Παρατηρούμε στη
διεθνή σκηνή έντονα φαινόμενα αναζωπύρωσης κρίσεων. Καθ' όλη τη
διάρκεια του επόμενου χρόνου αναμένεται να εντατικοποιηθούν ή ακόμα και
να διευρυνθούν οι εστίες κρίσεων αφού -όπως αναφέραμε και σε προηγούμενο
άρθρο μας- καταγράφεται (α) γεωπολιτική αναδιάταξη, και (β)
ψυχροπολεμικό κλίμα. Πιο κάτω κωδικοποιώ ορισμένες πιθανές
εστίες-περιοχές αναζωπύρωσης.
1. Στην Ουκρανία υπονομεύεται η οικονομική, πολιτική και κυρίως η
ενεργειακή συνεργασία της Γερμανίας με τη Ρωσία από τους ΝΑΤΟϊκούς
ηγεμονικούς κύκλους. Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ρωσία προμηθεύει στην
Ευρωπαϊκή Ένωση το 30% των αναγκών της σε φυσικό αέριο, το 35% σε
πετρέλαιο και το 26% σε στερεά καύσιμα. Ο εφοδιασμός αυτός περνά εξ
ολοκλήρου από το έδαφος της Ουκρανίας.
2. Η εκεχειρία του Μινσκ ενώ θεωρητικά είχε αφετηρία την 5η Σεπτεμβρίου
2014, επί της ουσίας δεν εφαρμόστηκε με αποτέλεσμα τη διαιώνιση της
ουκρανικής κρίσης.
3. Το οικονομικό περιβάλλον των ασιατικών χωρών: στην Κίνα η Κεντρική
Τράπεζα μειώνει τα επιτόκια. Επιπλέον, οι εκλογικές ακροβασίες της
κυβέρνησης Άμπε στην Ιαπωνία έχουν πλήξει περισσότερο απ' όσο φαίνεται
την οικονομία. Και στις δύο περιπτώσεις επηρεάζεται σαφώς και το
χρηματικό-πιστωτικό σύστημα της Δύσης.
4. Η Ευρωζώνη παρουσιάζει επιβράδυνση στη δραστηριότητα του ιδιωτικού
τομέα. Πολλοί αναλυτές ομιλούν για (επαν)εμφάνιση του φαινομένου της
τριπλής ύφεσης (triple dip recession) μέσα σε μια επταετία.
5. Η γερμανική elite θέτει ισχυρά εμπόδια σε κάθε προσπάθεια
χρηματοδότησης κρατικού χρέους, ενώ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το
Ευρωκοινοβούλιο βρίσκονται σε θέση αντιπαράθεσης με επίκεντρο τον
προϋπολογισμό του 2015.
6. Η μεν Κομισιόν εξετάζει το ενδεχόμενο επιβολής μέτρων εναντίον της
Γαλλίας και της Ιταλίας, το δε Βερολίνο -έχοντας διασφαλίσει τη
συναίνεση του Ντράγκι- ανασυγκροτεί το λεγόμενο «μπλοκ» των βορείων
κρατών κατά της χαλάρωσης. Όλη αυτή η προσέγγιση της πολιτικής και
οικονομικής μηχανικής διευρύνει και βαθαίνει την κρίση στις χώρες του
Νότου, οδηγώντας πολλά κράτη σε καθεστώς διαρκούς πειραματόζωου.
7. Το χάος δεν κυκλώνει μόνο τα σύνορα της Ευρώπης αλλά και τον αρκτικό
κύκλο. Με επίκεντρο το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, η Ευρώπη ήδη
«βλέπει» την αφετηρία της ενεργειακής της ομηρίας. Στρατηγικός στόχος
των ευρωατλαντιστών είναι να σπάσει ο ενεργειακός άξονας μεταξύ Ρωσίας
και Ευρώπης για αυτό και ο ενεργειακός πόλεμος θα ενταθεί κατά το 2015.
8. Στον αρκτικό κύκλο όσο λειώνουν οι πάγοι τόσο περισσότερο (θα) εντατικοποιείται η εκμετάλλευση των τεράστιων φυσικών πόρων.
9. Η Νορβηγία πριν απο λίγες μέρες ολοκλήρωσε στρατιωτικά γυμνάσια στον
αρκτικό κύκλο με τη συμμετοχή 16.000 ανδρών που ανήκαν σε μονάδες του
ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με την αμερικανική Γεωλογική Επιθεώρηση «στον αρκτικό
κύκλο υπάρχει το 13% των παγκοσμίων αποθεμάτων πετρελαίου και το 30%
φυσικού αερίου».
10. Στις αρχές αυτού του χρόνου, και ενώ η προσοχή της διεθνούς κοινής
γνώμης ήταν στραμμένη είτε στη Μέση Ανατολή είτε στην Κριμαία, Ρωσία και
Κίνα πραγματοποιούσαν -για πρώτη φορά στην ιστορία- κοινή ναυτική
άσκηση στη Μεσόγειο. Να υπογραμμίσω πως μέσα στο 2015 και οι δύο
δυνάμεις έχουν δεσμευτεί για κοινές ασκήσεις τόσο στη Μεσόγειο όσο και
στον Ειρηνικό.
11. Ρωσία και Κίνα έχουν ήδη αρχίσει να εντείνουν την οικοδόμηση
στρατηγικής σύμπραξης και με άλλες αναδυόμενες δυνάμεις, καθώς δείχνουν
να μη συμβιβάζονται -και ορθώς- με πρακτικές περικύκλωσής τους από το
ΝΑΤΟ και τις χώρες του νεοταξικού τόξου.
Τα παραπάνω 11 σημεία έχουν το χαρακτηριστικό γνώρισμα του «ανοικτού
μετώπου» καθώς εκκολάπτουν τεκτονικές ανακατατάξεις. Οικοδομούν συνθήκες
ασταθούς ισορροπίας συμβιβασμών που, ως τέτοιες, υπονομεύουν την ίδια
την ειρήνη αλλά και τη συμμετρική ανάπτυξη.
*Ο Κώστας Γουλιάμος είναι πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.
