«Ποιον θα ψηφίσουν οι οπαδοί του Φετχουλάχ Γκιουλέν στις βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία στις 7 Ιουνίου;» ρώτησε «Το Βήμα» τον Κερίμ Μπαλτζί,
αρχισυντάκτη του περιοδικού «Turkish Review» και αρθρογράφο της
εφημερίδας «Zaman», ύστερα από εκδήλωση του τουρκικού εκδοτικού οίκου
Tughra Books στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης την Κυριακή.
Τα μέλη του κινήματος Χισμέτ, το οποίο ίδρυσε ο εξόριστος στις ΗΠΑ πρώην ιμάμης, είχαν στηρίξει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τα πρώτα χρόνια της πρωθυπουργίας του. Σήμερα όμως ο Γκιουλέν και ο πρόεδρος πλέον Ερντογάν τα έχουν σπάσει. «Το Χισμέτ δεν δίνει ποτέ γραμμή ποιον να ψηφίσουν τα μέλη του» απαντά ο κ. Μπαλτζί. Στις εκλογές της 7ης Ιουνίου το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και
Ανάπτυξης (ΑΚΡ) αναμένεται να λάβει γύρω στο 43%, σύμφωνα με τις
δημοσκοπήσεις, οι οποίες δίνουν 26% στο κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό
Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, 16% στους Γκρίζους Λύκους
(ΜΗΡ) και 9%-10% στο κουρδικό HDP.
«Σε αυτές τις εκλογές πολλοί οπαδοί του Χισμέτ θα ψηφίσουν το
κουρδικό HDP για να το βοηθήσουν να περάσει το κατώφλι του 10% και να
μπει στη Βουλή - όχι γιατί υποστηρίζουν αναγκαστικά τις πολιτικές του
HDP αλλά γιατί υποστηρίζουν το δικαίωμά του να υπάρχει και θεωρούν ότι η
εκλογή του στη Βουλή είναι κρίσιμη για την τουρκική δημοκρατία» συνεχίζει ο κ. Μπαλτζί. «Αλλοι
θα ψηφίσουν έναν συνασπισμό μεταξύ ενός εθνικιστικού και ενός
ισλαμιστικού κόμματος που δεν έχει καμία πιθανότητα να μπει στη Βουλή
και άλλοι ανεξάρτητους υποψηφίους, όπως τον ποδοσφαιριστή Χακάν Σουκούρ ή αστυνομικούς που φυλάκισε η κυβέρνηση με το πρόσχημα ότι "έστησαν" τα σκάνδαλα διαφθοράς που ακουμπούν τον ίδιο τον Ερντογάν».
Το κίνημα Χισμέτ δίνει μεγάλη σημασία στη μόρφωση των οπαδών του,
γι' αυτό όταν το ΑΚΡ παράλαβε τη σκυτάλη της εξουσίας από τους
κεμαλικούς, στελέχωσε τις διάφορες υπηρεσίες με οπαδούς του Γκιουλέν
διότι ήταν καλύτερα καταρτισμένοι. Η σύγκρουση μεταξύ Ερντογάν και
Γκιουλέν ξεκίνησε το 2010 και από το 2013 έκλεισαν τελείως οι πόρτες του
κράτους για τους οπαδούς του Γκιουλέν.
«Ο κύριος λόγος της σύγκρουσης είναι το πολιτικό Ισλάμ. Το
Χισμέτ θεωρεί ότι το Ισλάμ είναι προσωπικό ζήτημα και δεν έχει καμία
σχέση με την πολιτική» λέει ο κ. Μπαλτζί, ο οποίος ήταν ένας από
τους ομιλητές στην εκδήλωση του Tughra Books στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου
που είχε ως θέμα τη στάση του κινήματος Χισμέτ απέναντι στην εκπαίδευση,
στη δημοκρατία και στην ελευθερία.
Ετερος ομιλητής, ο Σωτήριος Λίβας, καθηγητής Τουρκομεσανατολικών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, εξήγησε ότι «από
την αρχή ο Γκιουλέν έδινε έμφαση στην Παιδεία. Το 1979 ίδρυσε στην
Τουρκία το πρώτο φροντιστήριο για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο
πανεπιστήμιο το οποίο έχει εξελιχθεί σε μεγάλο εκπαιδευτικό συγκρότημα.
Σήμερα το Χισμέτ λειτουργεί σχολεία σε περισσότερες από 100 χώρες - 65
μόνο στην Ευρώπη (σ.σ.: και στη Θράκη λειτουργεί φροντιστήριο για μαθητές λυκείου που θα δώσουν εξετάσεις στα ελληνικά πανεπιστήμια). Τα
σχολεία αυτά δεν είναι θρησκευτικά ούτε προπαγανδίζουν το Ισλάμ. Δίνουν
έμφαση στις θετικές επιστήμες και τα μαθήματα γίνονται στη γλώσσα της
χώρας υποδοχής».
Ο Σαβάς Γκεντς, πρόεδρος του Τμήματος Διεθνών
Σχέσεων του Πανεπιστημίου Φατίχ της Κωνσταντινούπολης, εξήγησε ότι ο
Γκιουλέν υποστηρίζει την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. «Δεν συμμερίζεται το όνειρο του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου
για την αναγέννηση του νεοοθωμανισμού. Το Χισμέτ στοχεύει στον
εκδημοκρατισμό της Τουρκίας στο πλαίσιο των κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Αν
η Τουρκία δεν λάμβανε το καθεστώς υποψήφιου μέλους, θα έπρεπε να
εφαρμόσει αυτά τα κριτήρια από μόνη της» είπε στην εκδήλωση.
Προσπαθώντας να εξηγήσει τη στάση του Ερντογάν εντός και εκτός
Τουρκίας και τα ανοίγματά του προς τα μέλη της Μουσουλμανικής
Αδελφότητας σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής - με τα
οποία δεν συμφωνεί ο Γκιουλέν διότι δεν επιδιώκει τουρκική ηγεμονία στην
περιοχή - ο κ. Μπαλτζί είπε στο «Βήμα»: «Ο Ερντογάν έχασε λόγω των
χειρισμών του την ψήφο των Κούρδων και εν όψει των εκλογών του Ιουνίου
επιθυμεί να την αντικαταστήσει με την ψήφο των εθνικιστών» - στο πλαίσιο αυτό εξηγεί και την επιθετική δήλωση του τούρκου προέδρου την επομένη της εκλογής του μετριοπαθούς Μουσταφά Ακιντζί στη Βόρεια Κύπρο.
Το Χισμέτ είναι ένα χαλαρό κίνημα. Δεν έχει επίσημα μέλη ούτε
διαδικασίες ένταξης ή διαγραφής. Μόνο ενδεικτικά μπορεί να υπολογιστεί ο
αριθμός τους από την κυκλοφορία της φιλικής προς αυτό εφημερίδας
«Zaman», που πουλάει 800.000 φύλλα ημερησίως.
