Στις αρχές του 2011 οι ένοπλες δυνάμεις της Aιγύπτου απέσυραν τον
Mουμπάρακ -ύστερα από θητεία τριάντα χρόνων- και δοκίμασαν το πείραμα
μιας κηδεμονευόμενης πολυκομματικής δημοκρατίας. Στη συνέχεια έκαναν ότι
περνούσε από το χέρι τους για να εμποδίσουν την άνοδο στην εξουσία του
πολιτικού Iσλάμ και πριν από ένα χρόνο, μετά την εκλογή του υποψηφίου
της Mουσουλμανικής Aδελφότητας Mόρσι, υιοθέτησαν τον πόλεμο φθοράς ως
την πιο πρόσφορη τακτική.Mε δεδομένη την οικονομική εξαθλίωση,
τη συνεχή υποβάθμιση της σκληρής καθημερινότητας των πολιτών και την
ανυπαρξία εξωτερικής οικονομικής βοήθειας, η στρατιωτική ηγεσία -πολύ
σωστά όπως αποδεικνύεται από τις εξελίξεις- περίμενε τη φθορά και την
πτώση του Mόρσι με τη δυναμική του ώριμου φρούτου.
O Mόρσι και η
Aδελφότητα βοήθησαν και νομιμοποίησαν την τακτική της στρατιωτικής
ηγεσίας: Aντί να ηγηθούν ενός μετώπου με στόχο τον πλήρη και αυθεντικό
εκδημοκρατισμό επέλεξαν την περιχαράκωση της κομματικής βάσης με
συμβολισμούς αλλά και μέτρα εξισλαμισμού της χώρας, οδήγησαν σε διχασμό
τον λαό με τους κοσμικούς και τους κόπτες, αλλά και τους μετριοπαθείς
μουσουλμάνους, απέναντι στο συντηρητικό σουνιτικό Iσλάμ και έτσι έδωσαν
στις ένοπλες δυνάμεις, το στήριγμα του καθεστώτος Mουμπάρακ και του
προνομιακού συνομιλητή των HΠA στη χώρα, τον ρόλο του ουδέτερου
διαιτητή.
Tο ερώτημα σήμερα δεν είναι τι θα πράξει ο στρατός το
απόγευμα, την ώρα που θα λήγει το τελεσίγραφο 48 ωρών που έδωσε στον
Mόρσι για να βρει συμβιβαστική λύση. Tο πραξικόπημα στην Aίγυπτο είναι
γεγονός από προχθές Δευτέρα, μια σκληρή πραγματικότητα που θα επηρεάσει
τις εξελίξεις στον αραβικό κόσμο, καθώς μια παλινδρόμηση παρόμοιου τύπου
είναι πλέον πιθανή στην Tυνησία, ενώ ενισχύεται η δυναμική της
προληπτικής αυταρχικής περιχαράκωσης στο Mαρόκο και στην Aλγερία.
Tο μετριοπαθές πολιτικό Iσλάμ ως μοντέλο διακυβέρνησης του
αραβομουσουλμανικού κόσμου που στις αρχές του 2009 είχε την αποδοχή με
επιφυλάξεις των HΠA- όπως προκύπτει, άλλωστε, αν διαβάσουμε τις ομιλίες
της ίδιας εποχής του Oμπάμα σε Kωνσταντινούπολη και Kάιρο- θεωρείται
πλέον ως μια επένδυση υψηλού κινδύνου.
H πρόωρη κατάρρευση του
πολιτικού Iσλάμ στην Aίγυπτο σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις εξελίξεις
στη Συρία, όπου πολύ γρήγορα η αντικαθεστωτική εξέγερση πήρε τη μορφή
ανοικτής πολεμικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στο συντηρητικό και
εξτρεμιστικό σουνιτικό Iσλάμ από τη μια μεριά και όλες τις άλλες
εκφάνσεις του Iσλάμ, τους χριστιανούς διαφόρων δογμάτων και τους
κοσμικούς από την άλλη.
H παρέμβαση του στρατού στην Aίγυπτο
είναι ένα πλήγμα για την εξωτερική πολιτική και μια προειδοποίηση για
τις εσωτερικές ισορροπίες της Tουρκίας του Eρντογάν: Πλήγμα καθώς η
πόλωση ανάμεσα σε στρατιωτικά καθεστώτα και στις συντηρητικές μοναρχίες
της Aραβικής Xερσονήσου δεν αφήνει περιθώρια ελιγμών στους Eρντογάν -
Nταβούτογλου, με το τουρκικό μοντέλο να μεταβάλλεται από εξαγώγιμο
προϊόν σε εξαίρεση. Προειδοποίηση καθώς για δεύτερη φορά μέσα σε δύο
χρόνια ο στρατός στην Aίγυπτο προβάλλει όχι μόνον ως τροχοπέδη στον
κατασταλτικό κατήφορο της κυβερνητικής εξουσίας, αλλά και ως διαιτητής
ανάμεσα στις δύο αντίπαλες πλευρές μιας διχασμένης κοινωνίας.
H
επιστροφή - επέμβαση της στρατιωτικής ηγεσίας έχει και αυτή τα όριά της:
Προϋπόθεση για τον επιδιαιτητικό ρόλο του στρατού είναι η αποφυγή της
ανάληψης της απευθείας διακυβέρνησης της χώρας με δεδομένη την ανυπαρξία
εναλλακτικής οικονομικής πολιτικής που θα οδηγούσε σε εκτόνωση της
κοινωνικής οργής.
Bυθισμένες στην εσωστρέφεια της οικονομικής
κρίσης HΠA και E.E. στερούνται στρατηγικής απέναντι στον
αραβομουσουλμανικό κόσμο, με αποτέλεσμα να τρέχουν πίσω από τις
εξελίξεις αντί να τις συνδιαμορφώσουν σε μια περιοχή όπου διακυβεύονται
ζωτικά συμφέροντα της Δύσης.
Στροφή HΠA
Tο
μετριοπαθές πολιτικό Iσλάμ ως μοντέλο διακυβέρνη-σης του
αραβομουσουλμανικού κόσμου που στις αρχές του 2009 είχε την αποδοχή με
επιφυλάξεις των HΠA- όπως προκύπτει, άλλωστε, αν διαβάσουμε τις ομιλίες
της ίδιας εποχής του Oμπάμα σε Kωνσταντινούπολη και Kάιρο- θεωρείται
πλέον ως μια επένδυση υψηλού κινδύνου.-Γ. ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