ΣΗΜΕΡΑ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΟΜΠΑΜΑ * ΚΛΕΙΣΤΟΣ Ο ΛΕΥΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΓΙΑ ΣΑΜΑΡΑ Αμερικανική πίεση, με μοχλό Ερντογάν

Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΤΣΑ

Ο Τούρκος πρωθυπουργός περνάει σήμερα το κατώφλι του Λευκού Οίκου έχοντας ψηλά στην ατζέντα του την κρίση στη Συρία, το Κυπριακό και τις ενεργειακές συμφωνίες που θα καθορίσουν εν πολλοίς τις επόμενες κινήσεις του αμερικανικού παράγοντα στην περιοχή. Η επίσημη επίσκεψη Ερντογάν στο Λευκό Οίκο επιβεβαιώνει ότι η Αγκυρα παραμένει για την κυβέρνηση Ομπαμα ένας «προνομιακός διαμεσολαβητής» και ένας πολύτιμος σύμμαχος στην περιοχή, παρά τις σημαντικές διαφορές τους στα θέματα της Μέσης Ανατολής.

    Αν και υπάρχουν άγνωστες παράμετροι, όπως το ποιες θα είναι οι κινήσεις και οι προθέσεις της Ρωσίας και του Ισραήλ, η πολυδιάστατη διπλωματική προσέγγιση της Αγκυρας φέρνει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την ελληνική πλευρά, την ώρα που ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς εξακολουθεί να περιμένει στον προθάλαμο αναμονής για τη θρυλούμενη και «σχεδιαζόμενη» -επί μήνες- επίσκεψή του στην αμερικανική πρωτεύουσα.

Το κραυγαλέο έλλειμμα της ελληνικής πολιτικής και διπλωματικής ελίτ, κυρίως στον ενεργειακό τομέα, επιτρέπει στην Αγκυρα να καλύπτει το κενό της Ελλάδας, συγκεντρώνοντας στο προνομιακό -λόγω γεωπολιτικής αξίας- έδαφός της όλους τους αγωγούς που έχουν προορισμό την Ευρώπη, αφού επιχειρεί να συνεργαστεί με όλα τα αντίπαλα στρατόπεδα. Οσο η κυβέρνηση Σαμαρά δεν αποφασίζει τι μέλλει γενέσθαι με την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ, η κατάσταση θα περιπλέκεται και θα βαλτώνει, ενώ η Ελλάδα θα βρίσκεται όμηρος των αμερικανικών και ευρωπαϊκών πιέσων να μην «παραδοθούν» οι δύο εταιρείες στη ρωσική Gazprom.
   
  Στο άρμα του Βερολίνου
«Στην παρούσα συγκυρία δεν έχουμε να διαπραγματευθούμε τίποτα αξιόλογο με την αμερικανική πλευρά», ομολόγησε πρόσφατα στην «Ε» διπλωματική πηγή, πλην της πρόσφατης απόφασης της Αθήνας για την επέκταση του αεροδρομίου της Σούδας για τις επιχειρησιακές τους ανάγκες. Το μέγαρο Μαξίμου από τις αρχές Ιανουαρίου επιχείρησε, μέσω διαφόρων καναλιών, να προωθήσει το αίτημα Σαμαρά για μια συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο, αλλά η αμερικανική διπλωματία επικαλείται συνεχώς το «φορτωμένο» πρόγραμμά του. Η βαθύτερη όμως «μετάφραση» της απροθυμίας του αμερικανικού παράγοντα συγκλίνει σε δύο λόγους: πρώτον, οι ΗΠΑ έχουν άλλες «υψηλές προτεραιότητες» στην περιοχή και, δεύτερον, ερμηνεύουν ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός έχει προσδεθεί γερά στο «άρμα του Βερολίνου», δίνοντας γην και ύδωρ.

