Επιμέλεια Κειμένου: Ελένη Δρούτσα
Η Τουρκία και το Ισραήλ μοιράζονται σήμερα μια κοινή μοίρα. Οι γενικές εκλογές διεξήχθησαν στο Ισραήλ πριν από τρεις μήνες και ένας νέος συνασπισμός μόλις πριν ένα μήνα σχηματίστηκε στην Κνεσέτ - και εξακολουθεί να είναι «ρευστός».
Η Τουρκία, από την άλλη πλευρά, έκανε τις δικές της εκλογές στις 7 Ιουνίου και βρίσκεται σήμερα στη φάση σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού.Ως εκ τούτου, προκύπτουν τα ακόλουθα ερωτήματα: Πώς το Ισραήλ αντιλαμβάνεται τα αποτελέσματα των εκλογών στην Τουρκία; Οι εκλογές στις δύο χώρες θα επηρεάσουν τις διμερείς σχέσεις με οποιονδήποτε τρόπο; Είχα την ευκαιρία να συζητήσω τα θέματα αυτά με τον Αλόν Λιέλ, πρώην γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών του Ισραήλ. Ο Λιέλ υπηρέτησε δύο θητείες στην Άγκυρα ως επικεφαλής της ισραηλινής αποστολής στην Τουρκία και ακόμα παρακολουθεί ενεργά και από κοντά τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ.
Πρώτον και κύριον, η εξομάλυνση φαίνεται στον ορίζοντα κατά την περίοδο μετά τις εκλογές; Ο Λιέλ μου θύμισε ότι ο συνασπισμός στο Ισραήλ είναι ακόμη ρευστός. Με άλλα λόγια, οι Ισραηλινοί νόμοι επιτρέπουν στον πρωθυπουργό να καλέσει ένα κόμμα της αντιπολίτευσης στο συνασπισμό. Σύμφωνα με τον Λιέλ, ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου σχεδιάζει μια τέτοια κίνηση και μπορεί να προτείνει σε ένα αριστερό κόμμα όπως το Εργατικό να συμμετάσχει στην κυβέρνηση. Ως αποτέλεσμα, ο Λιέλ προβλέπει πιθανή αλλαγή στις σχέσεις, αν ένα αριστερό κόμμα ενώσσει το συνασπισμό, ειδικά αν ο νέος Υπουργός Εξωτερικών είναι από το συγκεκριμένο κόμμα.Ωστόσο, τονίζει ότι η εξομάλυνση απαιτεί επίσης μια αλλαγή και στην Άγκυρα. Ισχυρίζεται ότι, εάν ο πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών στη νέα κυβέρνηση είναι και πάλι από το ΑΚΡ, οι πιθανότητες εξομάλυνσης θα είναι μικρές.
Μια άλλη μεταβλητή θα μπορούσε να ήταν η αλλαγή της στάσης του Ισραήλ σχετικά με το εμπάργκο στη Γάζα. Ο Λιέλ λέει ότι το Ισραήλ πρόσφατα έκανε πολύ δύσκολο για την Τουρκία να παρέχει βοήθεια προς τη Γάζα. Ωστόσο, εάν το Τελ Αβίβ μαλακώσει την προσέγγιση του τότε οι σχέσεις θα μπορούσαν να επηρεαστούν θετικά.Η φυσική ροή της συνομιλίας μας, μας έφερε στο θέμα της Συρίας. Πρόσφατα υπήρξαν αναφορές ότι το Ισραήλ επιτέθηκε σε ορισμένους στόχους της Χεζμπολάχ στη Συρία. Ο Λιέλ υποστηρίζει ότι ο μοναδικός στόχος του Ισραήλ στη Συρία είναι η προστασία των Υψιπέδων του Γκολάν, τα οποία είναι διεθνώς αναγνωρισμένηα ως συριακό έδαφος, αλλά έχει καταληφθεί και διοικούνται από το Ισραήλ από το 1967.Σύμφωνα με τον ίδιο, το Ισραήλ προσπαθεί να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας γύρω από το Γκολάν και τις επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη που κάθε ομάδα προσεγγίζει την περιοχή - είτε πρόκειται για το Ισλαμικό Κράτος, το αλ-Nusra, ή τις δυνάμεις του Μπασάρ αλ-Άσαντ.
