Αν ο Ρώσος πρόεδρος στριμωχτεί, θα μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει
όλους τους διαθέσιμους μοχλούς αντεπίθεσης στις δυτικές κυρώσεις. Και
το Ιράν είναι που πονάει τις ΗΠΑ περισσότερο. Τα πυραυλικά συστήματα
S-300 και οι σκέψεις της Τεχεράνης.
Καθώς η Ρωσία προχωρούσε στην προσάρτηση της Κριμαίας και οι ΗΠΑ
επέβαλλαν πρόσθετες κυρώσεις για να τιμωρήσουν τη Μόσχα, Αμερικανοί και
Ρώσοι αξιωματούχοι δούλευαν την περασμένη εβδομάδα δίπλα-δίπλα στη
Βιέννη, σαν να μην τους ακουμπούσε το εκτυλισσόμενο δράμα του νέου
ψυχρού πολέμου.Σχολιάζοντας τον γύρο διεθνών συνομιλιών με το
Ιράν για την αποκλιμάκωση των πυρηνικών φιλοδοξιών του, οι Αμερικανοί
αξιωματούχοι εξέφρασαν ικανοποίηση που οι Ρώσοι συνάδελφοί τους
λειτούργησαν εποικοδομητικά.Η Μόσχα, είπε κορυφαίος διπλωμάτης των ΗΠΑ, δεν έχει συμφέρον να εξασφαλίσει το Ιράν πυρηνική βόμβα
ή να κλιμακωθούν οι εντάσεις στον αραβικό κόλπο. Η Μόσχα συμμετέχει
στις συνομιλίες για το Ιράν για το δικό της συμφέρον, τόνισε, όχι για το
αμερικανικό.Ωστόσο, θα ήταν ευσεβής πόθος να υποθέσουμε ότι, αν η
κρίση για την Ουκρανία συνεχίσει να επιδεινώνεται, δεν θα επηρεάσει τη
ρωσική πολιτική στη Μέση Ανατολή και στο Ιράν, ειδικά καθώς εκεί ακριβώς
θα πονέσουν περισσότερο οι ΗΠΑ.
Με κίνητρο τον άκρατο εθνικισμό και με βαθιά αίσθηση της ιστορικής αδικίας, την οποία επιρρίπτει στη Δύση, ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin ξεσπαθώνει,
χωρίς να δίνει μεγάλη σημασία στις επιπτώσεις. Αν στριμωχτεί, θα μπει
στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει όλους τους διαθέσιμους μοχλούς για να
αντεπιτεθεί στις δυτικές κυρώσεις.«Αν το δούμε λογικά, δεν
υπάρχει λόγος να θέλουν οι Ρώσοι να υπονομεύσουν τις πυρηνικές
συνομιλίες με κάποιο τρόπο, αλλά... σε αυτό το σημείο δεν μπορείς να
υπολογίζεις ότι ο Putin κάθεται και υπολογίζει τα πλεονεκτήματα και
τα μειονεκτήματα», σχολιάζει ο Robert Einhorn, πρώην Αμερικανός
διπλωμάτης στο Ιράν.
Παρά την «καλή» ρωσική συμπεριφορά στη Βιέννη, οι εκπρόσωποι της Μόσχας αποχώρησαν με μια προειδοποιητική βολή: ανώτατος αξιωματούχος δήλωσε ότι η Ρωσία ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσει τις πυρηνικές συνομιλίες ως διαπραγματευτικό χαρτί στο παιχνίδι.Ο Fyodor Lukyanov, ειδικός εξωτερικής πολιτικής στη Μόσχα, δηλώνει ότι περιμένει σύσφιγξη των ρωσικών σχέσεων με το Ιράν και πιο ουσιαστική παροχή όπλων στη Συρία, όπου η Μόσχα στηρίζει το καθεστώς Assad. «Η Ρωσία δεν βλέπει κανέναν λόγο να ελαφρύνει τα προβλήματα των ΗΠΑ στη Μ. Ανατολή», σχολιάζει ο κ. Lukyanov.
