Απρόβλεπτες οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της
Νοτιοανατολικής Ασίας καθώς αυξάνεται ο στρατιωτικός ανταγωνισμός μεταξύ
Κίνας, Ιαπωνίας και Ν. Κορέας, ενώ η αποχώρηση των αμερικανικών
στρατευμάτων από το Αφγανιστάν δημιουργεί ανησυχίες σε Πακιστάν και
Ινδία
Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη
Εξαιρετικά μεγάλης σημασίας ήταν οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού το 2013, με το 2014 να θεωρείται ακόμη πιο κρίσιμο καθώς το Πεκίνο, το οποίο αυξάνει διαρκώς τη στρατιωτική του ισχύ, προκαλεί τις έντονες αντιδράσεις των γειτόνων του Ιαπωνίας και Ν. Κορέας, με το Τόκιο να αυξάνει και αυτό τις στρατιωτικές του δαπάνες. Την ίδια ώρα στο Αφγανιστάν η επικείμενη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων πυροδοτεί ανησυχίες για τη σταθερότητα όχι μόνο στο Αφγανιστάν, αλλά κυρίως στο γειτονικό Πακιστάν και την Ινδία, καθώς οι δυο τελευταίες έχουν πυρηνικά όπλα και έχουν έρθει τρεις φορές σε σύρραξη.
Το νέο κινεζικό ναυτικό δόγμα
Τις αλυσιδωτές αντιδράσεις προκάλεσε η απόφαση της Κίνας να δημιουργήσει μια «ζώνη αεράμυνας», ουσιαστικά ζώνη εναέριου ελέγχου, πάνω από τα διεκδικούμενα νησιά Ντιαογιού (ή Σενκάκου, κατά τους Ιάπωνες) στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας. Η απόφαση, όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε την άμεση κινητοποίηση των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας, οι οποίες τη χαρακτήρισαν «μονομερή» και «αποσταθεροποιητική», κι αυτό γιατί μπορεί τα διαφιλονικούμενα νησιά να είναι εξαιρετικά αραιοκατοικημένα, έχουν ωστόσο μεγάλη στρατηγική σημασία. Επιπροσθέτως ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι προειδοποίησε το Πεκίνο κατά της δημιουργίας και δεύτερης ζώνης αντιαεροπορικής άμυνας πάνω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, την οποία σχεδιάζει στα πρότυπα της πρώτης που κήρυξε στα τέλη Νοεμβρίου πάνω από την Ανατολική Θάλασσα της Κίνας.
Θυμίζουμε ότι η Κίνα απαιτεί από κάθε ξένο αεροσκάφος που πραγματοποιεί πτήση εντός των ορίων της ζώνης να υποβάλλει σχέδια πτήσης, ωστόσο η Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Νότια Κορέα εξακολουθούν να πραγματοποιούν πτήσεις χωρίς να ενημερώνουν το Πεκίνο, αρνούμενες να δεχθούν την ντε φάκτο διαμόρφωση νέου καθεστώτος στην περιοχή, ενώ Ιαπωνία και Νότιος Κορέα έχουν ανακηρύξει μονομερώς τις δικές τους αντίστοιχες ζώνες.
Από τον Νοέμβριο του 2011-οπότε ο Μπαράκ Ομπάμα διακήρυσσε τη «στροφή» της εξωτερικής πολιτικής του προς την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού ως τη σημαντικότατη στρατηγική του πρωτοβουλία και το μεγάλο «στοίχημα» για τις ΗΠΑ τον 21ο αιώνα- μέχρι σήμερα η «στροφή» δεν έγινε ποτέ και στην πρόσφατη ομιλία του στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ από τα λόγια του Αμερικανού προέδρου απουσίαζε οποιαδήποτε αναφορά στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Ετσι το «κενό» που δημιουργήθηκε σχετικά με το ποιος θα είναι τελικώς ο «χωροφύλακας» της περιοχής κάλυψε σε μεγάλο βαθμό η Κίνα.
