Δυστυχώς, η θεσμική μας οργάνωση σε αυτόν τον τομέα έχει μείνει σχεδόν 30 χρόνια πίσω, στις αρχές του 1986, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου συγκροτούσε το ΚΥΣΕΑ σε μια εποχή σποραδικών μόνο κρουσμάτων τρομοκρατίας, ικανοποιητικότατης ισορροπίας δυνάμεων με την Τουρκία, μικρότερου επηρεασμού της εθνικής οικονομίας από τις εξωτερικές εξελίξεις και, ασφαλώς, παντελούς έλλειψης προσφυγικών ή παράνομων μεταναστευτικών ροών. Εκτοτε, η υδρόγειος έχει «μικρύνει» λόγω του διαδικτύου, η πληθυσμιακή σύνθεση στην Ελλάδα έχει αλλοιωθεί και η ευρύτερη περιοχή μας φλέγεται, αλλά ουδείς βιάζεται να εκσυγχρονίσει τις δομές της χώρας!
Τα τελευταία χρόνια ένας μικρός αριθμός πολιτικών (κυρίως από τη Ν.Δ. και τους ΑΝ.ΕΛ.), διπλωματών, στρατιωτικών και πανεπιστημιακών έχει προτείνει μεν την ίδρυση Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, αλλά με τρόπο που παραπέμπει μόνο στις δικές τους εμπειρίες και παραστάσεις. Αλλοι μιλούν για συμβουλευτικό - διακομματικό όργανο, άλλοι για φορέα εκπόνησης αναλύσεων και άλλοι μετά βίας κρύβουν την προσδοκία ίδρυσης (σπάταλων) ομάδων φλυαρίας και θεωρητικολογίας, μακριά από τον πραγματικό κόσμο.
Ωστόσο το ελληνικό πρόβλημα στα θέματα ασφάλειας δεν έγκειται ούτε στην έλλειψη ιδεών ούτε στην ελλιπή λειτουργία των υπηρεσιών. Τα υπουργεία Εξωτερικών, Εθνικής Αμυνας και Προστασίας του Πολίτη μαζί με τις Ενοπλες Δυνάμεις, την ΕΥΠ και την ΕΛ.ΑΣ. βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Ισως, κι επειδή, σε αυτούς τους κρίσιμους τομείς ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έδειξε μεγάλη σοβαρότητα και, αντί για καταστροφικούς Βαρουφάκηδες ή αιθεροβάμονες Τσακαλώτους, όρισε τους προσγειωμένους και γνώστες των χαρτοφυλακίων τους Ν. Κοτζιά, Π. Καμμένο και Ν. Τόσκα.
Αντίθετα, το ελληνικό πρόβλημα εντοπίζεται στην έλλειψη συντονισμού των συναρμόδιων υπουργείων και φορέων, στην αδυναμία συνδυασμένης αξιοποίησης των διαθέσιμων πληροφοριών και -ίσως το σημαντικότερο- στην άγνοια ή την υποβάθμιση του γεγονότος ότι (σε αντίθεση με το, προ 30 ετών, ΚΥΣΕΑ) οι κύκλοι των εσωτερικών και των εξωτερικών θεμάτων πλέον τέμνονται. Οπως στο Ισραήλ από το 2008, στη Γαλλία από το 2009 και στη Βρετανία από το 2010, έτσι κι ένα ελληνικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας είναι απαραίτητο, μαζί με τους αρμόδιους υπουργούς (και χωρίς καπέλωμά τους), να αντιμετωπίζει συνολικά: α) τα «παραδοσιακά» θέματα εξωτερικής πολιτικής (ελληνοτουρκικές σχέσεις, Κυπριακό, ΠΓΔΜ), β) τις βασικές υποδομές και τα δίκτυα (άμυνα, ενέργεια, ναυτιλία), γ) την παράνομη μετανάστευση, την τρομοκρατία και την εγκληματικότητα, δ) την προστασία της εθνικής οικονομίας από εξωτερικές επιθέσεις και τη διακίνηση μαύρου χρήματος και ε) τις ad hoc αναγκαίες, ανεπίσημες επαφές με ξένες κυβερνήσεις και ιδιωτικούς φορείς.
Σήμερα πια, το ερώτημα δεν είναι αν η Ελλάδα χρειάζεται Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, αλλά πόσο γρήγορα και πώς θα το ιδρύσει.
*Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη