Σάββας Ιακωβίδης Η Τουρκία, παρά τα προβλήματά της, δεν θα σταματήσει να είναι ο ταραξίας και ο προκλητικός ξερόμαγκας της περιοχήςΌσα δραματικά συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες στην Τουρκία, έχουν προεκτάσεις και πιθανές επιπτώσεις και εκτός της χώρας. Οι άλλοτε φίλοι και σύμμαχοι κατά των στρατιωτικών, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ερντογάν και ο αυτοεξόριστος μυστικιστής ιμάμης Φετουλάχ Γκουλέν βρίσκονται σε σκληρή αναμέτρηση. Μετά από πολύμηνη μυστική διεργασία, το τμήμα οικονομικού εγκλήματος της αστυνομίας Κωνσταντινούπολης προέβη, την περ. Πέμπτη τα ξημερώματα, σε μαζικές συλλήψεις και ειδικά των υιών τριών Υπουργών του Ερντογάν. Πρόκειται για μιαν από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις κατά της διαφθοράς, που άγγιξε τις κορυφές της τουρκικής κυβέρνησης και έφτασε μέχρι τον υβριστή Μπαγίς. Ο Τούρκος Πρωθυπουργός αντέδρασε ακαριαία, απολύοντας εκείνους που οργάνωσαν μυστικά αυτήν την επιχείρηση και, κατά την πάγια τακτική του, όπως και στην περίπτωση των διαδηλώσεων στο Πάρκο Γκεζί της Κων/πολης, μίλησε για ξένους πράκτορες και συμμορία, για σχέδια εχθρών της Τουρκίας πίσω από τα οποία κρύβονται -ποιοι άλλοι;- οι Ισραηλινοί, οι Αμερικανοί, κτλ. Αναβίωση, ξανά, θεωριών συνωμοσίας.
Και να σκεφτεί κανείς ότι ο Τούρκος Πρωθυπουργός κατέλαβε την εξουσία το 2002, καταγγέλλοντας τη διαφθορά της πολιτικής και οικονομικής τάξης της δεκαετίας του ’90. Σήμερα, μετά από δέκα χρόνια διακυβέρνησης, γύρω από τον Ερντογάν αναπτύχθηκε και ανδρώθηκε και, φυσικά, πλούτισε μια θρησκευτική, πολιτική και επιχειρηματική ελίτ, πρόκληση για τον υπόλοιπο πληθυσμό. Η επιχείρηση κατά της διαφθοράς πιστώθηκε σε οπαδούς του ιμάμη Γκιουλέν, ενός πανίσχυρου οικονομικά θρησκευτικού ηγέτη που κατέφυγε σε φάρμα, στην Πενσυλβανία των ΗΠΑ, από το 1999, όταν κατηγορήθηκε ότι μεθόδευε εγκαθίδρυση ισλαμικού κράτους στην Τουρκία. Η αντιπαράθεσή του με τον Ερντογάν ξεκίνησε μετά την υπόθεση Μαβί Μαρμαρά και τη χειροτέρευση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ. Ο Γκιουλέν φαίνεται να υποστηρίζει στενές σχέσεις με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Γι’ αυτό κατέκρινε την πολιτική Ερντογάν έναντι των πιο πάνω και ειδικά την εμπλοκή της Τουρκίας στη συριακή κρίση, καθώς και την πολιτική της χώρας στη Μ. Ανατολή.