Η πρόσκληση για τη συμμετοχή του Αντώνη Σαμαρά ως επίσημου ομιλητή στο συνέδριο της αμερικανο-εβραϊκής οργάνωσης AJC (2-4 Ιουνίου) ήταν όντως ένα καλό «παράθυρο ευκαιρίας» για μια μετάβασή του στην Ουάσιγκτον, το οποίο όμως η αμερικανική πλευρά έκλεισε, και αυτό, απότομα. «Δεν επιθυμούμε μια συνάντηση Ομπάμα - Σαμαρά να πραγματοποιηθεί υπό συνθήκες πιέσεως», δικαιολογήθηκε κυβερνητική πηγή στην «Ε», η οποία προσδιόρισε την επίσκεψη Σαμαρά στην Ουάσιγκτον περί τα μέσα Ιουλίου.

Ο νέος επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Τζον Κέρι, ο οποίος, σημειωτέον, από τον περασμένο Μάρτιο έχει συναντηθεί τρεις φορές με τον Τούρκο ομόλογό του, Αχμέτ Νταβούτογλου, εργάστηκε εντόνως το τελευταίο διάστημα να εξομαλύνει τις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, αλλά και με την κυβέρνηση της Βαγδάτης που αντιδρούσε σφόδρα στην ενεργειακή συνεργασία της Αγκυρας με τις αρχές του ιρακινού Κουρδιστάν. Καταλύτης των εξελίξεων στην περιοχή θα είναι η τύχη των ισραηλινών υδρογονανθράκων που εντοπίστηκαν στα Οικόπεδα Ταμάρ και Λεβιάθαν, που μοιραία θα επηρεάσουν με τη σειρά τους την τύχη των υδρογονανθράκων που ανακάλυψε πρόσφατα η Κύπρος. ΗΠΑ και Ε.Ε. θα πιέσουν το Τελ Αβίβ όπως η μεταφορά των ισραηλινών υδρογονανθράκων στην Ε.Ε. να πραγματοποιηθεί μέσω της Τουρκίας (λιμάνι του Τσεϊχάν) και του δικτύου αγωγών της, λόγω του ότι αποτελεί την πιο οικονομική λύση.

Το Κυπριακό
Με φόντο τα ενεργειακά, η επίσκεψη Ερντογάν στο Λευκό Οίκο αναβαθμίζει μοιραία στην ατζέντα της συνάντησής του με τον Μπαράκ Ομπάμα το Κυπριακό, στο οποίο αναμένονται ραγδαίες εξελίξεις τους επόμενους μήνες. Οπως υποστηρίζουν διπλωματικοί κύκλοι, ο Τούρκος πρωθυπουργός θα ζητήσει άμεση επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας και χρονοδιάγραμμα, με σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης. Παράλληλα θα επαναλάβει τις τουρκικές θέσεις, ότι χωρίς λύση του Κυπριακού η Λευκωσία δεν θα πρέπει να προχωρήσει σε έρευνες για φυσικό αέριο. Την περασμένη Παρασκευή, στη συνάντηση του Τζον Κέρι με τον Κύπριο ομόλογό του, Ι. Κασουλίδη, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ έκανε σαφή νύξη σε δημόσιες δηλώσεις του ότι «η κρίση φέρνει ευκαιρίες», ενώ ο κ. Κασουλίδης αποκάλυψε ότι ο Τζον Κέρι «έχει ιδέες για το Κυπριακό και θέλει να βοηθήσει...».
Στη συνάντηση Ομπάμα - Ερντογάν αναμένεται να συζητηθούν και όλα τα «αγκάθια» που υπάρχουν στις σχέσεις των δύο χωρών, και κυρίως σε θέματα της Μέσης Ανατολής που επικεντρώνονται στην παθητική αμερικανική στάση έναντι της Συρίας. Ομπάμα και Ερντογάν συμφωνούν ως προς τους ευρύτερους στόχους στη Συρία, στο Ιράκ και στο Ιράν, αλλά υπάρχουν σοβαρές διαφωνίες σχετικά με το χειρισμό της συριακής κρίσης και άλλων θεμάτων της Μέσης Ανατολής. «Η Συρία παραμένει το κύριο θέμα στην ατζέντα μας. Θέλουμε να σχεδιάσουμε έναν οδικό χάρτη», είπε ο Ερντογάν λίγο πριν φθάσει στην αμερικανική πρωτεύουσα.

