E.E.-Ρωσία: Η μεγάλη σκακιέρα A Mέρος

Η ανακοίνωση του προέδρου Πούτιν στην Τουρκία ότι ματαιώνει την κατασκευή του αγωγού «Νότιο Ρεύμα» (South Stream), ενός πρότζεκτ που οδήγησε στην κατάρρευση μιας τράπεζας και μιας κυβέρνησης στη Βουλγαρία, δημιούργησε μεγάλο πονοκέφαλο στις Βρυξέλλες. Ο πρόεδρος της Ε.Ε. Ζαν Κλοντ Γιούνκερ χαρακτήρισε «στρατηγικό πρόβλημα» τη Ρωσία, ενώ στις 9 Δεκεμβρίου, την Τρίτη, ο Μάρος Σέφκοβιτς, ανώτατος υπάλληλος της Ε.Ε. για την Ενέργεια, θα συγκεντρώσει τους υπεύθυνους υπουργούς των 8 χωρών από τις οποίες θα παιρνούσε το «Νότιο Ρεύμα» (Αυστρία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Σλοβενία, Κροατία, Ιταλία, Ελλάδα και Ρουμανία) για να αποφασίσουν για την τύχη του εγχειρήματος. Τον περασμένο χρόνο η Ε.Ε. είπε στους εκπροσώπους των 8 χωρών ότι το εγχείρημα δεν ήταν συμβατό με το δίκαιο της Ε.Ε. καθώς στον αγωγό δεν θα επιτρεπόταν η διέλευση άλλου αερίου εκτός από εκείνο που εξορύσσει η Gazprom. Στην Ε.Ε. η μεταφορά αερίου πρέπει να είναι ξεχωριστή από την εξόρυξη και την εμπορία του.

Η κίνηση του Πούτιν έχει σχέση και με τις κινήσεις που έκαναν οι άλλοι παίκτες στη μεγάλη σκακιέρα της νοτιανατολικής Ευρώπης:
- Η κυβέρνηση της Ρουμανίας ανέθεσε στη Chevron να προχωρήσει σε έρευνα στις βορειοδυτικές περιοχές της χώρας, σε αναζήτηση σχιστολιθικού αερίου. Λϊγο αργότερα, το Βουκουρέστι κατήγγειλε την παρουσία οικολόγων ακτιβιστών που θεωρεί ότι υποκινούνται και ενισχύονται οικονομικά από τη Ρωσία. Η Μόσχα το αρνείται, αλλά μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα νοτιότερα που ψάχνει η Gazprom για σχιστολιθικό αέριο δεν υπάρχει καμία διαμαρτυρία.Η Ρουμανία έχει μεγάλα αποθέματα δικού της αερίου και έτσι καταφέρνει να κρατάει τις τιμές χαμηλές. Αν βρει αέριο -που για την ώρα δεν φαίνεται πιθανό- από τις έρευνες που γίνονται τώρα, μπορεί να διασφαλίσει και την τροφοδοσία της Μολδαβίας, η οποία τώρα εξαρτάται από τη Ρωσία.

- Η Βουλγαρία πήρε φθηνότερο αέριο από την Gazprom με αντάλλαγμα την υπόσχεσή της να υποστηρίξει το «Νότιο Ρεύμα», που θα «βουτάει» στη θάλασσα στη νότια Ρωσία για να βγει στη βουλγαρική ακτή, παρακάμπτοντας την ενοχλητική Ουκρανία και την ακόμα ενοχλητικότερη Ρουμανία. Το θέμα «στράβωσε» στη Βουλγαρία, εξαιτίας της εμμονής της προηγούμενης κυβέρνησης να συνδέσει τη σύμβαση κατασκευής με εταιρεία που είχε συμφωνηθεί με τους Ρώσους, χωρίς να τηρήσει τα ευρωπαϊκά στάνταρντς στον διαγωνισμό.

- Η πτώση της τιμής του πετρελαίου που παρασύρει και το φυσικό αέριο αναγκάζει τους Ρώσους σε επανασχεδιασμό, ενώ όλο και περισσότερες χώρες αντιστέκονται στις ρήτρες take or pay (και αν δεν πάρεις την ποσότητα θα την πληρώσεις) αλλά και στη σύνδεση της τιμής με το πετρέλαιο που δεν ισχύει πια παρά σε έναν βαθμό του καθορισμού της τιμής στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

- Η Ελλάδα, χάρη στην πολιτική Σαμαρά, δεν έβαλε όλα τα «αυγά» στους Ρώσους αλλά μοίρασε την ενεργειακή της εξάρτηση από το αέριο, ανάμεσα στην Gazprom και την αζέρικη Socar. Τίποτα από τα δύο δεν «περπατάει» όπως είχε σχεδιάσει η Αθήνα καθώς πρόκειται για φυσικά μονοπώλια που δεν τους ενδιαφέρουν και πολύ οι ευρωπαϊκοί κανόνες. Ταυτόχρονα, η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων μπορεί να δώσει στην Ελλάδα ένα δικό της μικρό ποσοστό εγχώριας παραγωγής, τόσο στο πετρέλαιο όσο και στο φυσικό αέριο (κυρίως), με στόχο να κάνουμε το παιχνίδι που κάνουν σήμερα οι Ρουμάνοι.

Όλα αυτά θα ήταν πιο απλά χωρίς την ουκρανική κρίση και τον γερμανορωσικό ανταγωνισμό στα Βαλκάνια. Σ΄αυτόν, η ενέργεια είναι μόνο μία παράμετρος.
Τάσος Τέλλογλου