Ετερη σημαντική εξέλιξη το γεγονός ότι Ουάσινγκτον και Μανίλα πρόκειται σύντομα να υπογράψουν συμφωνία που θα επιτρέπει σε στρατεύματα, πολεμικά αεροσκάφη και πλοία των ΗΠΑ να σταθμεύσουν προσωρινά στις Φιλιππίνες, όπου οι τελευταίες αμερικανικές βάσεις έκλεισαν το 1992.
Ιαπωνική κούρσα εξοπλισμών
Εκτός από το Πεκίνο όμως, και η χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου προχωρά σε μαζικούς εξοπλισμούς καθώς αποφάσισε τον επαναπροσανατολισμό προς Νότο και Δυσμάς των αμυντικών της προτεραιοτήτων και την αύξηση κατά 5% των αμυντικών δαπανών κατά την επόμενη πενταετία, προκειμένου να προμηθευτεί αμυντικό εξοπλισμό για τα νησιωτικά της εδάφη.
Ειδικότερα η κυβέρνηση του εθνικιστή Σίνζο Αμπε άναψε το πράσινο φως για την αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού της περιόδου 2014-2019 στα 175 δισεκατομμύρια ευρώ, μέρος των οποίων θα διατεθεί για την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών, αεροπλάνων κάθετης απογείωσης, αμφίβιων οχημάτων και υποβρυχίων, με την προτεραιότητα της ιαπωνικής άμυνας να αναπροσανατολίζεται προς τα νησιωτικά εδάφη της δυτικής και νότιας περιοχής του αρχιπελάγους.
Βόρεια Κορέα – Αφγανιστάν – Πακιστάν – Ινδία
Σίγουρα η πλέον απρόβλεπτη από πλευράς κινήσεων χώρα είναι η Βόρεια Κορέα, με την Κίνα, μοναδική χώρα που αποδέχεται την Πιονγιάνγκ, να θέλει να περάσει σειρά οικονομικών μεταρρυθμίσεων, όπως έχει κάνει στο εσωτερικό της. Ωστόσο το καθεστώς της Πιονγιάνγκ φαίνεται ότι σφίγγει στο μη περαιτέρω τα δεσμά του τρόμου και σε μια κίνηση εντυπωσιασμού-συμμόρφωσης ο Κιμ Γιονγκ Ουν εκτέλεσε με συνοπτικές διαδικασίες τον θείο και πρώην μέντορά του Γιανγκ Σον Τάεκ, μια κίνηση που δείχνει την επιθυμία του καθεστώτος να παραμείνει σε πλήρη απομόνωση από τον υπόλοιπο πλανήτη με κάθε κόστος. Αν δε συνυπολογίσει κάποιος ότι ο εκτελεσθείς φέρεται να σκόπευε να κάνει κάποια δειλά εμπορικά ανοίγματα προς την Κίνα, εύκολα κατανοεί γιατί εκτελέστηκε άμεσα.
Τέλος το Αφγανιστάν και η επικείμενη (εντός του 2014) αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων αυξάνει δραματικά τους κινδύνους μιας σύρραξης Ινδίας-Πακιστάν και, όπως μεταδίδει το πρακτορείο Reuters, οι πρόσφατες επιθέσεις εξτρεμιστών ισλαμιστών εναντίον του ινδικού προξενείου στην Καμπούλ, αλλά και οι φονικές ενέδρες Ινδών στρατιωτών στη μεθόριο με το Πακιστάν σηματοδοτούν μια επικίνδυνη κλιμάκωση της καμπάνιας των προσκείμενων στην Αλ Κάιντα εξτρεμιστών.
Αν μάλιστα αναλογιστεί κάποιος ότι από το 1947 οι δυο χώρες έχουν πολεμήσει 3 φορές η μία εναντίον της άλλης με έναν τέταρτο πόλεμο να έχει αποφευχθεί στο παρά πέντε το 1999, τότε εύκολα μπορεί να αντιληφθεί ότι η περιοχή συνολικά εισέρχεται σε μια νέα εξαιρετικά βίαιη περίοδο.
Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη Εξαιρετικά μεγάλης σημασίας ήταν οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού το 2013, με το 2014 να θεωρείται ακόμη πιο κρίσιμο καθώς το Πεκίνο, το οποίο αυξάνει διαρκώς τη στρατιωτική του ισχύ, προκαλεί τις έντονες αντιδράσεις των γειτόνων του Ιαπωνίας και Ν. Κορέας, με το Τόκιο να αυξάνει και αυτό τις στρατιωτικές του δαπάνες. Την ίδια ώρα στο Αφγανιστάν η επικείμενη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων πυροδοτεί ανησυχίες για τη σταθερότητα όχι μόνο στο Αφγανιστάν, αλλά κυρίως στο γειτονικό Πακιστάν και την Ινδία, καθώς οι δυο τελευταίες έχουν πυρηνικά όπλα και έχουν έρθει τρεις φορές σε σύρραξη.
Το νέο κινεζικό ναυτικό δόγμα
Τις αλυσιδωτές αντιδράσεις προκάλεσε η απόφαση της Κίνας να δημιουργήσει μια «ζώνη αεράμυνας», ουσιαστικά ζώνη εναέριου ελέγχου, πάνω από τα διεκδικούμενα νησιά Ντιαογιού (ή Σενκάκου, κατά τους Ιάπωνες) στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας. Η απόφαση, όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε την άμεση κινητοποίηση των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας, οι οποίες τη χαρακτήρισαν «μονομερή» και «αποσταθεροποιητική», κι αυτό γιατί μπορεί τα διαφιλονικούμενα νησιά να είναι εξαιρετικά αραιοκατοικημένα, έχουν ωστόσο μεγάλη στρατηγική σημασία. Επιπροσθέτως ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι προειδοποίησε το Πεκίνο κατά της δημιουργίας και δεύτερης ζώνης αντιαεροπορικής άμυνας πάνω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, την οποία σχεδιάζει στα πρότυπα της πρώτης που κήρυξε στα τέλη Νοεμβρίου πάνω από την Ανατολική Θάλασσα της Κίνας.
Θυμίζουμε ότι η Κίνα απαιτεί από κάθε ξένο αεροσκάφος που πραγματοποιεί πτήση εντός των ορίων της ζώνης να υποβάλλει σχέδια πτήσης, ωστόσο η Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Νότια Κορέα εξακολουθούν να πραγματοποιούν πτήσεις χωρίς να ενημερώνουν το Πεκίνο, αρνούμενες να δεχθούν την ντε φάκτο διαμόρφωση νέου καθεστώτος στην περιοχή, ενώ Ιαπωνία και Νότιος Κορέα έχουν ανακηρύξει μονομερώς τις δικές τους αντίστοιχες ζώνες.
Από τον Νοέμβριο του 2011-οπότε ο Μπαράκ Ομπάμα διακήρυσσε τη «στροφή» της εξωτερικής πολιτικής του προς την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού ως τη σημαντικότατη στρατηγική του πρωτοβουλία και το μεγάλο «στοίχημα» για τις ΗΠΑ τον 21ο αιώνα- μέχρι σήμερα η «στροφή» δεν έγινε ποτέ και στην πρόσφατη ομιλία του στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ από τα λόγια του Αμερικανού προέδρου απουσίαζε οποιαδήποτε αναφορά στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Ετσι το «κενό» που δημιουργήθηκε σχετικά με το ποιος θα είναι τελικώς ο «χωροφύλακας» της περιοχής κάλυψε σε μεγάλο βαθμό η Κίνα.
