Hττήθηκε η Αραβική Άνοιξη στηνΑίγυπτο

Της Ξένιας Τούρκη

ύο χρόνια μετά την πτώση του καθεστώτος του Χόσνι Μουμπάρακ, η κατάσταση στην Αίγυπτο μοιάζει σαν μην άλλαξαν πολλά. Τι και αν η χώρα είχε πολλές εκλογικές αναμετρήσεις από τις οποίες βγήκε νέο κοινοβούλιο και νέος πρόεδρος. Στους δρόμους του Καΐρου και των άλλων μεγάλων πόλεων διαδηλωτές συγκρούονται με οπαδούς του Μοχάμεντ Μόρσι, όπως ακριβώς συγκρούονταν με τους οπαδούς του Χόσνι Μουμπάρακ. Το κοινοβούλιο είναι στο παρασκήνιο και ελάχιστοι του δίνουν τη σημασία που πρέπει, όπως γινόταν επί καθεστώς Μουμπάρακ. Ο στρατός επιμένει να θέλει να παίζει τον ρόλο του εγγυητή. Η οικονομία είναι στα ίδια χάλια και η κοινωνία το ίδιο διχασμένη. Η Αραβική Άνοιξη στην Αίγυπτο φαίνεται να πνέει τα λοίσθια. Είναι αλήθεια πως μετά την επανάσταση οι προσδοκίες των Αιγυπτίων ήταν πολύ μεγάλες. Κατάφεραν και έδιωξαν ένα τυραννικό καθεστώς, γεμίζοντας τις πλατείες. Ο στρατός έκανε πίσω σχετικά εύκολα, παρά τον αριθμό των νεκρών, προγραμματίστηκαν προεδρικές και βουλευτικές εκλογές.

Όλα έδειχναν πως ο δρόμος προς τη δημοκρατία δεν θα ήταν δύσβατος, παρά τις προειδοποιήσεις πως μια χώρα δύσκολα αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη. Η συνέχεια δεν ήταν το ίδιο ενθαρρυντική. Όσοι συμμετείχαν στις διαδηλώσεις αισθάνονται προδομένοι από την τροπή που πήραν τα πράγματα. Εκεί που έλπιζαν σε μεταρρυθμίσεις πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές βρέθηκαν με ένα Κοινοβούλιο που το ελέγχουν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και με έναν πρόεδρο που εφαρμόζει ένα σύνταγμα, που έχει τις ρίζες του στη Σαρία.

Η Μουσουλμανική Αδελφότητα προκαλεί έντονες αντιπάθειες σε ευρεία τμήματα του πληθυσμού, αντιπάθειες οι οποίες, αντίθετα με όσα πιστεύουν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, δεν οφείλονται μόνο στην καμπάνια παραπληροφόρησης. Με αξιοθαύμαστη οργάνωση και με αφοσιωμένα μέλη στη διάθεσή τους, τα οποία επανειλημμένως φυλακίστηκαν, οι Αδελφοί ενίοτε θεωρούνται, ακόμα και από θρησκευόμενους, ως κυνικοί που εμπλέκονται σε πολιτικές κομπίνες και νοιάζονται περισσότερο για τα συμφέροντα της οργάνωσης παρά της πατρίδας τους. Ακόμα και οι σαλαφιστές τούς ασκούν σκληρή κριτική, κατηγορώντας τους ότι θέλουν να φιμώσουν όσους μισούν, με πρόσχημα τη θρησκεία.

Το παράδοξο με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, υποστηρίζει η Νόχα Μαχμούντ δημοσιογράφος στην ειδησεογραφική υπηρεσία του Υahoo, μιλώντας στο Φιλελεύθερο είναι ότι στην ιεραρχία των Αδελφών Μουσουλμάνων δεν βρίσκονται ιερωμένοι, αλλά η πλειονότητα πολλών από αυτών είναι γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, επιχειρηματίες, άνθρωποι δηλαδή μορφωμένοι με καλά εισοδηματικά κριτήρια. «Ωστόσο, κυριαρχούν κάποιες θρησκευτικές φιγούρες, που παίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτική. Η θρησκευόμενη μερίδα της Αδελφότητας καταφέρνει να επιβάλει την ατζέντα της, κηρύσσοντας την ανωτερότητα του Ισλάμ έναντι του κράτους, προωθώντας ακραίες θέσεις, όπως η τζιχάντ», ανέφερε η Αιγύπτια δημοσιογράφος.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η κακή κατάσταση της οικονομίας και της κοινωνίας, υπέδειξε η Νόχα Μαχμούντ. Υπήρχαν μεγάλες προσδοκίες για αλλαγή και ανάκαμψη, που δεν υλοποιήθηκαν, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται έντονες εντάσεις και οι εμπλεκόμενοι να οδηγούνται στα άκρα. Τα νούμερα είναι αμείλικτα: Οι εξαγωγές υποχωρούν, η τουριστική βιομηχανία καταρρέει και η αιγυπτιακή λίρα υποχωρεί συνεχώς έναντι του δολαρίου, ενώ και οι ξένοι επενδυτές αποσύρουν μαζικά τα κεφάλαιά τους: Μόνο τους τελευταίους έξι μήνες αποσύρθηκαν περίπου πέντε δισεκατομμύρια δολάρια από την Αίγυπτο.

