Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να περνάει περιόδους
ενδοσκόπησης αλλά η διεύρυνση συνεχίζεται, ενώ αγνοείται σε μεγάλο βαθμό
από τους παρατηρητές των Βρυξελλών. Ενώ οι ηγέτες προσπαθούν να
αναζωογονήσουν την ανάπτυξη και να καταπολεμήσουν την ενδημική ανεργία
των νέων σε όλη την Ένωση, η Κροατία έχει κάνει την είσοδό της ως το 28ο
μέλος την 1η Ιουλίου. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η πόρτα θα κλείσει
μόλις μπουν οι Κροάτες. Αρχίζοντας με το Μαυροβούνιο, το οποίο επίσης
διαπραγματεύεται την ένταξή του, και άλλες χώρες είναι έτοιμες να
ακολουθήσουν το παράδειγμα.
Το τελευταίο διάστημα προσέφερε ακόμη περισσότερους
λόγους για να είναι κανείς αισιόδοξος για τις προοπτικές της περαιτέρω
διεύρυνσης της ΕΕ. Την Παρασκευή 28 Ιουνίου, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής
Ένωσης ενέκρινε το ψήφισμα των υπουργών Εξωτερικών για να δοθεί στη
Σερβία το «πράσινο φως» ώστε να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις ένταξης μέχρι
τον Ιανουάριο. Η βαρυσήμαντη απόφαση, που συνέπεσε ειρωνικά με τη μάχη
του Κοσσυφοπεδίου, αναγνωρίζει την πρόοδο που έχει σημειώσει το
Βελιγράδι στην εξομάλυνση των σχέσεων με την Πρίστινα. Η συμφωνία για
την οποία μεσολάβησε η Ύπατη Εκπρόσωπος Catherine Ashton τον περασμένο
Απρίλιο, έχει ήδη χαιρετηθεί ως ένα ορόσημο επιτυχίας της εξωτερικής
πολιτικής της ΕΕ, σε μια περίοδο που η οικονομική κρίση προοδευτικά
διαβρώνει την φιλοδοξία της Ευρώπης να αφήσει το σημάδι της στις
παγκόσμιες υποθέσεις.
Η επιτυχία της Σερβίας είναι καλή για το Κοσσυφοπέδιο επίσης. καθιστά δυνατό για το νέο κράτος, που δεν έχει αναγνωριστεί ακόμη από πέντε κράτη-μέλη της ΕΕ, να διαπραγματευτεί μια Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (SAA). Με βάση τους κανόνες της Συνθήκης της Λισαβόνας, πρέπει να υπογραφεί από την ΕΕ ως σύνολο και όχι από μεμονωμένα κράτη, κάτι το οποίο είναι αποδεκτό σε αυτούς που δεν το αναγνωρίζουν. Οι συνομιλίες με την Πρίστινα έχουν σημασία καθώς υπάρχει εσωτερική αντιπολίτευση στην εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σερβία. Καθώς οι βουλευτές του Κοσσυφοπεδίου επικύρωσαν τη συμφωνία του Απριλίου στις 27 Ιουνίου, εκατοντάδες του κινήματος Vetvendosje (Αυτοδιάθεση) συγκρούστηκαν με την αστυνομία έξω από το κτήριο του κοινοβουλίου.
Η Αλβανία είναι μια ακόμη ευκαιρία για την ΕΕ. ΟΙ εκλογές πριν από δύο Κυριακές, είχαν ως αποτέλεσμα την μεταβίβαση της εξουσίας από το Δημοκρατικό Κόμμα του Sali Berisha στη συμμαχία της οποίας ηγούνται οι Σοσιαλιστές, για την Ευρωπαϊκή Αλβανία, με επικεφαλής τον Edi Rama. Με την αντιπολίτευση να κερδίζει 84 από τις 140 έδρες, ο ισχυρός Berisha δεν είχε άλλη επιλογή από το να παραδεχθεί την ήττα. Σε συνδυασμό με τη σχετικά υψηλή συμμετοχή, η θετική αξιολόγηση των διεθνών παρατηρητών σημαίνει ότι μπορεί να δοθεί στην Αλβανία το καθεστώς υποψήφιας χώρας από την ΕΕ φέτος.
Το να κηρυχθεί «νίκη» στα Δυτικά Βαλκάνια θα ήταν πρόωρο. Αυτό που μπορεί να ειπωθεί είναι ότι η πρόοδος που σημειώνεται παντού, αναδεικνύει το γεγονός ότι τα Σκόπια και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχουν μείνει πίσω. Αν και η Κομισιόν εκτιμά πως τα Σκόπια, υποψήφια από το 2005, θα πρέπει να ξεκινήσουν επίσης διαπραγματεύσεις ένταξης, η διαφωνία του ονόματος με την Ελλάδα παραμένει ένα εμπόδιο.
Η κατακερματισμένη πολιτική σκηνή της Βοσνίας απέκλεισε την επίτευξη των κριτηρίων της ΕΕ, αν και η πρόσφατη «μίνι επανάσταση» απέδειξε ότι υπάρχει ενέργεια από τους πολίτες που θα μπορούσε να πιέσει τους πολιτικούς να εγκαταλείψουν τις στενόμυαλες ατζέντες τους και να επικεντρωθούν στο δημόσιο συμφέρον.
Το πιο σημαντικό, η περιοχή είναι σε σοβαρή οικονομική κρίση. Ακόμη και ο «καλός μαθητής» Κροατία έχει ήδη περάσει τέσσερα χρόνια ύφεσης. Τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα βλέπουν λίγους μόνο λόγους για αισιοδοξία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ιδιαίτερα καθώς οι βασικοί εμπορικοί και επενδυτικοί εταίροι στην ευρωζώνη προσπαθούν να ξεπεράσουν τη χαμηλή ή αρνητική ανάπτυξη.
Στην πρώην Γιουγκοσλαβία και Αλβανία, η υψηλή ανεργία και η συρρίκνωση του βιοτικού επιπέδου δεν έχουν προκαλέσει ακόμη κοινωνικές αναταραχές όπως στις γειτονικές Ελλάδα και Βουλγαρία. Ωστόσο είναι ένα δύσκολο έργο για τις κυβερνήσεις, να διεξάγουν τις μεταρρυθμίσεις όπως απαιτείται από την ΕΕ ενώ την ίδια στιγμή να αντιμετωπίσουν τις δημοσιονομικές προκλήσεις και να σκέφτονται τρόπους να κερδίσουν τις επόμενες εκλογές.
Το θέμα της ένταξης συνεχίζει να επηρεάζει καταλυτικά τη λαϊκή υποστήριξη, αλά σύμφωνα με τις δηλώσεις του Κροάτη αναλυτη Dejan Jovic, πρόκειται για «ευρωρεαλισμό», και όχι για τον ενθουσιασμό, που επικρατεί. Απλώς δεν υπάρχει άλλη επιλογή, ιδιαίτερα καθώς η ένταξη της Κροατίας μετακινεί τα σύνορα της ΕΕ ακόμη περισσότερο στην περιοχή. Αλλά μην κάνετε λάθος και το εκλάβετε αυτό ως την φημισμένη μεταμορφωτική ισχύ της ΕΕ.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Euractive
Μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο εδώ: http://www.ecfr.eu/blog/entry/sofia_view_balkan_enlargement_isnt_dead
