18 Ιουνίου 2015

Η χρεοκοπία, μονόδρομος για το «κούρεμα» του χρέους

Αυστηρό μήνυμα Μέρκελ: «Η Ευρώπη είναι πιο ισχυρή, μπορεί να αντιμετωπίσει την ελληνική κρίση»
Ας ξεκαθαρίσουμε, καταρχήν, το εξής: Παρά τα... πυροτεχνήματα, το Grexit δεν περιλαμβάνεται, για την ώρα τουλάχιστον, στα σενάρια που εξετάζονται σοβαρά σε αυτή τη φάση της ελληνικής κρίσης. Σχεδόν κανείς στην Ευρώπη, άλλωστε, με πρώτη την Αγκελα Μέρκελ, δεν έχει πρόθεση ή διάθεση να χρεωθεί την πολιτική ευθύνη μιας νέας Lehman Brothers σε επίπεδο κράτους, η οποία μπορεί να αποβεί μοιραία ή, έστω, να επιφέρει μεγάλες καταστροφές στην Ευρωζώνη και την παγκόσμια οικονομία.

Δεν συμβαίνει το ίδιο, όμως, με ένα άλλο σενάριο: της χρεοκοπίας εντός του ευρώ. Αυτή η εκδοχή κερδίζει διαρκώς έδαφος στις τάξεις των πιστωτών της Ελλάδας (αν και ακόμη δεν φαίνεται να είναι κυρίαρχη), οι οποίοι μάλιστα δεν διστάζουν να συζητούν και να προβάλουν την πλευρά εκείνη που θεωρούν ως θετική. Με άλλα λόγια, δεν αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας απλώς ή κυρίως ως την αναγκαία... τιμωρία επειδή η κυβέρνησή της δεν θα έχει πειθαρχήσει μέχρι κεραίας, αλλά και ως ένα εργαλείο που, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμο για τη μετάβαση στην επόμενη μέρα της Ευρώπης.

Όπως σημειώνουν σχετικές αναλύσεις και διαρροές, εάν καταλήξουν σε αυτή τη λύση, το Βερολίνο και το «διευθυντήριο» της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης θα επιδιώξουν να πετύχουν με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια. Αφενός, να επιταχύνουν τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπως αυτή περιγράφηκε σε γενικές γραμμές από το γαλλο-γερμανικό σχέδιο που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας και έχει ως καμβά του την Ευρώπη των δύο ή και περισσότερων ταχυτήτων. Να υποδείξουν, δηλαδή, στους ενδιαφερόμενους ότι είτε θα ακολουθήσουν εκουσίως τον δρόμο που έχει χαραχθεί από τους ισχυρούς, είτε θα αφεθούν να «σκάσουν» και θα μπουν σε αυτόν δια της βίας.

Αφετέρου δε, να προχωρήσουν πιο εύκολα σε μια διαδικασία ριζικής αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους, το οποίο γνωρίζουν πολύ καλά πως δεν είναι βιώσιμο, σε όσα μέτρα και αν συμφωνήσει τώρα η κυβέρνηση της Αθήνας. Διότι είναι προφανές ότι όσο η Ελλάδα βρίσκεται, επισήμως, μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, όσο πάει να της βγει η ψυχή αλλά δεν της βγαίνει, όσο είναι τυπικά σε πρόγραμμα και συνεχίζει να διαπραγματεύεται με τους εταίρους της, μια τέτοια εξέλιξη θα εξόργιζε άλλες χώρες που έχουν βρεθεί σε (σχεδόν) παρόμοια θέση, όπως η Πορτογαλία και η Ιρλανδία ή ακόμη και η Ιταλία με την Ισπανία, που αργά ή γρήγορα θα διεκδικούσαν παρόμοια μεταχείριση.

Εάν, όμως, η Ελλάδα οδηγηθεί σε στάση πληρωμών ή περίπου σε μια τέτοια κατάσταση -δηλαδή, χρεοκοπία που δεν θα ονομάζεται έτσι επισήμως και τεχνικά, όπως ακριβώς η τρόικα άλλαξε ρούχα και βαφτίστηκε θεσμοί- τότε Γερμανοί και λοιποί θα μπορούν να ισχυριστούν ότι πρόκειται για μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η οποία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με συμβατικά μέτρα και απαιτεί γενναίες πολιτικές αποφάσεις, προκειμένου να σωθεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Και υπό αυτό το πρίσμα, θα μπορούν να επιβάλουν στο εσωτερικό τους το «κούρεμα», έστω και δύσκολα.

Το σίγουρο είναι, σε κάθε περίπτωση, ότι οι συνέπειες μιας τέτοιας επιλογής δεν μπορούν να υπολογιστούν εκ των προτέρων και επί χάρτου. Διότι, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι «δεν τρέχει και τίποτα», ολόκληρη η Ε.Ε. θα εισερχόταν σε αχαρτογράφητα νερά και θα έπρεπε να αποδείξει ότι το σκαρί της είναι επαρκώς ανθεκτικό. Το «ατύχημα» θα γινόταν τότε πολύ πιο πιθανό -ειδικά καθώς οι «παραφουσκωμένες» διεθνείς αγορές μοιάζουν να αναζητούν την κατάλληλη ευκαιρία για να ξεκινήσουν τη μεγάλη διόρθωση. Ή το νέο κραχ...
Γ.ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ -ΗΜΕΡΗΣΙΑ