Η κυβέρνηση Μόρσι προσπαθεί να λύσει τον γρίφο με ένα νέο «δάνειο σωτηρίας» από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ύψους 4,8 δισ. δολαρίων, το οποίο όμως, όπως όλοι γνωρίζουν, θα συνοδευτεί από το απαραίτητο πακέτο στερήσεων και λιτότητας για τον πολύ κόσμο.

Όταν κατέρρευσε το καθεστώς Μουμπάρακ, οι περισσότεροι Αιγύπτιοι πίστευαν πως ο πρόεδρος Μόρσι και η Αδελφότητα θα κατάφερναν να βάλουν τη χώρα στον δρόμο της προόδου, αφού διαθέτουν τα κατάλληλα στελέχη. «Πίστευα πως θα είχαμε μια διαφορετική πορεία ως χώρα, πίστευα πως τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν διαφορετικά. Όμως επιβεβαιώνεται πως η Αδελφότητα είναι εύθραυστη και πως τη χωρίζουν πολλά με την υπόλοιπη Αίγυπτο».

Το μέλλον φαντάζει -η αλήθεια να λέγεται- ιδιαίτερα δύσκολο. Καθώς οι διαδηλώσεις συνεχίζονται και το αίμα ρέει άφθονο, το θέμα είναι πως μπορεί να εκτονωθεί η κατάσταση. Στην Αίγυπτο υπάρχει οξύ πρόβλημα επιβολής της τάξης και έλλειψη εμπιστοσύνης στους κρατικούς θεσμούς, ιδιαιτέρως στις υπηρεσίες ασφαλείας και στο δικαστικό σύστημα. Η κήρυξη εκτάκτου ανάγκης και η απαγόρευση της κυκλοφορίας για τριάντα μέρες δεν πρόκειται να λύσουν το πρόβλημα, αντίθετα οι διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις θα συνεχιστούν μέχρι τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.
Υπάρχουν όμως κάποια βήματα που πρέπει να γίνουν και που θα βοηθήσουν να εκτονωθεί η κατάσταση.

Πρέπει, ενωμένη η χώρα, να προχωρήσει σε ένα νέο σύνταγμα, εκτιμά η Νόχα Μαχμούντ, η κυβέρνηση να δουλέψει πιο αποτελεσματικά, ενώ πρέπει να υπάρχει δυνατή και ενωμένη αντιπολίτευση, η φωνή της οποίας θα γίνεται σεβαστή. Πολύ σημαντική είναι η διαφάνεια. Η Αίγυπτος χρειάζεται να προστατέψει ως κόρην οφθαλμού την ελευθερία του Τύπου και να αφήσει τους λειτουργούς του να κάνουν τη δουλειά τους ανενόχλητοι.
 
Στις εξελίξεις, πάντως, ο στρατός έχει να διαδραματίσει σοβαρό ρόλο. «Την περασμένη εβδομάδα ο επικεφαλής του στρατού προειδοποίησε πως ο αγώνας, μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση της χώρας. Ήταν μια σαφής υπενθύμιση ότι αν χρειαστεί ο στρατός δεν θα διστάσει να κάνει κίνηση και να πάρει την εξουσία από τους πολιτικούς. «Αντίθετα με τους προκατόχους του ο στρατηγός Σίσι δεν θέλει ο στρατός να εμπλακεί στην πολιτική. Αν και παραδοσιακά διατηρούσε ένα σημαντικό ρόλο στα πολιτικά της χώρας, ο στρατός επιθυμεί να είναι ένας ισχυρός που οι Αιγύπτιοι στρέφονται κοντά του για προστασία και που προστατεύει το κράτος της Αιγύπτου», επισήμανε η Νόχα Μαχμούντ.