08 Σεπτεμβρίου 2013

Εργκενεκόν: H άλλη όψη του φεγγαριού Του Νίκου Στέλγια

Στα μέσα της δεκαετίας του '90, όταν ο Νετζεμεττίν Ερμπακάν και το συντηρητικό Κόμμα Ευημερίας ανέλαβαν τα ηνία της εξουσίας, η γειτονική Τουρκία βρισκόταν αντιμέτωπη με μια σειρά σημαντικών εξελίξεων. Στο «μέτωπο της Ανατολής», ο τουρκικός στρατός και οι δυνάμεις ασφαλείας αντιμετώπιζαν τις ισχυρές επιθέσεις του κουρδικού αυτονομιστικού κινήματος. Στο δυτικό κομμάτι της χώρας, η αστική τάξη, η Αριστερά, οι φιλελεύθερες πολιτικές δυνάμεις και οι διάφορες εθνικές και θρησκευτικές ομάδες επιχειρούσαν να ξεπεράσουν τον «εφιάλτη» της στρατιωτικής χούντας του 1980. Την ίδια περίοδο, στην τουρκική πρωτεύουσα, το επιτελείο του τουρκικού στρατού εξέφραζε σοβαρούς προβληματισμούς για τους χειρισμούς και τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης Ερμπακάν στα πεδία της εσωτερικής και της εξωτερικής πολιτικής. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, το επιτελείο του στρατού κατάφερε να οργανώσει μια ειδική ομάδα στρατηγών και ναύαρχων, η οποία τελικά συνέβαλλε στην ανατροπή της κυβέρνησης Ερμπακάν.

Στα μέσα της δεκαετίας '90, σε μια περίοδο που οι Τούρκοι στρατιώτες έδιναν μάχες σώμα με σώμα με τους Κούρδους αντάρτες, η Άγκυρα στρατολόγησε όλα τα διαθέσιμα μέσα για την καταπολέμηση του κουρδικού κινήματος. Η τουρκική μαφία, οι παραστρατιωτικές οργανώσεις, οι άνθρωποι της νύχτας και οι διάφορες συντηρητικές ομάδες «μετατράπηκαν», με τις ευλογίες των τουρκικών κυβερνήσεων και του στρατού, σε «εθνικές δυνάμεις» οι οποίες «πολεμούσαν» για τα συμφέροντα του τουρκικού κράτους. Η εν λόγω συμμορία, στις αρχές της ίδιας δεκαετίας είχε επιχειρήσει να ανατρέψει την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν. Λίγα χρόνια μετά, η συμμορία κατείχε το μερίδιο του λέοντος στις δολοφονίες των Κούρδων, Αριστερών και Αλεβίδων διανοούμενων και ακτιβιστών.

Την περίοδο 1996 – 1997, το «δυτικό κομμάτι» της χώρας, η Αριστερά, η φιλελεύθερη διανόηση και η αστική τάξη ξεχύθηκαν στους δρόμους. Οι πολίτες της Τουρκίας οι οποίοι αντιδρούσαν στις αντιδημοκρατικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης τους βγήκαν στα παράθυρα των σπιτιών τους με κατσαρόλες και τις σφυρίχτρες. Αντιμέτωπος με αυτή την πρωτοφανή εξέγερση, η οποία ξύπνησε την κοινωνία από την «χειμερινή νάρκη» που ακολούθησε το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980, ο τότε Πρωθυπουργός Ερμπακάν έσπευσε να υπερασπιστεί τις αντιδημοκρατικές πρακτικές του τουρκικού κατεστημένου. «Αναβοσβήνουν τα φώτα τους και έχουν την εντύπωση ότι παίζουν κρυφτό», ήταν το χαρακτηριστικό, προσβλητικό σχόλιο του Πρωθυπουργού Ερμπακάν για τις κινητοποιήσεις των εκατομμυρίων Τούρκων πολιτών, οι οποίοι ζητούσαν τον εκδημοκρατισμό της χώρας. Την περίοδο που ο κ. Ερμπακάν εξαπέλυε δριμύτατη επίθεση κατά των ακτιβιστών, ο Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν ήταν  δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, ο Αμντουλλάχ Γκιουλ υπουργός της κυβέρνησης Ερμπακάν και ο Μεχμέτ Αλί Σαχίν, δήμαρχος της περιοχής Φατίχ της Κωνσταντινούπολης.

