Η Συνθήκη Λωζάννης στο μικροσκόπιο

Πολιτικοί, επιστήμονες, διπλωμάτες και δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν και σήμερα με δέος τη Συνθήκη της Λωζάννης, η οποία παραμένει πάντα στο τραπέζι για ερμηνείες και αναλύσεις, που ανακύπτουν από τη μακρόχρονη εφαρμογή της.Η Eνωση Διεθνούς Δικαίου οργάνωσε ένα συνέδριο, το 2013, για τα 90 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης. Οι εισηγήσεις σχολιάστηκαν χθες, σε εκδήλωση στο υπουργείο Εξωτερικών, από τον Χρήστο Ροζάκη, πρόεδρο του Διοικητικού Δικαστηρίου του Συμβουλίου της Ευρώπης, τον Παύλο Αποστολίδη, πρέσβη επί τιμή και τον πρέσβη Αλέξη Αλεξανδρή. Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιάννης Καρτάλης.Κοινή διαπίστωση ήταν ότι η Συνθήκη της Λωζάννης αποτέλεσε ορόσημο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο κ. Ροζάκης αποδόμησε πλήρως τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» της Τουρκίας, σημειώνοντας ότι η Συνθήκη είναι σαφής: Τα νησιά πέραν των τριών μιλίων από τις τουρκικές ακτές ανήκουν στην Ελλάδα και είναι αδιάφορο αν αναφέρονται με τα ονόματά τους ή όχι. Σχολιάζοντας την τουρκική πολιτική στο Αιγαίο, ο κ. Ροζάκης έκανε λόγο για «ακροβατικούς ισχυρισμούς, έωλους ισχυρισμούς που στερούνται σοβαρότητας».


Ο κ. Παύλος Αποστολίδης έκανε εκτενή αναφορά στις διαπραγματευτικές συνθήκες της περιόδου εκείνης, εκθειάζοντας τις διπλωματικές ικανότητες του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο κ. Αποστολίδης χαρακτήρισε την υπογραφή της Συνθήκης ως ορόσημο στην ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, καθώς από τη μια έθεσε τέρμα στη Μεγάλη Ιδέα, από την άλλη, όμως, οριστικοποίησε τα σύνορα Ελλάδας και Τουρκίας.

Ο κ. Αλεξανδρής, που αναφέρθηκε στο θέμα των μειονοτήτων, επισήμανε ότι η συμφωνία για την ανταλλαγή πληθυσμών ήταν τόσο σοβαρή και τόσο βαριά απόφαση, που κανένας ποτέ δεν ανέλαβε την ευθύνη για την πατρότητα της ιδέας. Από τους ομιλητές, πάντως, τέθηκε το ερώτημα αν η τύχη του ελληνισμού της Τουρκίας θα ήταν διαφορετική αν δεν υπήρχε η καταστροφή του 1922. Εκφράστηκαν έντονες επιφυλάξεις, ενώ ο κ. Αποστολίδης σημείωσε ότι οι διαρκείς ελληνοτουρκικές εντάσεις θα επηρέαζαν και την παραμονή των Ελλήνων στην Τουρκία. Τονίστηκε, επίσης, η ανάγκη βελτίωσης του εκπαιδευτικού συστήματος της μουσουλμανικής μειονότητας, προκειμένου να ενσωματώνεται στην ελληνική κοινωνία.

Απούσα η «αναθεώρηση»

Οι επισημάνεις από τους ομιλητές δεν απάντησαν, ωστόσο, στο καίριο ερώτημα που έθεσε ο συντονιστής της συζήτησης, Γιάννης Καρτάλης. Το ερώτημα ήταν: Λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις σήμερα, μήπως χρειάζεται μια Λωζάννη 2; Στρεβλώσεις υπάρχουν, προβλήματα υπάρχουν, αδυναμίες παρατηρούνται, αλλά τη λέξη «αναθεώρηση» δεν την είπε κανείς... http://s.kathimerini.gr