και η άκρως καθολική Ιρλανδία έκλεινε την πρεσβεία της στην Αγία Έδρα, μη μπορώντας να τη συντηρεί σε συνθήκες κρίσης (οι ισχύοντες κανόνες απαγορεύουν την ταυτόχρονη διαπίστευση του ίδιου διπλωμάτη στο παπικό κράτος και την Ιταλική Δημοκρατία).
Όλα αυτά φαντάζουν ήδη μακρινά, αν αναλογισθεί κανείς το διεθνές ενδιαφέρον που συγκέντρωσε η επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin στο Αποστολικό Ανάκτορο την Δευτέρα, πρώτη ημέρα του διήμερου ταξιδιού του στην Ιταλία. Το διπλωματικό σώμα της Αγίας Έδρας, το αρχαιότερο στον κόσμο, έχει και πάλι αναλάβει τα ηνία στην Curia, όπως δείχνουν οι πρώτοι σημαντικοί διορισμοί που πραγματοποίησε ο Πάπας Φραγκίσκος: ο αρχιεπίσκοπος Piero Parolin, πρώην νούντσιος στη Βενεζουέλα, ανέλαβε Κρατικός Γραμματέας (ήτοι “πρωθυπουργός”), ο Beniamino Stella, πρώην νούντσιος στην Κούβα, επικεφαλής της Συνόδου για τον Κλήρο και ο Lorenzo Baldisseri, πρώην νούντσιος στη Βραζιλία, Γραμματέας της Συνόδου των Επισκόπων. Οι δε παρεμβάσεις του νέου Ποντίφικα στα διεθνή πράγματα εγκαινιάσθηκαν με τρόπο ηχηρό, όταν τον Σεπτέμβριο, στην κορύφωση της συριακής κρίσης, ο κατά κόσμον Jorge Mario Bergoglio απέστειλε ακριβώς στον Putin, ως προεδρεύοντα της Συνόδου της G20 στην Αγία Πετρούπολη επιστολή με την οποία καλούσε τις μεγάλες δυνάμεις να αποφύγουν την κλιμάκωση της αιματοχυσίας.
“Είναι λυπηρό που από την αρχή της σύγκρουσης κυριάρχησαν μονόπλευρα συμφέροντα τα οποία παρεμπόδισαν την αναζήτηση μιας λύσης” ανέφερε με χαρακτηριστική αμφισημία εκείνη η επιστολή. Γεγονός όμως είναι ότι η συριακή κρίση έφερε πολύ κοντά την Παλαιά και την Τρίτη Ρώμη, σε επίπεδο τόσο πολιτικό όσο και εκκλησιαστικό – αν αυτά μπορούν εύκολα να διακριθούν στη σημερινή Ρωσία...
Η Μόσχα προβάλλει ως προστάτης των αρχαίων χριστιανικών κοινοτήτων της Μέσης Ανατολής, οι οποίες δοκιμάζονται δεινά την τελευταία ταραχώδη δεκαετία (μετά την εισβολή στο Ιράκ), ενώ το Κρεμλίνο έχει μετατραπεί σε κήρυκα της παραδοσιακών οικογενειακών αξιών απέναντι στην “ομοφυλοφιλική προπαγάνδα” και συνολικά το “lifestyle της παγκοσμιοποίησης”.
Ήδη πριν από την επίσκεψη Putin στο Βατικανό είχε μεταβεί ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, υπεύθυνος Εξωτερικών Σχέσεων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ενώ τις ίδιες περίπου ημέρες ο αρχιεπίσκοπος του Μιλάνο καρδινάλιος Angelo Scola γινόταν δεκτός στη Μόσχα από τον Πατριάρχη Κύριλλο, ο οποίος διαπίστωνε ότι “ποτέ οι δύο πλευρές δεν είχαν βρεθεί τόσο κοντά”. Πρόκειται για μία προσέγγιση όχι μόνο σε θέματα πολιτικά, αλλά και θεολογικά, αν κρίνει κανείς από τις δηλώσεις θαυμασμού του Πάπα Φραγκίσκου για την ορθόδοξη λειτουργική παράδοση, αλλά και για την ορθόδοξη συνοδικότητα ως πρότυπο των αλλαγών που θέλει να επιφέρει στη δική του εκκλησία. (Το τι ανταπόκριση μπορούν να βρουν αυτά τα ανοίγματα του “Πάπα των φτωχών” στην Ορθόδοξη Εκκλησία της εξουσιαστικής χλιδής είναι μια άλλη συζήτηση...).
Ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος γνωρίζει καλά τα κατατόπια του Αποστολικού Μεγάρου, εφόσον έχει ήδη συναντηθεί με τον Πάπα Ιωάννη-Παύλο Β΄ το 2000 και το 2003 και με τον Βενέδικτο το 2007. Όμως η παρουσία στον θρόνο του Αγίου Πέτρου ενός Πάπα προερχόμενου από τον πλανητικό Νότο και μη σχετιζόμενο με την παραδοσιακή καχυποψία μεταξύ Ρωσίας και Δύσης διευκολύνει πολύ τις σχέσεις.
O Putin προσήλθε βέβαια στη συνάντηση με την... καθιερωμένη καθυστέρηση (αυτή τη φορά πενηντάλεπτη, οφειλόμενη στην κίνηση στους δρόμους της Ρώμης) και πάντως δεν απηύθυνε στο Πάπα πρόσκληση επίσκεψης στη Ρωσία – μία πρόσκληση που έχει μείνει εκκρεμής από την ιστορική συνάντηση του Gorbachev με τον Ιωάννη-Παύλο Β΄ τον Δεκέμβριο του 1989, στον απόηχο της πτώσης του Τείχους. Η Ρωσική Εκκλησία, σε μία επίδειξη “ανεξαρτησίας” απέναντι στο Κρεμλίνο παρεμποδίζει μια τέτοια κίνηση, αντιπροτείνοντας συνάντηση Πάπα και Πατριάρχη σε “ουδέτερο έδαφος” π.χ. στη Βιέννη. Το ότι η Αυστρία αποτελεί χώρα παραδοσιακά ρωμαιοκαθολική και ότι στη Ρωσία ζουν 700.000 Καθολικοί είναι κάτι το οποίο δεν συνυπολογίζεται σε αυτή τη “γεωπολιτικού τύπου” αντίληψη της εκκλησιαστικής δικαιοδοσίας...
Σε κάθε περίπτωση, το γνωστό παλαιό ερώτημα του Stalin “πόσες μεραρχίες έχει ο Πάπας;” φαίνεται πως έχει απαντηθεί: στην συνάντηση Putin-Φραγκίσκου παρέστησαν και οι Ρώσοι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών...
Την ίδια στιγμή, οι φιλοευρωπαϊκές διαδηλώσεις στο Κίεβο, υπενθύμιζαν ότι η Ουκρανία αποτελεί τον πιο δύσκολο κόμβο των σχέσεων Μόσχας και Βατικανού, καθώς οι πολυάριθμοι πιστοί της Ελληνοκαθολικής (ουνίτικης) Ουκρανικής Εκκλησίας κοιτούν με επιμονή προς τη Δύση. Ωστόσο, το γεγονός ότι ο νέος αρχιεπίσκοπος των Ουκρανών Ελληνοκαθολικών Viacheslav Sevchuk υπήρξε προηγουμένως επίσκοπος στην Αργεντινή και γνώριμος του Bergoglio επίσης αναμένεται να διευκολύνει τα πράγματα...