Ο ιμάμης Γκιουλέν έχει ισχυρές προσβάσεις στη δικαστική εξουσία, στην κυβέρνηση και στην αστυνομία. Δεν είδε με καλό μάτι την ισχυροποίηση του Εντογάν. Οι οπαδοί του στην Τουρκία, καθώς και φιλικές προς αυτόν εφημερίδες επικρίνουν την αλαζονεία και τον αυταρχισμό του χαρισματικού Ερντογάν, τον οποίο κατηγορούν ότι με το κόμμα του θεωρούν την Τουρκία ως «ιδιωτική περιουσία τους». Από την πλευρά του, ο Τούρκος Πρωθυπουργός δεν ανέχτηκε την υπερεξάπλωση της δύναμης του Γκιουλέν στην Τουρκία και σε άλλες χώρες, ειδικά στις ΗΠΑ, όπου λειτουργεί δίκτυο σχολείων. Έτσι, πρόσφατα επιχείρησε να κλείσει σχολεία προπαρασκευής εκατοντάδων χιλιάδων υποψηφίων για εισδοχή στα Πανεπιστήμια που ελέγχονται από τον Γκιουλέν. Φαίνεται πως αυτή ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της σοβούσας αναμέτρησης των άλλοτε συμμάχων και σημερινών εχθρών.
Τι σημαίνει αυτή η αντιπαράθεση; Εσωτερικά, το οικοδόμημα Ερντογάν και η ισχύς του δέχθηκαν καίριο πλήγμα, ενόψει κυρίως των εκλογών που θα γίνουν στη χώρα τους επόμενους 18 μήνες, αρχίζοντας από τις δημοτικές εκλογές στις 30 του Μάρτη 2014. Ναι μεν ο Ερντογάν παρέλαβε μια Τουρκία καταχρεωμένη και την ανέδειξε ως μιαν από τις 20 μεγάλες οικονομίες του κόσμου, με παράλληλη αύξηση του βιοτικού επιπέδου των Τούρκων. Όμως φαίνεται πως η τουρκική οικονομία έφτασε στα όριά της και, φυσικά, μάλλον δεν θα μπορέσει να αντέξει τα φαραωνικά έργα που ο Ερντογάν ονειρεύεται να εκτελέσει ούτε, προπάντων, να καταστήσει την Τουρκία μιαν από τις μεγάλες ηγεμονικές χώρες, όπως πρόσφατα κόμπασε ο επικεφαλής των συμβούλων του Τούρκου Πρωθυπουργού. Η αποδυνάμωση του Ερντογάν, η μάχη εξουσίας στη χώρα και πιθανές αναδιατάξεις, που ευνοούν εμφανώς τον Τούρκο Πρόεδρο Γκιουλ, ενδέχεται να έχουν προεκτάσεις και στον περίγυρο της Τουρκίας.
Ποια πολιτική θα ακολουθήσει π.χ. ο Γκιουλ, αν διαδεχθεί τον Ερντογάν; Στα ελληνοτουρκικά, δεν πιστεύουμε πως θα υπάρξει αλλαγή επί τα βελτίω, αφού είναι γνωστό ότι κάθε φορά που η Τουρκία διέρχεται κρίση, την εξάγει είτε προς την Ελλάδα είτε προς την Κύπρο. Ειδικά στο Κυπριακό, δεν πρέπει να αναμένεται αλλαγή πολιτικής της Τουρκίας, αν ληφθεί υπόψη ότι στις εκλογές θα μετρήσει περισσότερο η εξωτερική πολιτική. Ούτε αναμένεται ότι η τουρκική πολιτική έναντι του Ισραήλ, της ΕΕ ή των ΗΠΑ θα διαφοροποιηθεί τάχιστα. Ο τουρκικός μεγαλοϊδεατισμός και νεο-οθωμανισμός ενδέχεται να αποκτήσει νέα πρόσωπα, χωρίς να μεταβάλει ουσιωδώς πολιτική. Ο Ερντογάν μπορεί να κερδίσει και αυτήν τη μάχη, αλλά θα βγει λαβωμένος και αποδυναμωμένος. Και ο Γκιουλέν δεν θα σταματήσει τις ισλαμικές μηχανεύσεις του. Η Τουρκία, παρά τα προβλήματά της, δεν θα σταματήσει να είναι ο ταραξίας και ο προκλητικός ξερόμαγκας της περιοχής. Τα σπασμένα πάλι ίσως τα πληρώσει ο αδύναμος κρίκος, Ελλάδα και Κύπρος.
