του Μάριου Ευρυβιάδη* Ο John M. Koenig και ο
παρακοιμώμενος του John Christopher William (Matthew) Kidd (αυτό είναι
το επίσημο του όνομα ) υπερασχολούνται την περίοδο αυτή με στοχευμένα
δείπνα στις πρεσβευτικές τους κατοικίες, με "focus groups"και με
"two-step strategies"( μεθόδους που έχουν τις καταβολές τους στην
αμερικανική μεταπολεμική στρατηγική των ψυχολογικών επιχειρήσεων, βλ.
Christopher Simpson, Science of Coercion: Communications Research &
Psychological Warfare, 1945-1960).Συστήνω και στους δυό έντιμους πρέσβεις να κάνουν ένα μικρό διάλειμμα απο το βαρύ τους πρόγραμμα και να ρίξουν μια ματιά στο τελευταίο τεύχος της αμερικανικής πολιτικής επιθεώρησης "Foreign Affairs". Και να κάνουν τον κόπο να διαβάσουν το κείμενο των καθηγητών Henry Farell και Martha Finnemore , "The End of Hypocrisy: American Foreign Policy in the Age of Leaks". Η μελέτη του θα τους δώσει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ν´ αναστοχαστούν ως άτομα και ως επαγγελματίες. Ισως διαπιστώσουν τί είναι που κάνουν λάθος οι κυβερνήσεις τους και που οι ίδιοι αναπαράγουν ευλαβικά στη Κύπρο . Και ίσως μάθουν πως θα πρέπει να εξασκούν απο τούδε και στο εξής το επάγγελμα τους ως διπλωμάτες στη πραγματική δημοκρατική εποχή που , παραδόξως , τους επιβάλλεται απο την μακρά και αυθεντική αμερικανική παράδοση της διαφάνειας και της ευθυνοδοσίας .
Ο Koenig , ως βέρος αμερικανός, έχει αναντήρητα την δυνατότητα ν´ αναστοχαστεί, ν´ αναθεωρήσει και να μάθει. Είναι στη φύση των αμερικανών αυτό. Αντίθετα ο Matthew Kidd φαίνεται να είναι χαμένη υπόθεση. Το απέδειξε και πρόσφατα σε ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Εκεί απείλησε με μιά ακόμη τουρκική εισβολή σε περίπτωση που οι ιθαγενείς εξαντλήσουν την υπομονή των τουρκαλλάδων με τις δραστηριότητες τους εντός της δικής τους ΑΟΖ, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τις αντιρρήσεις της Μεγάλης ( Buyuk) Τουρκίας. Δυστυχώς για αυτόν , ως παρακοιμώμενος μόνο να γαυγίζει μπορεί.
Οπως ορθά υπογραμμίζουν οι Farell και Finnemore, επικαλούμενοι και τον τέως Υπουργό Άμυνας Robert Gates, η ζημιά για την αμερικανική ασφάλεια απο τις διαρροές επισήμων εγγράφων υπήρξε "σχετικά περιορισμένη". Εξάλλου όπως και πάλι υποστηρίζουν οι συγγραφείς, το περιεχόμενο των διαρροών δεν εξέπληξε κανένα μελετητή και γνώστη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Σχεδόν όλα όσα αποκαλύφθηκαν μέσω των Wikileaks, αλλά και πρόσφατα απο τον Edward Snowden, ήταν γνωστά απο Ακροάσεις στο αμερικανικό Κογκρέσσο που έγιναν στα μέσα της δεκαετίας του 1970 (Pike και Church Committee Hearings). Και για όσα ο Snowden τεκμηρείωσε, όπως π.χ. παρακολουθήσεις δυτικών ηγετών, οι μελετητές ήταν βαθειά υποψιασμένοι. Αφού από τότε ηταν γνωστό και τεκμηριωμένο οτι οι αμερικάνοι παρακολουθούσαν τους Σοβιετικούς στις λιμουζίνες, στα ξενοδοχεία και στις κρεβατοκάμαρές τους, είναι δυνατόν να μήν παρακολουθούσαν και τους Δυτικούς τους συμμάχους; Τούς παρακολουθούσαν.