Σε ποιο βαθμό όμως θα μπορούσε η Ρωσία να ζημιώσει τα δυτικά συμφέροντα; Θα ήταν μάταιο να αποσυρθεί από τις πυρηνικές συνομιλίες στο Ιράν. Αλλά η Μόσχα θα μπορούσε να προσπαθήσει να αποδυναμώσει την αποφασιστικότητα της Δύσης και να δώσει θάρρος στο Ιράν.Αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους ειδικούς είναι οι δυνατότητες για νέες πωλήσεις ρωσικών όπλων, ειδικά η συμφωνία για τα πυραυλικά συστήματα S-300, που ακυρώθηκε το 2010 υπό αμερικανική πίεση.
«Αυτό είναι το ένα χαρτί που έχουν οι Ρώσοι», ισχυρίζεται ο Cliff Kupchan, αναλυτής στο Eurasia Group. «Οι S-300 μπορούν να αλλάξουν το παιχνίδι, μειώνοντας τη δυνατότητα του Ισραήλ να επιτεθεί στο Ιράν».
Επίσης προβληματικές, αλλά λιγότερο σημαντικές, είναι οι πιθανές ρωσικές κινήσεις υπονόμευσης του καθεστώτος κυρώσεων, το οποίο συνέβαλε εξαρχής στην απόφαση της Τεχεράνης να μπει σε διαπραγματεύσεις.Η Μόσχα, για παράδειγμα, θα μπορούσε να επιτρέψει στις τράπεζες να ξαναρχίσουν τις συναλλαγές με επιχειρήσεις στην Τεχεράνη ή να ξεπαγώσει εμπορικές συνομιλίες στις οποίες αντιτίθενται οι ΗΠΑ.Εδώ και μήνες φημολογείται μια συμφωνία ανταλλαγής που θα επιτρέψει στο Ιράν να πουλήσει το πετρέλαιό του στη Ρωσία, σε αντάλλαγμα αγαθά και εξοπλισμό.
Αν και ορισμένοι ειδικοί αμφιβάλλουν αν θα ήταν αποτελεσματική μια τέτοια στρατηγική -και ο ίδιος ο υπουργός Πετρελαίου του Ιράν έχει δηλώσει σκεπτικισμό για πετρελαϊκή συμφωνία-, ο Mark Fitzpatrick, αναλυτής του International Institute for Strategic Studies στο Λονδίνο, σχολιάζει ότι αν λυθεί το πετρελαϊκό εμπάργκο, θα ενθαρρυνθεί η Κίνα και άλλοι να αγνοήσουν τις κυρώσεις, και θα αποκτήσει κίνητρα το Ιράν για σκληρή γραμμή στις συνομιλίες.
Αυτό το πεδίο νέων πιθανοτήτων είναι κάτι που μελετά πολύ η Τεχεράνη, η οποία επί μακρόν ευνοεί την τακτική του «διαίρει και βασίλευε» στις ξένες δυνάμεις.Ιρανοί αξιωματούχοι, πάντως, εμφανίζονται επίσης ανήσυχοι για τις εντάσεις μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Έχουν κρατήσει επιφυλακτική στάση στις αντιδράσεις τους για τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας, κι ορισμένοι σχολιαστές εκφράζουν την ελπίδα ότι η ευρωπαϊκή ανάγκη μείωσης της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο δημιουργεί ευκαιρία για τον καταπονημένο ενεργειακό κλάδο του Ιράν.Παρά τα βραχυπρόθεσμα πλεονεκτήματα των στενότερων σχέσεων με τη Ρωσία, ο στόχος του Ιράν με την επίλυση της πυρηνικής διαμάχης είναι να διορθώσει την οικονομία του με τις πιστώσεις, τις επενδύσεις και την τεχνολογία της Δύσης - όχι να δεθεί με μια ρωσική οικονομία που τρεκλίζει υπό το βάρος των δικών της κυρώσεων.
Παρά την «καλή» ρωσική συμπεριφορά στη Βιέννη, οι εκπρόσωποι της Μόσχας αποχώρησαν με μια προειδοποιητική βολή: ανώτατος αξιωματούχος δήλωσε ότι η Ρωσία ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσει τις πυρηνικές συνομιλίες ως διαπραγματευτικό χαρτί στο παιχνίδι.Ο Fyodor Lukyanov, ειδικός εξωτερικής πολιτικής στη Μόσχα, δηλώνει ότι περιμένει σύσφιγξη των ρωσικών σχέσεων με το Ιράν και πιο ουσιαστική παροχή όπλων στη Συρία, όπου η Μόσχα στηρίζει το καθεστώς Assad. «Η Ρωσία δεν βλέπει κανέναν λόγο να ελαφρύνει τα προβλήματα των ΗΠΑ στη Μ. Ανατολή», σχολιάζει ο κ. Lukyanov.