Λίγα μόλις χρόνια μετά από τα προσβλητικά σχόλια του κ. Ερμπακάν και έχοντας βιώσει τις δραματικές επιπτώσεις του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1997, ο κ. Ερντογάν, ο κ. Γκιουλ, ο κ. Σαχίν και οι σύντροφοι τους συνειδητοποίησαν την σημασία της κοινωνικής και πολιτικής δυναμικής του ακτιβισμού και του αιτήματος του εκδημοκρατισμού το οποίο ζητά το δυτικό, αστικό κομμάτι της τουρκικής κοινωνίας. Ξεκινώντας από τα τέλη του 2002 και μέχρι τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, η ιδρυτική ομάδα του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) υποσχέθηκε στην τουρκική κοινωνία διαφάνεια και εκδημοκρατισμό και κατάφερε να αυξάνει τα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος με την κάθε νέα εκλογική αναμέτρηση.

Γύρω στα μέσα του 2007, το ΑΚΡ άρχισε να αναθεωρεί τις υποσχέσεις και τους στόχους του. Εκείνη την περίοδο, το κυβερνών κόμμα βρέθηκε αντιμέτωπο με δυο μεγάλα εμπόδια. Πρώτον, το τουρκικό κατεστημένο, του οποίου την υπεράσπιση ανέλαβε πριν μια δεκαετία ο «πνευματικός πατέρας και καθοδηγητής» της ιδρυτικής ομάδας του ΑΚΡ, επιχείρησε να ανοίξει τον δρόμο για την απαγόρευση του κυβερνώντος κόμματος. Την ίδια περίοδο, οι «σκοτεινές δυνάμεις» του τουρκικού πολιτικού και κοινωνικού βίου επιχείρησαν να μπλοκάρουν την εκλογή πρώτα του κ. Ερντογάν και στην συνέχεια του κ. Γκιουλ στην Προεδρία της χώρας. Αντιμέτωπη με αυτά τα σχέδια, η ηγεσία του ΑΚΡ έλαβε μια σειρά στρατηγικής σημασίας πρωτοβουλίες:

 Επέμεινε στην εκλογή του κ. Γκιουλ στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, εξασφάλισε –νομικά και πολιτικά- την παραμονή του κ. Ερντογάν στην πρωθυπουργία και έδωσε το πράσινο φως για την μαζική σύλληψη των ριζοσπαστικών στοιχείων της αντιπολίτευσης και του τουρκικού στρατού. Η Υπόθεση Εργκενεκόν, η οποία ξεκίνησε αρχικά με τις συλλήψεις κάποιων υψηλόβαθμων απόστρατων στρατηγών και με την υπόσχεση του εκδημοκρατισμού της χώρας, μέσα σε λίγα χρόνια μετατράπηκε σε μια δραματική πράξη ρεβανσισμού εκ μέρους της ηγεσίας του ΑΚΡ.

Περίπου μια δεκαπενταετία μετά το προσβλητικό σχόλιο του κ. Ερμπακάν, η κυβέρνηση του ΑΚΡ έχει καταφέρει να εξουδετερώσει τα ριζοσπαστικά στοιχεία της αντιπολίτευσης και του στρατού. Αυτό άλλωστε σηματοδοτούν οι ιστορικές ποινές, τις οποίες επέβαλλαν οι δικαστές την προηγούμενη εβδομάδα στην Υπόθεση Εργκενεκόν. Ωστόσο, η συγκεκριμένη επιτυχία έχει και το αντίτιμο της: Η υπόσχεση του εκδημοκρατισμού δεν αποτελεί πλέον προτεραιότητα για την κυβέρνηση του ΑΚΡ.

Αυτό άλλωστε μαρτυρεί το δράμα του Αλί Ισμαήλ Κορκμάζ, ο οποίος βρήκε τραγικό θάνατο στα χέρια μιας ομάδας αστυνομικών κατά την διάρκεια των επεισοδίων Γκεζί. Σύμφωνα με πολλούς Τούρκους αναλυτές, οι γροθιές, οι βρισιές και οι κλωτσιές που δέχτηκε ο άτυχος νεαρός δείχνουν την αλλαγή των προτεραιοτήτων και της στρατηγικής του κυβερνώντος κόμματος…     
http://www.kathimerini.com.cy/i