Ετερη σημαντική εξέλιξη το γεγονός ότι Ουάσινγκτον και Μανίλα πρόκειται σύντομα να υπογράψουν συμφωνία που θα επιτρέπει σε στρατεύματα, πολεμικά αεροσκάφη και πλοία των ΗΠΑ να σταθμεύσουν προσωρινά στις Φιλιππίνες, όπου οι τελευταίες αμερικανικές βάσεις έκλεισαν το 1992.
Ιαπωνική κούρσα εξοπλισμών
Εκτός από το Πεκίνο όμως, και η χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου προχωρά σε μαζικούς εξοπλισμούς καθώς αποφάσισε τον επαναπροσανατολισμό προς Νότο και Δυσμάς των αμυντικών της προτεραιοτήτων και την αύξηση κατά 5% των αμυντικών δαπανών κατά την επόμενη πενταετία, προκειμένου να προμηθευτεί αμυντικό εξοπλισμό για τα νησιωτικά της εδάφη.
Ειδικότερα η κυβέρνηση του εθνικιστή Σίνζο Αμπε άναψε το πράσινο φως για την αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού της περιόδου 2014-2019 στα 175 δισεκατομμύρια ευρώ, μέρος των οποίων θα διατεθεί για την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών, αεροπλάνων κάθετης απογείωσης, αμφίβιων οχημάτων και υποβρυχίων, με την προτεραιότητα της ιαπωνικής άμυνας να αναπροσανατολίζεται προς τα νησιωτικά εδάφη της δυτικής και νότιας περιοχής του αρχιπελάγους.
Βόρεια Κορέα – Αφγανιστάν – Πακιστάν – Ινδία
Σίγουρα η πλέον απρόβλεπτη από πλευράς κινήσεων χώρα είναι η Βόρεια Κορέα, με την Κίνα, μοναδική χώρα που αποδέχεται την Πιονγιάνγκ, να θέλει να περάσει σειρά οικονομικών μεταρρυθμίσεων, όπως έχει κάνει στο εσωτερικό της. Ωστόσο το καθεστώς της Πιονγιάνγκ φαίνεται ότι σφίγγει στο μη περαιτέρω τα δεσμά του τρόμου και σε μια κίνηση εντυπωσιασμού-συμμόρφωσης ο Κιμ Γιονγκ Ουν εκτέλεσε με συνοπτικές διαδικασίες τον θείο και πρώην μέντορά του Γιανγκ Σον Τάεκ, μια κίνηση που δείχνει την επιθυμία του καθεστώτος να παραμείνει σε πλήρη απομόνωση από τον υπόλοιπο πλανήτη με κάθε κόστος. Αν δε συνυπολογίσει κάποιος ότι ο εκτελεσθείς φέρεται να σκόπευε να κάνει κάποια δειλά εμπορικά ανοίγματα προς την Κίνα, εύκολα κατανοεί γιατί εκτελέστηκε άμεσα.
Τέλος το Αφγανιστάν και η επικείμενη (εντός του 2014) αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων αυξάνει δραματικά τους κινδύνους μιας σύρραξης Ινδίας-Πακιστάν και, όπως μεταδίδει το πρακτορείο Reuters, οι πρόσφατες επιθέσεις εξτρεμιστών ισλαμιστών εναντίον του ινδικού προξενείου στην Καμπούλ, αλλά και οι φονικές ενέδρες Ινδών στρατιωτών στη μεθόριο με το Πακιστάν σηματοδοτούν μια επικίνδυνη κλιμάκωση της καμπάνιας των προσκείμενων στην Αλ Κάιντα εξτρεμιστών.
Αν μάλιστα αναλογιστεί κάποιος ότι από το 1947 οι δυο χώρες έχουν πολεμήσει 3 φορές η μία εναντίον της άλλης με έναν τέταρτο πόλεμο να έχει αποφευχθεί στο παρά πέντε το 1999, τότε εύκολα μπορεί να αντιληφθεί ότι η περιοχή συνολικά εισέρχεται σε μια νέα εξαιρετικά βίαιη περίοδο.