Σε ποιο βαθμό όμως θα μπορούσε η Ρωσία να ζημιώσει τα δυτικά συμφέροντα; Θα ήταν μάταιο να αποσυρθεί από τις πυρηνικές συνομιλίες στο Ιράν. Αλλά η Μόσχα θα μπορούσε να προσπαθήσει να αποδυναμώσει την αποφασιστικότητα της Δύσης και να δώσει θάρρος στο Ιράν.Αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους ειδικούς είναι οι δυνατότητες για νέες πωλήσεις ρωσικών όπλων, ειδικά η συμφωνία για τα πυραυλικά συστήματα S-300, που ακυρώθηκε το 2010 υπό αμερικανική πίεση.
«Αυτό είναι το ένα χαρτί που έχουν οι Ρώσοι», ισχυρίζεται ο Cliff Kupchan, αναλυτής στο Eurasia Group. «Οι S-300 μπορούν να αλλάξουν το παιχνίδι, μειώνοντας τη δυνατότητα του Ισραήλ να επιτεθεί στο Ιράν».
Επίσης προβληματικές, αλλά λιγότερο σημαντικές, είναι οι πιθανές ρωσικές κινήσεις υπονόμευσης του καθεστώτος κυρώσεων, το οποίο συνέβαλε εξαρχής στην απόφαση της Τεχεράνης να μπει σε διαπραγματεύσεις.Η Μόσχα, για παράδειγμα, θα μπορούσε να επιτρέψει στις τράπεζες να ξαναρχίσουν τις συναλλαγές με επιχειρήσεις στην Τεχεράνη ή να ξεπαγώσει εμπορικές συνομιλίες στις οποίες αντιτίθενται οι ΗΠΑ.Εδώ και μήνες φημολογείται μια συμφωνία ανταλλαγής που θα επιτρέψει στο Ιράν να πουλήσει το πετρέλαιό του στη Ρωσία, σε αντάλλαγμα αγαθά και εξοπλισμό.
Αν και ορισμένοι ειδικοί αμφιβάλλουν αν θα ήταν αποτελεσματική μια τέτοια στρατηγική -και ο ίδιος ο υπουργός Πετρελαίου του Ιράν έχει δηλώσει σκεπτικισμό για πετρελαϊκή συμφωνία-, ο Mark Fitzpatrick, αναλυτής του International Institute for Strategic Studies στο Λονδίνο, σχολιάζει ότι αν λυθεί το πετρελαϊκό εμπάργκο, θα ενθαρρυνθεί η Κίνα και άλλοι να αγνοήσουν τις κυρώσεις, και θα αποκτήσει κίνητρα το Ιράν για σκληρή γραμμή στις συνομιλίες.
Αυτό το πεδίο νέων πιθανοτήτων είναι κάτι που μελετά πολύ η Τεχεράνη, η οποία επί μακρόν ευνοεί την τακτική του «διαίρει και βασίλευε» στις ξένες δυνάμεις.Ιρανοί αξιωματούχοι, πάντως, εμφανίζονται επίσης ανήσυχοι για τις εντάσεις μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Έχουν κρατήσει επιφυλακτική στάση στις αντιδράσεις τους για τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας, κι ορισμένοι σχολιαστές εκφράζουν την ελπίδα ότι η ευρωπαϊκή ανάγκη μείωσης της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο δημιουργεί ευκαιρία για τον καταπονημένο ενεργειακό κλάδο του Ιράν.Παρά τα βραχυπρόθεσμα πλεονεκτήματα των στενότερων σχέσεων με τη Ρωσία, ο στόχος του Ιράν με την επίλυση της πυρηνικής διαμάχης είναι να διορθώσει την οικονομία του με τις πιστώσεις, τις επενδύσεις και την τεχνολογία της Δύσης - όχι να δεθεί με μια ρωσική οικονομία που τρεκλίζει υπό το βάρος των δικών της κυρώσεων.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
