Συντάκτης: Μπάμπης Μιχάλης
Ενώ η αντιπαράθεση μεταξύ
κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για το «κούρεμα» των καταθέσεων μαίνεται
ξανά στην Κύπρο, απόρρητο έγγραφο, που είδε το φως της δημοσιότητας πριν
από λίγες ημέρες, αποκαλύπτει ότι η «συμφωνία διάσωσης» του 2013 είχε
προσχεδιαστεί από την ΕΚΤ και τους υπόλοιπους πιστωτές τουλάχιστον δύο
μήνες νωρίτερα.Εμπιστευτικό υπόμνημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας υπό τον τίτλο
«Ο διαχωρισμός των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα»
-που δημοσιοποίησε την προηγούμενη Τετάρτη στο «The Press Project» ο
Νικόλας Λεοντόπουλος, στο πλαίσιο μιας εξαιρετικής δημοσιογραφικής
έρευνας της γνωστής ιστοσελίδας για την οικονομική τραγωδία της Κύπρου-
δείχνει ότι από τα τέλη Ιανουαρίου του 2013 στελέχη της κεντρικής
τράπεζας του ευρώ σχεδίαζαν:
•Το bail in, τη «διάσωση» δηλαδή του κυπριακού χρηματοπιστωτικού συστήματος με ιδίους πόρους, δηλαδή κούρεμα των καταθέσεων.
•Την υποχρεωτική («ακούσια») πώληση των ελληνικών υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών σε τράπεζα της Ελλάδας (Τράπεζα Πειραιώς). Στόχος της πώλησης ήταν να αποφευχθεί το κούρεμα των Ελλήνων καταθετών των κυπριακών τραπεζών και μια γενικευμένη φυγή καταθέσεων (bank run) που θα οδηγούσε σε κατάρρευση το εύθραυστο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Από τον μηχανισμό
Η τρόικα είχε μόλις χορηγήσει στο ελληνικό κράτος 40 δισ. ευρώ από τον μηχανισμό στήριξης ESΜ, προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι ελληνικές τράπεζες από τις ζημιές που προκάλεσε σε αυτές το κούρεμα του ελληνικού χρέους (PSI).
•Τις επιπτώσεις που θα είχε το σχέδιο αυτό για τις κυπριακές τράπεζες, δηλαδή τη χρεοκοπία τους και την αναγκαστική εκκαθάρισή τους.
Τα παραπάνω συνέβησαν με απόλυτη ακρίβεια δύο μήνες μετά, τον Μάρτιο του 2013, όταν η νεότευκτη κυβέρνηση Αναστασιάδη προσήλθε στις διαπραγματεύσεις για τη διασφάλιση χρηματοοικονομικής βοήθειας από τους πιστωτές. Τα πάντα είχαν προαποφασιστεί. Το κυπριακό κράτος μπορούσε να λάβει βοήθεια προκειμένου να εξυπηρετήσει το χρέος του, δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει όμως αυτήν για την κάλυψη των ζημιών που συσσώρευαν οι τράπεζές της.
Μεγάλες ζημιές
Οι τελευταίες φορτώθηκαν με τεράστιες ζημιές -περίπου ίσες με το 25% του κυπριακού ΑΕΠ-, κυρίως μετά το κούρεμα του ελληνικού χρέους (PSI)- λόγω της μεγάλης έκθεσής τους στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Η προηγούμενη κυβέρνηση Χριστόφια είχε επιχειρήσει να καλύψει αυτές τις ζημιές προκειμένου να μην εξαναγκαστεί σε βοήθεια από το εξωτερικό και στην επιβολή μνημονίου, όμως χωρίς επιτυχία, λόγω της αντίδρασης της ΕΚΤ.
Με τη συμφωνία που υπογράφηκε τον Μάρτιο του 2013 -και σε αντίθεση με όλα τα πακέτα διάσωσης που είχαν ώς τότε δοθεί σε χώρες της ευρωζώνης- τις ζημιές των τραπεζών στην Κύπρο κλήθηκαν (όπως ακριβώς προέβλεπε το υπόμνημα της ΕΚΤ) να καλύψουν οι μέτοχοι, οι πιστωτές και οι πελάτες, οι καταθέτες τους. Υπό την απειλή διακοπής της χρηματοδότησης και εκδίωξης από το ευρώ η κυπριακή κυβέρνηση συμφώνησε ακόμη την πώληση των ελληνικών υποκαταστημάτων των τραπεζών έναντι μόλις 524 εκατ. ευρώ στην Τράπεζα Πειραιώς. Η αξία των συνολικών περιουσιακών στοιχείων που πουλήθηκαν υποτιμήθηκε κατά 3 δισ. ευρώ, ενώ οι κυπριακές τράπεζες χάρισαν και το μισό του απαιτούμενου ιδίου κεφαλαίου. Η Τράπεζα Κύπρου έχασε πάνω από 2 δισ. ευρώ -το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της- και αυτός ήταν ο λόγος της πτώχευσής της, όπως είχε προβλέψει το υπόμνημα. Η Λαϊκή έχασε 1 δισ. ευρώ. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου έθεσε τα δύο ιδρύματα -που νωρίτερα είχαν αποτιμηθεί στα 8 δισ. ευρώ- σε καθεστώς αναγκαστικής διαχείρισης και τα συγχώνευσε, ενώ οι καταθέτες υποχρεώθηκαν να ανταλλάξουν 6 δισ. ευρώ με τραπεζικές μετοχές αξίας μικρότερης του 10% των καταθέσεών τους. Συνταξιοδοτικά Ταμεία, Πανεπιστήμια, απλοί αποταμιευτές, συνταξιούχοι έχασαν πάνω από 2 δισ. ευρώ, η κυπριακή οικονομία μπήκε σε ύφεση, χιλιάδες πολίτες έχασαν τις δουλειές τους.
Αντίθετα στην Αθήνα, η Τράπεζα Πειραιώς -που μετά το PSI ήταν στην πλέον δυσμενή κεφαλαιακή κατάσταση- έγινε ξανά φερέγγυα και η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας. Από την απόκτηση των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών, στην οποία καθοριστικό ρόλο φέρεται να έπαιξε ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας -και πρώην στέλεχος του ομίλου Πειραιώς- Γιώργος Προβόπουλος, η Πειραιώς κατάφερε να εμφανίσει στο επόμενο τρίμηνο κέρδη 3,4 δισ. ευρώ.
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είχε «καθαρίσει» από τον κίνδυνο ενός αναπάντεχου bank run στο ελληνικό «πειραματόζωο».
•Το bail in, τη «διάσωση» δηλαδή του κυπριακού χρηματοπιστωτικού συστήματος με ιδίους πόρους, δηλαδή κούρεμα των καταθέσεων.
•Την υποχρεωτική («ακούσια») πώληση των ελληνικών υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών σε τράπεζα της Ελλάδας (Τράπεζα Πειραιώς). Στόχος της πώλησης ήταν να αποφευχθεί το κούρεμα των Ελλήνων καταθετών των κυπριακών τραπεζών και μια γενικευμένη φυγή καταθέσεων (bank run) που θα οδηγούσε σε κατάρρευση το εύθραυστο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Από τον μηχανισμό
Η τρόικα είχε μόλις χορηγήσει στο ελληνικό κράτος 40 δισ. ευρώ από τον μηχανισμό στήριξης ESΜ, προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι ελληνικές τράπεζες από τις ζημιές που προκάλεσε σε αυτές το κούρεμα του ελληνικού χρέους (PSI).
•Τις επιπτώσεις που θα είχε το σχέδιο αυτό για τις κυπριακές τράπεζες, δηλαδή τη χρεοκοπία τους και την αναγκαστική εκκαθάρισή τους.
Τα παραπάνω συνέβησαν με απόλυτη ακρίβεια δύο μήνες μετά, τον Μάρτιο του 2013, όταν η νεότευκτη κυβέρνηση Αναστασιάδη προσήλθε στις διαπραγματεύσεις για τη διασφάλιση χρηματοοικονομικής βοήθειας από τους πιστωτές. Τα πάντα είχαν προαποφασιστεί. Το κυπριακό κράτος μπορούσε να λάβει βοήθεια προκειμένου να εξυπηρετήσει το χρέος του, δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει όμως αυτήν για την κάλυψη των ζημιών που συσσώρευαν οι τράπεζές της.
Μεγάλες ζημιές
Οι τελευταίες φορτώθηκαν με τεράστιες ζημιές -περίπου ίσες με το 25% του κυπριακού ΑΕΠ-, κυρίως μετά το κούρεμα του ελληνικού χρέους (PSI)- λόγω της μεγάλης έκθεσής τους στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Η προηγούμενη κυβέρνηση Χριστόφια είχε επιχειρήσει να καλύψει αυτές τις ζημιές προκειμένου να μην εξαναγκαστεί σε βοήθεια από το εξωτερικό και στην επιβολή μνημονίου, όμως χωρίς επιτυχία, λόγω της αντίδρασης της ΕΚΤ.
Με τη συμφωνία που υπογράφηκε τον Μάρτιο του 2013 -και σε αντίθεση με όλα τα πακέτα διάσωσης που είχαν ώς τότε δοθεί σε χώρες της ευρωζώνης- τις ζημιές των τραπεζών στην Κύπρο κλήθηκαν (όπως ακριβώς προέβλεπε το υπόμνημα της ΕΚΤ) να καλύψουν οι μέτοχοι, οι πιστωτές και οι πελάτες, οι καταθέτες τους. Υπό την απειλή διακοπής της χρηματοδότησης και εκδίωξης από το ευρώ η κυπριακή κυβέρνηση συμφώνησε ακόμη την πώληση των ελληνικών υποκαταστημάτων των τραπεζών έναντι μόλις 524 εκατ. ευρώ στην Τράπεζα Πειραιώς. Η αξία των συνολικών περιουσιακών στοιχείων που πουλήθηκαν υποτιμήθηκε κατά 3 δισ. ευρώ, ενώ οι κυπριακές τράπεζες χάρισαν και το μισό του απαιτούμενου ιδίου κεφαλαίου. Η Τράπεζα Κύπρου έχασε πάνω από 2 δισ. ευρώ -το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της- και αυτός ήταν ο λόγος της πτώχευσής της, όπως είχε προβλέψει το υπόμνημα. Η Λαϊκή έχασε 1 δισ. ευρώ. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου έθεσε τα δύο ιδρύματα -που νωρίτερα είχαν αποτιμηθεί στα 8 δισ. ευρώ- σε καθεστώς αναγκαστικής διαχείρισης και τα συγχώνευσε, ενώ οι καταθέτες υποχρεώθηκαν να ανταλλάξουν 6 δισ. ευρώ με τραπεζικές μετοχές αξίας μικρότερης του 10% των καταθέσεών τους. Συνταξιοδοτικά Ταμεία, Πανεπιστήμια, απλοί αποταμιευτές, συνταξιούχοι έχασαν πάνω από 2 δισ. ευρώ, η κυπριακή οικονομία μπήκε σε ύφεση, χιλιάδες πολίτες έχασαν τις δουλειές τους.
Αντίθετα στην Αθήνα, η Τράπεζα Πειραιώς -που μετά το PSI ήταν στην πλέον δυσμενή κεφαλαιακή κατάσταση- έγινε ξανά φερέγγυα και η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας. Από την απόκτηση των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών, στην οποία καθοριστικό ρόλο φέρεται να έπαιξε ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας -και πρώην στέλεχος του ομίλου Πειραιώς- Γιώργος Προβόπουλος, η Πειραιώς κατάφερε να εμφανίσει στο επόμενο τρίμηνο κέρδη 3,4 δισ. ευρώ.
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είχε «καθαρίσει» από τον κίνδυνο ενός αναπάντεχου bank run στο ελληνικό «πειραματόζωο».
