Η ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, που μπορεί να προέλθει
μετά τις συνομιλίες Ντάτσιτς-Θάτσι, τρομοκρατεί τους εθνικιστές Αλβανούς
του Κοσόβου και γι” αυτό προσπαθούν να τις δυναμιτίσουνΤου Νικόλα Ζηργάνου
Η επανάληψη του διαλόγου για το Κοσσυφοπέδιο μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου σε επίπεδο πρωθυπουργών και η αργή πρόοδος που καταγράφεται στο παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων Ιβιτσα Ντάτσιτς – Χασίμ Θάτσι στις Βρυξέλλες (όπου δεν θίγεται το ταμπού του τελικού καθεστώτος της περιοχής αλλά θέματα «χαμηλής πολιτικής» που προάγουν τη βελτίωση των διμερών σχέσεων) δημιουργούν μια κινητικότητα στον βαλκανικό βάλτο, μια περιοχή του πλανήτη που όλο και λιγότερο απασχολεί τις κυβερνήσεις της Δύσης και τα διεθνή ΜΜΕ, ιδίως μετά την «αραβική άνοιξη» και τη διεθνή οικονομική κρίση.
Η προοπτική ομαλοποίησης των διμερών σχέσεων Σερβίας-Κοσόβου έχει μπει στο τραπέζι, με καρότο για τους Σέρβους την ευρωπαϊκή τους ολοκλήρωση, προοπτική που ενοχλεί τους ακραίους εθνικιστές Αλβανούς. Οι εξτρεμιστές του «Εθνικού Αλβανικού Στρατού» (ΑΝΑ), της ένοπλης τρομοκρατικής οργάνωσης που ονειρεύεται την ένωση όλων των Αλβανών, γνωρίζουν ότι μια Σερβία μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που θα έχει κανονικές σχέσεις με το Κόσοβο (παρότι δεν θα αναγνωρίσει ποτέ την ανεξαρτησία του), θα βάλει στον πάγο τη διένεξη με την Πρίστινα και στο ράφι το όνειρο μιας νέας αλλαγής συνόρων στα Βαλκάνια. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Σερβίας, η αυτονομία των σερβικών κοινοτήτων του Βόρειου Κοσόβου και ο σεβασμός των δικαιωμάτων της αλβανικής μειονότητας στη Νότια Σερβία (Πρέσεβο) σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα θα ακυρώσει τη δημιουργία της Μεγάλης Αλβανίας.
Είναι λοιπόν τώρα η ώρα που οι λίγες εκατοντάδες αμετανόητοι Αλβανοί εξτρεμιστές του ΑΝΑ προσπαθούν να δυναμιτίσουν το κλίμα των συνομιλιών στις Βρυξέλλες μεταξύ Ντάτσιτς και Θάτσι και με προβοκάτσιες να στήσουν θερμό επεισόδιο που θα ακυρώσει τα όποια βήματα υποχωρήσεων συζητάει η Πρίστινα με το Βελιγράδι προς όφελος των Σέρβων κατοίκων του Βόρειου Κοσσυφοπεδίου.
Η αρχή της υπονόμευσης των συνομιλιών και η δημιουργία κλίματος έντασης έγινε πριν από ένα μήνα, με την τοποθέτηση από τον δήμο του Πρέσεβο (περιοχή της Νότιας Σερβίας που κατοικείται από 50.000 Αλβανούς) αγάλματος στην κεντρική πλατεία, εις μνήμην των παραστρατιωτικών Αλβανών του «Απελευθερωτικού Στρατού Πρέσεβο, Μεντβέντια και Μπουγιάνοβατς» (UCPMB), οι οποίοι σκοτώθηκαν στις ένοπλες συγκρούσεις με τη σερβική αστυνομία το 2001.
Η οργάνωση θεωρείται παρακλάδι του UCK και το Βελιγράδι έδωσε εντολή να αποκαθηλωθεί το άγαλμα, επιχείρηση που ολοκληρώθηκε χθες χωρίς προβλήματα. Ακολούθησε ειρηνική διαδήλωση Αλβανών κατοίκων της περιοχής. Την ίδια ώρα, ο ΑΝΑ, με αφορμή το επίμαχο άγαλμα, κήρυττε με προκήρυξη τον πόλεμο κατά των Σέρβων και άφηνε αιχμές κατά της κυβέρνησης της Πρίστινα, ότι δήθεν κάνει πολλές παραχωρήσεις στους Σέρβους του Κοσόβου.
Μέσα σε λίγες ώρες, ο ΑΝΑ κινητοποίησε Κοσοβάρους υποστηρικτές του οι οποίοι προσπάθησαν να επιτεθούν σε σερβικό μοναστήρι στην Τζακόβιτσα χωρίς επιτυχία, καθώς αποκρούστηκαν από τη διεθνή ειρηνευτική δύναμη και την κοσοβάρικη αστυνομία. Το μοναστήρι της Παναγίας, όπου εξακολουθούν να ζουν έξι ορθόδοξες καλόγριες, είχε καεί και λεηλατηθεί στο παρελθόν και είχε ανακαινιστεί πρόσφατα.
Μία άλλη ομάδα «αγνώστων» έριξε μολότοφ κατά του σερβικού δημαρχείου στην Κόσοβσκα Μητρόβιτσα και έκαψαν δύο αυτοκίνητα της κοσοβάρικης κυβέρνησης στην Πρίστινα. Αλλη ομάδα βεβήλωσε 60 τάφους σε τρία σερβικά νεκροταφεία και ξέθαψε λείψανα. Στο στόχαστρο ένοπλης ομάδας -ευτυχώς χωρίς θύματα- μπήκε και μνημόσυνο που τελούσαν συγγενείς δύο Σέρβων εφήβων οι οποίοι είχαν χάσει τη ζωή τους από δολοφονική επίθεση «αγνώστων», ενώ κολυμπούσαν σε ποτάμι κοντά στη Μητρόβιτσα.
Η κλιμάκωση της βίας από πλευράς των εξτρεμιστών Αλβανών δεν έχει μπορέσει προς το παρόν να μπλοκάρει τον διάλογο μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου. Ομως, όσο υπάρχουν ακόμη ένοπλες εξτρεμιστικές ομάδες που ονειρεύονται να αλλάξουν με τη βία τα σύνορα, ο παράγοντας της αστάθειας θα εξακολουθεί να επικρέμαται δίπλα στην άλλη απειλή, την υπανάπτυξη, που είναι και το μεγάλο πραγματικό πρόβλημα για όλους τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, Σέρβους και Αλβανούς, Βόσνιους και Σλαβομακεδόνες.