Αλλά το Τελ Αβίβ θέλει την πτώση του Άσαντ ή όχι;«Για μας, ο αλ-Ασάντ σημαίνει Ιράν. Ιράν σημαίνει Χεζμπολάχ. Έτσι αλ-Άσαντ και Ισλαμικού Κράτους και Χεζμπολάχ είναι ίσες απειλές για εμάς. Όλα είναι τρομερά για το Ισραήλ», ο Λιέλ απαντά. «Αλλά εμείς δεν παρεμβαίνουμε στις εσωτερικές υποθέσεις της Συρίας. Εμείς δεν πολεμούμε κανένα στη Συρία. Η μόνη μας προτεραιότητα είναι τα Υψίπεδα του Γκολάν».Ο Αλ-Άσαντ δεν είναι το μόνο σημείο στο οποίο η Τουρκία και το Ισραήλ αλληλεπικαλύπτονται. Ένα άλλο κοινό έδαφος είναι ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός (FSA). Ο Λιέλ λέει ότι το Ισραήλ τους χαρακτηρίζει ως «καλούς αντάρτες» ή «τα καλά παιδιά». Το Τελ Αβίβ παρέχει σε αυτά τα καλά παιδιά ανθρωπιστική βοήθεια.Τι γίνεται με τα όπλα και τα χρήματα; Η απάντηση του Λιέλ είναι σύντομη: «Δεν νομίζω.» Αλλά, προσθέτει, επίσης, ένα επικριτικό σχόλιο: «Αν το Ισραήλ προσέγγισε τον FSA, αυτό θα έβλαπτε σημαντικά την ομάδα».
Μήπως το Ισραήλ συντονίζει την υποστήριξή του για τον FSA με την Τουρκία; «Εμείς δεν συνεργαζόμαστε με την Τουρκία σε τίποτα. Η Άγκυρα δεν έχει ακόμη αποδεχθεί την προσφορά μας για να βοηθήσουμε με τους Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία» λέει, υπενθυμίζοντας το γεγονός ότι οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών δεν έχουν μιλήσει ακόμη ούτε στο τηλέφωνο για σχεδόν έξι χρόνια.
Το τελευταίο θέμα μας είναι οι Κούρδοι. Ο Πρόεδρος του Ισραήλ Reuven Rivlin δήλωσε την περασμένη χρονιά, όταν ήταν πρόεδρος της Κνεσέτ ότι το Ισραήλ υποστηρίζει την ίδρυση ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Εν τω μεταξύ, πριν από δύο ημέρες, όταν εξέταζε την πρόσφατη εκλογική επιτυχία του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) στην Τουρκία, ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης του Ισραήλ, είπε επίσης, ότι το Ισραήλ πρέπει να αναπτύξει τις σχέσεις του με τους Κούρδους στην περιοχή.Άρα το Ισραήλ υποστηρίζει ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν;
Σύμφωνα με τον Λιέλ, το Τελ Αβίβ το υποστηρίζει «όχι επίσημα, αλλά ανεπίσημα».Τονίζει ότι το περιφερειακό πλαίσιο απαιτεί την ανάπτυξη μιας στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της Τουρκίας, του Ισραήλ και των Κούρδων. Κατά συνέπεια, η Τουρκία και το Ισραήλ είναι οι μόνες κοσμικές και σταθερές χώρες της περιοχής και οι Κούρδους, ως κοσμικός και όλο και πιο ισχυρός παράγοντας στην περιοχή, πρέπει να συμπεριληφθεί σε αυτό τον στρατηγικό τρίγωνο.Ο Λιέλ καταλήγει στη συνομιλία μας, αναφερόμενος στα επικαλυπτόμενα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας και του Ισραήλ. «Το Ιράκ και η Συρία είναι υπό διάλυση. Τόσο η Τουρκία όσο και το Ισραήλ θα προτιμούσαν αυτές οι χώρες να μην ελέγχονται από το ISIS ή το Ιράν, αλλά και από τον FSA και τους Κούρδους», είπε.Παρόλα αυτά, ακόμη κι αν οι δύο χώρες μοιράζονται μια σειρά κοινών εχθρών και εταίρων, ο δρόμος προς το συμβιβασμό φαίνεται να είναι μακρύς και δύσβατος.
Ημερομηνία πρώτης δημοσίευσης: 13/06/2015
Πηγή: http://www.hurriyetdailynews.com/turkey-israel-elections-left-behind-normalization-up-ahead.aspx?pageID=449&nID=83916&NewsCatID=466
