Η επιθετικότητα της γειτονικής χώρας στα ζητήματα υφαλοκρηπίδας
και ΑΟΖ και η διακριτική διαφοροποίηση Γαλλίας και Γερμανίας έναντι των
σχέσεων Ε.Ε. - Αγκυρας δείχνουν την ανάγκη -προσεκτικής- αναθεώρησης της
ελληνικής πολιτικής για την Τουρκία
Αν και ο πρόεδρος Ολάντ και η καγκελάριος Μέρκελ πιθανώς ασκούν απλή πολιτική υποσχεσιολογίας προς τον Τ. Ερντογάν, όταν (ξανα)μιλούν για πλήρη ένταξη της Τουρκίας, το γεγονός είναι ότι ξαφνικά αναθερμαίνουν τις συζητήσεις για ένα θέμα παγωμένο επί σειρά ετών. Γιατί μπορεί μεν θεωρητικά η Ε.Ε. να έχει εγκρίνει την έναρξη ενταξιακών συνομιλιών εδώ και περίπου 10 χρόνια, αλλά πρακτικά δεν είχε προωθηθεί απολύτως τίποτε. Η Αγκυρα έκρινε επαρκή την απλή υπόσχεση ένταξης, όλοι δέχονταν ότι ο διάλογος θα είναι μακροχρόνιος και τα ισχυρά μέλη της Ε.Ε. είχαν την ασφάλεια ότι οι πολιτικές, οικονομικές και πληθυσμιακές ισορροπίες δεν θα μεταβάλλονταν από ορδές μουσουλμάνων μεταναστών. Η αδράνεια ήταν συμφέρουσα για κάθε πλευρά.
Ομως από τη στιγμή που το Βερολίνο και το Παρίσι επανεγκαινιάζουν κύκλο συζητήσεων, είναι λογικό η Αθήνα να ανησυχεί εκ νέου μήπως οι εταίροι της δεν επιθυμούν πράγματι την πλήρη ένταξη, αλλά τη νόθα λύση μιας «ειδικής σχέσης» της Τουρκίας. Γιατί η πλήρης ενσωμάτωση θα σήμαινε και σεβασμό του διεθνούς δικαίου στο Αιγαίο, ενώ τα ειδικά καθεστώτα δεν προσφέρουν καμιά εγγύηση ασφάλειας προς τη χώρα μας. Με την ειδική σχέση η Τουρκία θα αποκτούσε αφάνταστα οικονομικά πλεονεκτήματα, αλλά δεν θα αναλάμβανε καμιά πολιτική και νομική δέσμευση.
Η λεγόμενη και «στρατηγική σχέση» ισοδυναμεί με πλημμυρίδα προνομίων για την Αγκυρα και όχι με ξεροστάλιασμά της στην εξώπορτα της Ε.Ε., όπως θα υπέθεταν κάποιοι αδαείς. Η λύση αυτή αποτελεί διέξοδο για ορισμένα μέλη της Ε.Ε. ή και για συγκεκριμένες παρατάξεις στην Ευρωβουλή, αλλά για την Ελλάδα είναι πολλαπλά επικίνδυνη, καθώς, με σκοπό δελεασμού της Τουρκίας, θα της προσφερθούν πλούσια ανταλλάγματα στους τομείς της εξωτερικής και της αμυντικής πολιτικής.
Κατ’ αυτούς, η Τουρκία θα συνεισφέρει στρατιωτικά (προς προώθηση και των δικών της συμφερόντων σε μία ευρεία περιοχή από την Κεντρική Ασία έως τον Καύκασο και τις χώρες της Αραβικής Ανοιξης), χωρίς να της επιβάλλονται υποχρεώσεις σε θέματα ελλαδικού και κυπριακού ενδιαφέροντος. Το δίδυμο Ερντογάν - Νταβούτογλου δεν θα φερόταν σαν υποψήφιο μέλος με σεβασμό προς αρχές, αξίες και κανόνες, αλλά ως μόνιμος υπονομευτής της σταθερότητας στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο.
Από την άλλη πλευρά, η παρούσα φάση προσφέρει στην Ελλάδα ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τις παλαιότερες περιόδους συζητήσεων περί ειδικής σχέσης: η πιστοποιημένη ύπαρξη υδρογονανθράκων στην Κύπρο και η ανάλογη προσδοκία για τον ελλαδικό χώρο δείχνουν ότι η Ε.Ε. δεν έχει κανέναν λόγο να μοιραστεί τα ευρωπαϊκά κοιτάσματα με την Τουρκία. Θα αποτελούσε ιστορική πρωτοτυπία, ανά τους αιώνες, αν η Ε.Ε. έκανε το έγκλημα προσφοράς ενεργειακών κερδών σε οποιονδήποτε έχοντα ειδική σχέση, χωρίς να τον δεσμεύει να σέβεται τον προσφερόμενο πλούτο.