Η Αγκυρα επιθυμεί επίσης την πιο ενεργή συμμετοχή της στην ειρηνευτική ισραηλο-παλαιστινιακή ειρηνευτική διαδικασία, μολονότι η Ουάσιγκτον ζητεί την αποχή της. Αμερικανοί αξιωματούχοι επικρίνουν επίσης τις συχνά ανταγωνιστικές σχέσεις του Ερντογάν με το Ιράκ, που δεν συμβάλλουν στην ανάσχεση των εθνοτικών αντιθέσεων στο Ιράκ, ενώ φέρνουν τη Βαγδάτη ολοένα πιο κοντά με την Τεχεράνη.

Μούδιασμα στο Μαξίμου

Της ΒΙΚΥΣ ΣΑΜΑΡΑ v.samara@eleftherotypia.net

Μούδιασμα επικρατεί στο μέγαρο Μαξίμου μετά το «κλείσιμο της πόρτας» του Λευκού Οίκου στον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και την επ' αόριστον αναβολή της πολυαναμενόμενης επίσκεψής του στις ΗΠΑ, μία ημέρα πριν από τη σημερινή συνάντηση του Τούρκου πρωθυπουργού, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με τον Αμερικανό πρόεδρο, Μπαράκ Ομπάμα.

Την Ελλάδα θα εκπροσωπήσει στο συνέδριο της αμερικανοεβραϊκής οργάνωσης American Jewish Committee, στις 2 με 4 Ιουνίου, μόνον ο υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Αβραμόπουλος, καθώς ο κ. Σαμαράς, ο οποίος είχε επίσης προσκληθεί ως κεντρικός ομιλητής, δεν θα ταξιδέψει στη Ουάσιγκτον από τη στιγμή που απορρίφθηκε το αίτημά του για συνάντηση με τον κ. Ομπάμα. Από το μέγαρο Μαξίμου προσπαθούν να υποβαθμίσουν το θέμα.
Ο κ. Αβραμόπουλος θα επιδιώξει μία συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζον Κέρι, με την ελπίδα να δρομολογηθεί έστω σε μεταγενέστερη φάση μία επίσκεψη του κ. Σαμαρά στις ΗΠΑ.
Στο πρωθυπουργικό περιβάλλον έχουν εναποθέσει σε αυτή τη φάση τις ελπίδες τους, για αναβάθμιση της σημασίας της Ελλάδας στους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ, στην επίσκεψη εργασίας που θα πραγματοποιήσει ο κ. Σαμαράς στο Μπακού την Κυριακή, επιστρέφοντας από την Κίνα. Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιχλαμ Αλίγεφ, θεωρείται εκ των προνομιακών συνομιλητών της Ουάσιγκτον, και ο πρωθυπουργός με την επίσκεψη αυτή ευελπιστεί να ενισχύσει τις πιθανότητες επιλογής του αγωγού ΤΑΡ στο διαγωνισμό για την επιλογή οδού μεταφοράς φυσικού αερίου από την κοινοπραξία του Shah Deniz προς την Ευρώπη. Ο ΤΑΡ διέρχεται μέσω Ελλάδας και Αλβανίας προς Ιταλία, ενώ ο ανταγωνιστικός αγωγός Nabucco West διέρχεται μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας προς την Αυστρία.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι η αζερική κρατική εταιρεία Socar ενδιαφέρεται για τον ΔΕΣΦΑ, για τον οποίο είχε καταθέσει μη δεσμευτική προσφορά, και φέρεται ως η πιθανότερη υποψήφια. Η προθεσμία για την κατάθεση των τελικών προσφορών για ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ είναι στις 29 Μαΐου και η συγκεκριμένη αποκρατικοποίηση συνδέεται με το «παγωμένο» κλίμα στις ΗΠΑ για την Αθήνα. Η αμερικανική πλευρά έχει δείξει με κάθε τρόπο στην Αθήνα ότι δεν επιθυμεί να περάσει η ΔΕΠΑ σε ρωσικά χέρια, με το μέγαρο Μαξίμου να απαντά πως η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να επιλέξει τη μεγαλύτερη προσφορά.