Η πραγματική απειλή των διαρροών , γράφουν οι συγγραφείς, δεν αφορά στην ασφάλεια των ΗΠΑ αλλά στο γεγονός οτι "υποσκάπτουν τη δυνατότητα της Ουάσιγκτον να συμπεριφέρεται υποκριτικά" χωρίς να πληρώνει κανένα τίμημα, ενώ ταυτόχρονα να μπορεί να διεκδικεί και το ηθικό πεδίο της μάχης έναντι των εχθρών και ανταγωνιστών της.
Η υποκρισία αποτελεί στρατηγικό εργαλείο αλλά λίγοι Aμερικάνοι διπλωμάτες το συνειδητοποιούν ως τέτοιο. Και ο λόγος που η αμερικανική υποκρισία είναι τόσο αποτελεσματική με αμερικανούς πολιτικούς και διπλωμάτες, είναι διότι οι περισσότεροι απο αυτούς δεν συνειδητοποιούν πόσο διπρόσωπη είναι η χώρα τους σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής ("most U.S. politicians do not recognise just how two-faced their country is").
Πάντως οι διαρροές σηματοδοτούν, κατά τους συγγραφείς , μια νέα εποχή στην οποία η αμερικανική κυβέρνηση χάνει την μέχρι τώρα ικανότητα της να λειτουργεί υποκριτικά , διακηρρύτοντας πίστη σε οικουμενικές αρχές και αξίες, διεκδικώντας ρόλο ευμενούς ηγεμόνα που παράγει ασφάλεια και αγαθά για όλους, αλλά που ταυτόχρονα καταπατά κάθε αρχή και αξία και σχίζει τα ιμάτια της οταν θίγονται τα δικά της συμφέροντα ή αυτά των αυλικών της.
Το πρόβλημα για τους Aμερικανούς και τους διπλωμάτες τους, οπως καλή ώρα του κ. Koenig στην Κύπρο, είναι οτι δεν μπορούν να έχουν και τη πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτασμένο. Η περίφημη ήπια ισχύς (soft power) των αμερικανών προκύπτει απο την αξιοπιστία τους , τη δυνατότητα τους να πείθουν εμάς τους ιθαγενείς για τη νομιμότητα (legitimacy) των πράξεων τους, όπως επίσης και απο τη οικουμενικότητα των αρχών και αξιών που πρεσβεύουν, εφόσον αυτές εφαρμόζονται οικουμενικά και οχι μόνο οταν βολεύουν . Δεν προκύπτει απο την υποκρισία, τα ψέματα, τη πολιτική των στραβών ματιών και αυτή των δυο μέτρων και των δυο σταθμών . Είναι τόσο απλό.
Ο Νέλσων Μαντέλα αγιοποιήθηκε πολιτικά και ο Πρόεδρος Ομπάμα του υποκλίθηκε γιατί αγωνίσθηκε και κατέλυσε το ρατσιστικό καθεστώς της Νοτίου Αφρικής. Και διότι εξανάγκασε όλους τους ισχυρούς του δυτικού κόσμου, δηλαδή τους για σχεδόν μισό αιώνα διώκτες του, να κατεβάσουν τις μάσκες και να παραδεχθούν την οικουμενική δημοκρατική αρχή "ένας άνθρωπος μια ψήφος ". Δεν μπορεί η Αμερική του έντιμου κ. Koenig ν´ αγιοποίει τον Μαντέλα και τους αγώνες του τη μια μέρα και κυριολεκτικά την άλλη, μέσω υποκριτικών καταστάσεων και πολιτικού φαρισαισμού, να προσπαθεί να επιβάλλει την κυπριακή εκδοχή του απαρτχάιντ στη χώρα πού είναι διαπιστευμένος, καταπατώντας τον δυτικό νομικό και δημοκρατικό πολιτισμό, και γιατί; Για να ικανοποίησει τη χθές κεμαλική, σήμερα ισλαμική αλλα πάντοτε δεσποτική και βουλιμική σύμμαχό της, την Τουρκία! Για να ικανοποιήσει, οπως θα έλεγε και ο Πρόεδρος Τρούμαν,"το δικό της μπάσταρδο".
* Ο Μάριος Ευρυβιάδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
