του Παναγιώτη Καράμπελα*
Η ιστορία με τον ναυπηγοεπισκευαστικό τομέα της χώρας έχει καταστεί
φαρσοκωμωδία και μάλιστα χαμηλοτάτου επιπέδου, και το χειρότερο όλων
είναι ότι κανείς αρμόδιος δεν φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει την
ευθύνη που έχει. Οι μέρες απραξίας περνάνε για να γίνουν εβδομάδες
αγωνίας, και με τη σειρά τους μήνες απελπισίας. Όσο περνάει ο καιρός,
τόσο δυσκολότερο γίνεται το πρόβλημα και τόσο πιο υπερβατική, συνολική,
και ξεκάθαρα πολιτική λύση απαιτεί. Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η
κατάσταση, οι κυβερνώντες θα έπρεπε να έχουν καταλάβει ότι η λύση, αργά ή
γρήγορα, θα τους φέρει σε κάποιας μορφής αντιπαράθεση με την Τρόικα. Αν
δεν το έχουν καταλάβει, τότε απλά επιβεβαιώνουν με ακόμα ένα τρόπο την
επικίνδυνη ανικανότητά τους.
Κι αυτό διότι, είτε τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά (ΕΝΑΕ) θα κλείσουν και η
κυβέρνηση θα τρέχει να εξασφαλίσει τους εργαζομένους και τα υποβρύχια,
υπό τον φόβο μάλιστα της λαϊκής οργής και της αντιπολίτευσης που θα τους
«σταυρώσουν», είτε θα αναγκαστεί να επέμβει δραστικά με αποτέλεσμα να
πρέπει να έρθει σε μια συνεννόηση με την Τρόικα, που σίγουρα δεν θα
είναι εύκολη…
Δεδομένης, λοιπόν, της αναπόφευκτης σύγκρουσης με τη Τρόικα, θα ήταν
καλύτερο, αν μη τι άλλο, αυτή να γίνει τώρα στα πλαίσια μιας
πρωτοβουλίας της κυβέρνησης να σώσει τα ναυπηγεία και όχι μετά από
βιαστικές «πυροσβεστικές» αποφάσεις αφού θα έχει γίνει το κακό.
Τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν είναι:
1. Η προβληματική σύμβαση για τα υποβρύχια και η παράδοσή του στο ΠΝ.
2. Η
απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απαγόρευση ναυπήγησης πλοίων παρά
μόνο για το ΠΝ, εξαιτίας της μη επιστροφής των περίπου 500 εκατομμυρίων
Ευρώ (με τους τόκους) στο Ελληνικό Δημόσιο από παράνομες επιχορηγήσεις
περασμένων ετών.
3. Το υπαρκτό χρέος περίπου 350 εκατομμυρίων Ευρώ στον ΟΣΕ.
4. Η εξασφάλιση της επιβίωσης αυτού του τόσο σημαντικού κομματιού της αποστεωμένης Ελληνικής βιομηχανίας.
5. Η σωτηρία των θέσεων εργασίας ενός, μάλιστα, τόσο εξειδικευμένου προσωπικού.
Η πρόταση που θα ικανοποιήσει όλες τις πλευρές, συνίσταται σε έναν
ελιγμό που περιλαμβάνει σε ένα σκέλος του μια…απαγορευμένη λέξη για την
κυβέρνηση: την κρατικοποίηση. Πως ακριβώς, όμως;
Το σκεπτικό είναι το εξής: Το κράτος κρατικοποιεί σε πρώτη φάση τα
ΕΝΑΕ. Σημειωτέον, ότι ο Ισκαντάρ Σάφα δεν πλήρωσε κανένα ουσιαστικό ποσό
για την αγορά των ΕΝΑΕ. Το κόστος για να απομακρυνθεί ο κ. Σάφα,
λοιπόν, θα είναι από ανύπαρκτο έως αμελητέο και σίγουρα πολλές τάξεις
μεγέθους μικρότερο από τα λεφτά που ήδη έχουμε καταβάλει και
κινδυνεύουμε να χάσουμε ανεπιστρεπτί, που υπολογίζονται συνολικά σε
περίπου 3 δις Ευρώ!...
Όντας, πλέον ο νέος ιδιοκτήτης των ΕΝΑΕ το Ελληνικό Δημόσιο,
προχωράει σε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου με ποσό ίσο προς τις οφειλές
των ΕΝΑΕ προς το δημόσιο, τον ΟΣΕ, τους εργαζομένους και κάθε άλλον που
νομίμως και τελεσίδικα έχει λαμβάνειν από τα ως άνω ναυπηγεία. Κατόπιν,
με απόφαση των ναυπηγείων, δηλ. του ίδιου του κράτους πάλι, επιστρέφει
τις παράνομες επιχορηγήσεις στο δημόσιο και αυτομάτως απελευθερώνεται
κατ’ αυτό τον τρόπο από την επώδυνη και καταστροφική απόφαση της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έτσι το μεγαλύτερο μέρος του ποσού της αύξησης
μετοχικού κεφαλαίου επιστρέφει άμεσα στα κρατικά ταμεία και πάλι! Σε
δεύτερη φάση πληρώνονται τα υπόλοιπα χρέη προς ΟΣΕ, εργαζομένους κτλ.