Αλέξανδρος Τάρκας
Αν και ο πρόεδρος Ολάντ και η καγκελάριος Μέρκελ πιθανώς ασκούν απλή πολιτική υποσχεσιολογίας προς τον Τ. Ερντογάν, όταν (ξανα)μιλούν για πλήρη ένταξη της Τουρκίας, το γεγονός είναι ότι ξαφνικά αναθερμαίνουν τις συζητήσεις για ένα θέμα παγωμένο επί σειρά ετών. Γιατί μπορεί μεν θεωρητικά η Ε.Ε. να έχει εγκρίνει την έναρξη ενταξιακών συνομιλιών εδώ και περίπου 10 χρόνια, αλλά πρακτικά δεν είχε προωθηθεί απολύτως τίποτε. Η Αγκυρα έκρινε επαρκή την απλή υπόσχεση ένταξης, όλοι δέχονταν ότι ο διάλογος θα είναι μακροχρόνιος και τα ισχυρά μέλη της Ε.Ε. είχαν την ασφάλεια ότι οι πολιτικές, οικονομικές και πληθυσμιακές ισορροπίες δεν θα μεταβάλλονταν από ορδές μουσουλμάνων μεταναστών. Η αδράνεια ήταν συμφέρουσα για κάθε πλευρά.
Ομως από τη στιγμή που το Βερολίνο και το Παρίσι επανεγκαινιάζουν κύκλο συζητήσεων, είναι λογικό η Αθήνα να ανησυχεί εκ νέου μήπως οι εταίροι της δεν επιθυμούν πράγματι την πλήρη ένταξη, αλλά τη νόθα λύση μιας «ειδικής σχέσης» της Τουρκίας. Γιατί η πλήρης ενσωμάτωση θα σήμαινε και σεβασμό του διεθνούς δικαίου στο Αιγαίο, ενώ τα ειδικά καθεστώτα δεν προσφέρουν καμιά εγγύηση ασφάλειας προς τη χώρα μας. Με την ειδική σχέση η Τουρκία θα αποκτούσε αφάνταστα οικονομικά πλεονεκτήματα, αλλά δεν θα αναλάμβανε καμιά πολιτική και νομική δέσμευση.
Η λεγόμενη και «στρατηγική σχέση» ισοδυναμεί με πλημμυρίδα προνομίων για την Αγκυρα και όχι με ξεροστάλιασμά της στην εξώπορτα της Ε.Ε., όπως θα υπέθεταν κάποιοι αδαείς. Η λύση αυτή αποτελεί διέξοδο για ορισμένα μέλη της Ε.Ε. ή και για συγκεκριμένες παρατάξεις στην Ευρωβουλή, αλλά για την Ελλάδα είναι πολλαπλά επικίνδυνη, καθώς, με σκοπό δελεασμού της Τουρκίας, θα της προσφερθούν πλούσια ανταλλάγματα στους τομείς της εξωτερικής και της αμυντικής πολιτικής.
Κατ’ αυτούς, η Τουρκία θα συνεισφέρει στρατιωτικά (προς προώθηση και των δικών της συμφερόντων σε μία ευρεία περιοχή από την Κεντρική Ασία έως τον Καύκασο και τις χώρες της Αραβικής Ανοιξης), χωρίς να της επιβάλλονται υποχρεώσεις σε θέματα ελλαδικού και κυπριακού ενδιαφέροντος. Το δίδυμο Ερντογάν - Νταβούτογλου δεν θα φερόταν σαν υποψήφιο μέλος με σεβασμό προς αρχές, αξίες και κανόνες, αλλά ως μόνιμος υπονομευτής της σταθερότητας στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο.
Από την άλλη πλευρά, η παρούσα φάση προσφέρει στην Ελλάδα ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τις παλαιότερες περιόδους συζητήσεων περί ειδικής σχέσης: η πιστοποιημένη ύπαρξη υδρογονανθράκων στην Κύπρο και η ανάλογη προσδοκία για τον ελλαδικό χώρο δείχνουν ότι η Ε.Ε. δεν έχει κανέναν λόγο να μοιραστεί τα ευρωπαϊκά κοιτάσματα με την Τουρκία. Θα αποτελούσε ιστορική πρωτοτυπία, ανά τους αιώνες, αν η Ε.Ε. έκανε το έγκλημα προσφοράς ενεργειακών κερδών σε οποιονδήποτε έχοντα ειδική σχέση, χωρίς να τον δεσμεύει να σέβεται τον προσφερόμενο πλούτο.
Αλέξανδρος Τάρκας
