04 Μαΐου 2014

Το φάντασμα της «ματωμένης Κυριακής»

ΤΖΕΡΙ ΑΝΤΑΜΣΛΟΝΔΙΝΟ Του Ισαάκ Α. Καριπίδη
 «Πιστεύω ότι ο φόνος της Τζιν Μακόνβιλ και η μυστική ταφή της ήταν λάθος και οδυνηρή αδικία τόσο για την ίδια όσο και για την οικογένειά της». Αυτό δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο Τζέρι Ανταμς λίγο πριν παρουσιαστεί στις Αρχές της Βόρειας Ιρλανδίας. Ο αρχηγός του Σιν Φέιν από το βράδυ της Τετάρτης ανακρίνεται από την αστυνομία για έναν φόνο που διέπραξε ο ΙRΑ το 1972.
Η Τζιν Μακόνβιλ ήταν 37 ετών, χήρα και μητέρα 10 παιδιών όταν την απήγαγαν από το σπίτι της μέλη του ΙRΑ, τον Δεκέμβριο του ’72.
Αν και γεννήθηκε από προτεστάντες γονείς στο ανατολικό Μπέλφαστ, ασπάστηκε τον καθολικισμό όταν παντρεύτηκε τον Αρθουρ Μακόνβιλ. Η οικογένεια εκδιώχθηκε και αναγκάστηκε να μετακομίσει δυτικά της πόλης, όπου οι καθολικοί αποτελούσαν την πλειονότητα. Λίγο αργότερα ο Αρθουρ πεθαίνει, ενώ για την ίδια άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες πως ήταν πληροφοριοδότρια των Βρετανών. Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, γείτονές της «την είδαν να περιθάλπει έναν τραυματισμένο Βρετανό στρατιώτη». Δεν ήθελαν πολλά οι παραστρατιωτικοί του ΙRΑ για να την απαγάγουν από το σπίτι της μπροστά στα έντρομα μάτια των παιδιών της.

«Εξαφανίσεις»
 Το 1972 ήταν ένα έτος γεμάτο συγκρούσεις μεταξύ καθολικών και προτεσταντών. Είναι χαρακτηριστική η «ματωμένη Κυριακή» τον Γενάρη της χρονιάς αυτής. Τότε δεκατρείς άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και δεκάδες τραυματίστηκαν μετά τη βίαιη καταστολή διαδήλωσης από τις βρετανικές δυνάμεις. Από την άλλη, η Τζιν Μακόνβιλ δεν ήταν το μόνο πρόσωπο που δολοφονήθηκε και θάφτηκε σε μυστική τοποθεσία από μέλη του ΙRΑ.

Το 1999 μερικούς μήνες μετά τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής ο IRA παραδέχεται ότι απήγαγε και «εξαφάνισε» εννέα άτομα. Μεταξύ αυτών και τη Μακόνβιλ. Το πτώμα της βρέθηκε το 2003 θαμμένο σε μια παραλία της Ιρλανδίας, ενώ μια ανεξάρτητη έρευνα έδειξε πως η Μακόνβιλ τελικά δεν ήταν πληροφοριοδότρια των Βρετανών.

Η ιστορία της συχνά απασχολεί τα βρετανικά και ιρλανδικά μέσα ενημέρωσης, κυρίως γιατί έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η υπόθεση ήρθε ξανά στο φως της δημοσιότητας μετά τη δημοσιοποίηση ηχογραφημένων συνεντεύξεων πρώην μελών του IRA για μια εργασία του Πανεπιστημίου της Βοστόνης των ΗΠΑ. Σε μια από αυτές ο πρώην διοικητής του IRA, Μπένταν Χιουζ, υποστηρίζει πως την εντολή για τον θάνατο της Μακόνβιλ την έδωσε «ο σημερινός ηγέτης του Σιν Φέιν».

Ηχογραφημένες αποδείξεις
 Αν και η μαρτυρία φαίνεται ότι έχει βάση, παρ' όλα αυτά υπάρχουν πολλά ερωτήματα για το ηχογραφημένο υλικό. Πρώτα απ' όλα, ενώ υπήρχε συμφωνία μεταξύ των συνεντευξιαζόμενων και του Πανεπιστημίου ότι το υλικό θα δινόταν στη δημοσιότητα μόνο μετά τον θάνατο των εμπλεκομένων, γιατί το δικαστήριο επέτρεψε την πρόσβαση των Αρχών στο υλικό αυτό; Γιατί το θέμα έρχεται ξανά στη δημοσιότητα, και μάλιστα λίγο πριν από τις εκλογές στη Βόρεια Ιρλανδία;

Το Σιν Φέιν αφήνει να εννοηθεί πως ό,τι γίνεται είναι προϊόν «πολιτικής εκμετάλλευσης εν όψει των τοπικών εκλογών και των ευρωεκλογών που θα διεξαχθούν σε τρεις εβδομάδες». Απαντώντας σε αυτές τις κατηγορίες ο Βρετανός πρωθυπουργός χθες το βράδυ δήλωσε πως δεν υπήρχε καμία πολιτική παρέμβαση. «Εχουμε ένα ανεξάρτητο σύστημα δικαιοσύνης, τόσο στην Αγγλία όσο και στη Βόρεια Ιρλανδία, και δεν υπήρξε απολύτως καμία πολιτική παρέμβαση στο θέμα», είπε χαρακτηριστικά ο Ντέιβιντ Κάμερον.

Ο Ανταμς με τη σειρά του, αν και δεν αρνείται τις σχέσεις του με τον IRA, δηλώνει αθώος. «Δεν έχω ποτέ αρνηθεί τις σχέσεις μου με τον IRA και ποτέ δεν θα το κάνω. Αυτό δεν σημαίνει ότι συμφωνώ με όλες του τις ενέργειες», είπε λίγο πριν παρουσιαστεί οικειοθελώς στην αστυνομία. Δεν παρέλειψε βέβαια να επισημάνει πως ο πόλεμος έχει τελειώσει. «Ο IRA έχει σταματήσει τη δράση του εδώ και 20 χρόνια», είπε χαρακτηριστικά.

Ο αρχηγός του Σιν Φέιν κρατείται και ανακρίνεται σύμφωνα με τον αντιτρομοκρατικό νόμο. Ετσι θεωρητικά μπορεί να παραμένει στη «διάθεση» των αστυνομικών αρχών για 28 ημέρες μετά από εισαγγελική εντολή. Αν και, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές εδώ στη Βρετανία, αυτό το ενδεχόμενο θεωρείται «εξαιρετικά απίθανο». Το πιο πιθανό σενάριο είναι είτε να του απαγγελθούν κατηγορίες είτε μέχρι τις 8 απόψε το βράδυ να αφεθεί ελεύθερος.

isaac@karipidis.com