Ταυτόχρονα, έχει ανοίξει και ο δρόμος για την τροποποίηση των όρων
της Σύμβασης για τα υποβρύχια προς όφελος του δημοσίου και με τρόπο που
να την καθιστά λειτουργική και επωφελή και για τα ΕΝΑΕ. Το καλύτερο
κομμάτι του ελιγμού, όμως, είναι ότι μετά από αυτές τις κινήσεις, τα
ναυπηγεία είναι εξυγιασμένα και έτοιμα για μια πάρα πολύ επικερδή
ιδιωτικοποίηση. Η αξία της τεράστιας επιφάνειας των ναυπηγείων απλά και
μόνο ως ακίνητη περιουσία, σαν έκταση -ο χώρος δηλαδή της παραλίας,
χωρίς τις λοιπές εγκαταστάσεις- έχει real estate value που μπορεί και να
προσεγγίζει το 1 δις ευρώ! Αν προστεθούν τα κτήρια, ο μηχανολογικός
εξοπλισμός, το εξειδικευμένο προσωπικό, τα συμβόλαια-«προίκα» των Τ-214,
η μεγαλύτερη δεξαμενή graving στη Μεσόγειο (Δεξαμενή Νο5) και φυσικά το
γεγονός ότι δεν θα χρωστάει ούτε σέντ, αν μη τι άλλο, τα ΕΝΑΕ θα έχουν
μετατραπεί σε μια παγκοσμίως ιδιαίτερα περιζήτητη «νύφη», κάτι που θα
αποφέρει ένα ποσό που λογικά θα υπερκαλύψει την ομολογουμένως μεγάλη
αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, αφήνοντας και κάποιο κέρδος στα κρατικά
ταμεία.
Αυτό λοιπόν, όπως είναι φυσικό, θα είναι και το πιθανό σημείο τριβής
με την Τρόικα, αλλά ταυτόχρονα και το καλύτερο επιχείρημα. Κι εδώ είναι
που θα πρέπει να φανεί η αποφασιστικότητα -αν υπάρχει- της κυβέρνησης.
Όμως, οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική θα είναι πολύ χειρότερη. Η κυβέρνηση
πρέπει να πείσει! Δεδομένου ότι ουσιαστικά το Δημόσιο θα ιδιωτικοποιήσει
ξανά τα ναυπηγεία και θα πάρει τουλάχιστον τα λεφτά του πίσω, το
εγχείρημα να πεισθεί η Τρόικα δεν θα πρέπει να είναι τόσο δύσκολο.
Ανακεφαλαιώνοντας, από την πρόταση προκύπτουν τα ακόλουθα οφέλη:
1. Απελευθερώνονται
πλήρως τα ναυπηγεία από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και χωρίς
περιορισμούς μπορούν να κινηθούν σε ολόκληρο το ναυπηγικό φάσμα,
εμπορικό και στρατιωτικό και στο εσωτερικό και εξαγωγικά.
2. Τα ΕΝΑΕ δεν θα έχουν απολύτως κανένα χρέος σε κανένα.
3. Θα έχουν ως «προίκα» τα λειτουργικά και εξορθολογισμένα συμβόλαια των υποβρυχίων.
4. Το ΠΝ θα παραλάβει τα υποβρύχια που χρειάζεται.
5. Θα
έχουν σωθεί κυριολεκτικά χιλιάδες θέσεις εργασίας, δεδομένου ότι τα
ναυπηγεία δίνουν δουλειά και σε δεκάδες άλλες μικρότερες σχετικές
επιχειρήσεις της περιοχής.
6. Θα έχει σωθεί και εξυγιανθεί ένα μεγάλο κομμάτι της ναυπηγοεπισκευαστικής δυνατότητας της χώρας.
7. Το
δημόσιο θα τα έχει πράξει όλα αυτά ενδεχομένως βγάζοντας και κάποιο
κέδρος. Κι ακόμα κι αν δεν βγει κέρδος και μπει και πενήντα ή εκατό
εκατομμύρια μέσα το δημόσιο, το όφελος είναι εμφανές αν κανείς
αναλογιστεί τα σχεδόν 3 δισεκατομμύρια Ευρώ που θα έχει σώσει, μαζί
φυσικά με όλα τα προαναφερθέντα…
Σε δεύτερο χρόνο, θα μπορούσε να προχωρήσει και μια αντίστοιχη κίνηση
και για τα Ναυπηγεία Ελευσίνας με τελικό στόχο την ενοποίηση των δύο σε
ένα Ενιαίο Ναυπηγικό Φορέα, όπως έχει γραφτεί τόσες φορές έως τώρα. Σε
αυτή τη περίπτωση θα ήταν παραπάνω από θεμιτή και μια έστω και μικρή
συμμετοχή του κράτους στο τελικό σχήμα.
Αυτή είναι απλά η ραχοκοκκαλιά μιας ιδέα. Μια κάπως υπερβατική
πρόταση, σίγουρα, που θα χρειαστεί δουλειά στις λεπτομέρειές της. Όμως,
αν έχει κανείς κάποια καλύτερη ιδέα, που να εξασφαλίζει τα ίδια ή και
καλύτερα αποτελέσματα με το ίδιο ή και μικρότερο κόστος, παρακαλώ να μας
την πει λίγο γρήγορα. Ένα είναι σίγουρο: αργά ή γρήγορα η κυβέρνηση θα
βρεθεί μπροστά σε διλήμματα γι αυτό το ζήτημα, που θα κάνουν τις
δυσκολίες αυτής της πρότασης να φαντάζουν σαν…ευλογία.
* Στρατηγικός και Πολιτικός Αναλυτής με εξειδίκευση στην
Επικοινωνιακή Πρόληψη και Διαχείριση Κρίσεων και συνεργάτης του
Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Αναλύσεων (ΕΛ.Κ.Ε.Δ.Α.).