Σπύρος Λίτσας-Ποια θα πρέπει να είναι η (διττή) στόχευση της Ελλάδας στη σημερινή συγκυρίαΟ συριακός εμφύλιος ήταν αναμενόμενο ότι θα αύξανε κατακόρυφα τις
στρατηγικές τριβές μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας. Ακόμα κι αν δεν λάμβανε
χώρα η κατάρριψη του SU-24 από τα τουρκικά F-16, αργά ή γρήγορα οι δύο
χώρες θα βρίσκονταν εμπρός στη διαδικασία αντιμετώπισης ισχυρών
αναταράξεων κι αυτό γιατί ο συριακός εμφύλιος επαναχαράσσει μεγάλο μέρος
των γεωστρατηγικών δεδομένων της Μέσης Ανατολής. Eίναι εμφανής η
στρατηγική της Τουρκίας περί εφαρμογής μιας ενεργητικής πολιτικής που
στέλνει μηνύματα ισχύος -προσωπικά θα τα χαρακτήριζα μηνύματα
ναρκισσισμού-, ώστε να καταστήσει σαφές ότι οποιαδήποτε λύση για την
περιοχή οφείλει να τη συμπεριλάβει στο τραπέζι των συνομιλιών.Η επίσκεψη, όμως, του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών John Kerry στη Μόσχα -η δεύτερη μέσα στο 2015- δείχνει ότι οι εξελίξεις έχουν ξεφύγει από το επίπεδο που θα επιθυμούσε η Τουρκία και πλέον αφορούν τον κεντρικό σχεδιασμό των Μεγάλων Δυνάμεων. Οι ΗΠΑ θα επιδιώξουν ένα μεγαλύτερο επίπεδο συνεννόησης με τη Ρωσία γύρω από το συριακό εμφύλιο, ενώ είναι δεδομένο ότι η επόμενη ημέρα της Μέσης Ανατολής θα έχει στον πυρήνα της το κουρδικό στοιχείο αλλά και ένα Ιράν που θα λάβει μέρος στον ευρύτερο στρατηγικό ανταγωνισμό της περιοχής με μεγαλύτερη ορμή λόγω της οικονομικής αναβάθμισής του εξαιτίας του τέλους του οικονομικού αποκλεισμού του. Η Τουρκία δείχνει αποκλεισμένη στην περιοχή, ενώ τα εσωτερικά προβλήματά της πολλαπλασιάζονται, με πρώτο και κύριο τις οικονομικές επιπτώσεις της σκλήρυνσης της στάσης της Μόσχας απέναντι στα τουρκικά προϊόντα.
Αν και δεν είμαι οπαδός του δόγματος ότι κάθε φορά που η Τουρκία βρίσκει τα δύσκολα εξάγει κρίσεις προς εμάς, εντούτοις σε αυτή τη φάση και εξαιτίας της εσωτερικής κατάστασης της χώρας μας είναι δεδομένο ότι η Τουρκία θα επιδιώξει την αύξηση της ρευστότητας στην αρένα του Αιγαίου. Η στόχευση της Ελλάδας θα πρέπει να είναι διττή. Από τη μία, να διεθνοποιήσει τη μη αλληλέγγυα στάση της Ε.Ε. προς την ίδια, αναφορικά με το προσφυγικό ζήτημα, διατηρώντας όμως υψηλό επίπεδο υπευθυνότητας και αποδοτικότητας απέναντι στις ανθρωπιστικές και πολιτικές παραμέτρους του ζητήματος.
Οταν η Ευρώπη είναι πρόθυμη να δώσει 3 δισ. στην Τουρκία για το Προσφυγικό, αποτελεί τουλάχιστον ατυχέστατη προσέγγιση της Επιτροπής δηλώσεις του τύπου «η Ελλάδα να μην περιμένει ανταλλάγματα για το Προσφυγικό» και να συνεχίζουν οι δημοσιονομικές πιέσεις προς την Αθήνα, λες και δεν συμβαίνει το παραμικρό στην περιοχή μας που να είναι σε θέση να επηρεάσει τη γερμανική εμμονή προς τους όρους της «δημοσιονομικής αρετής» [sic]. Από την άλλη, να στείλει μηνύματα θετικής αύρας προς τις ΗΠΑ και τους συμμάχους μας ότι η Ελλάδα αποτελεί δύναμη σταθερότητας στην περιοχή και είναι έτοιμη και πρόθυμη παρά τη δυσχερή οικονομική κατάστασή της να διαδραματίσει ρόλο καταλύτη ισχύος για τη Βορειοατλαντική Συμμαχία στο πολύπλοκο γεωστρατηγικό παίγνιο της Ανατολικής Μεσογείου.
Σπύρος Ν. Λίτσας
* Αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Μακεδονίας
