Η Κύπρος κατάφερε το 2011 να επιλεγεί από την Ε.Ε. για να εγκαταστήσει και να λειτουργήσει έναν από τους τρεις επίγειους δορυφορικούς σταθμούς (ΜΕOLUT) που θα λειτουργήσουν στην ευρωπαϊκή επικράτεια για να παρέχει, μεταξύ άλλων, υπηρεσίες αιχμής στον τομέα της έρευνας και διάσωσης στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου.

Ο επίγειος δορυφορικός σταθμός εγκαταστάθηκε πλησίον του δορυφορικού σταθμού «Μακάριος Γ’» της Cyta. Οι κατασκευαστικές εργασίες άρχισαν το καλοκαίρι του 2012 και ολοκληρώθηκαν τον περασμένο Ιούνιο. Σύντομα αναμένεται να ολοκληρωθεί η εγκατάσταση του απαραίτητου εξοπλισμού.

Η δοκιμή του συστήματος θα αρχίσει περί τα τέλη του 2013 και θα ολοκληρωθεί το 2014. Ο επίγειος δορυφορικός σταθμός θα λαμβάνει σήματα έρευνας και διάσωσης µέσω των δορυφόρων του συστήματος GALILEO τα οποία θα διαβιβάζονται στο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης στη Λάρνακα –θα μετεξελιχθεί σε Κέντρο Ελέγχου Αποστολών– για να αναθέτει αποστολές έρευνας και διάσωσης στο FIR Λευκωσίας. Το σύστημα GALILEO είναι ένα πολιτικής χρήσης παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα πλοήγησης, χρονοπροσδιορισµού και εντοπισμού θέσης που αναπτύσσει η Ε.Έ. Αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία περί το 2013 - 2014.

Με σημείωμα του ημερ. 23/8/2013 προς το Υπουργικό Συμβούλιο, ο υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων Τάσος Μητσόπουλος αναφέρεται στους τουρκικούς σχεδιασμούς και κρούει το καμπανάκι του κινδύνου για λήψη μέτρων. Μεταξύ άλλων, επισημαίνει τα εξής:

«Σήμερα στην Κύπρο λειτουργεί το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης το οποίο λαμβάνει συναγερμούς κινδύνου και δεδομένα προσδιορισμού θέσης από το Κέντρο Ελέγχου Αποστολών στο Μπάρι της lταλίας. Η Τουρκία, µε την ολοκλήρωση και την πλήρη επιχειρησιακή λειτουργία ενός επίγειου δορυφορικού σταθμού σε πρόγραµµα εκτός Ε.Έ., έχει εκφράσει, σε πρόσφατα συνέδρια του Διεθνούς Οργανισμού COSPAS (Οργανισµός για την παροχή πληροφοριών συνέγερσης προς τις υπηρεσίες έρευνας και διάσωσης) την επιθυμία ανάληψης των αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων του Ιταλικού Κέντρου Ελέγχου Αποστολών όταν αυτό θα τίθεται εκτός λειτουργίας. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είναι ορατός ο κίνδυνος η Δημοκρατία να βρεθεί εκτεθειμένη, αφού θεωρείται βέβαιο ότι το Τουρκικό Κέντρο Ελέγχου Αποστολών θα αποστέλλει τον οποιοδήποτε συναγερμό κινδύνου που αφορά την περιοχή έρευνας και διάσωσης της Δημοκρατίας είτε στο ψευδοκράτος είτε θα αναλαμβάνει να το διερευνήσει το ίδιο εκ µέρους της Τουρκίας, ενισχύοντας µε αυτό τον τρόπο τις επεκτατικές βλέψεις της επί του FIR Λευκωσίας».

Έργο ύψιστης προτεραιότητας

Τόσο ο κ. Μητσόπουλος που είναι ο αρμόδιος για θέματα τήρησης των διεθνών κανόνων έρευνας και διάσωσης όσο και ο υπουργός Άμυνας Φώτης Φωτίου, ο οποίος είναι ο αρμόδιος για τη λειτουργία των κέντρων συντονισμού έρευνας και διάσωσης, υποστήριξαν ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου ότι, µε κάθε τρόπο πρέπει να υλοποιηθεί οµαλά η εγκατάσταση και λειτουργία του επίγειου δορυφορικού σταθμού MEOLUT στην Κύπρο. Όπως εξήγησαν, αποτελεί έργο ύψιστης προτεραιότητας το οποίο θα επιφέρει την αναβάθμιση του ρόλου της Κύπρου στην περιοχή και θα εξασφαλίσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι, από το συνολικό κόστος κατασκευής και ετήσιων λειτουργικών εξόδων του επίγειου δορυφορικού σταθμού όσο και του Κέντρου Ελέγχου Αποστολών, θα ανακτάται από τη Δημοκρατία ποσοστό περίπου 40% από το EUROCONTROL µέσω του τέλους διαδρομής που επιβάλλεται στα πολιτικά αεροσκάφη από το Τµήµα Πολιτικής Αεροπορίας.

Γράφει: Μιχάλης Χατζηστυλιανού