Ο Τούρκος πρωθυπουργός Tayyip Erdoğan πιθανότατα αγνοεί την ιστορική
λεπτομέρεια ότι η εξέγερση του Μάη του ΄68 στο Παρίσι ξεκίνησε από την
(ήκιστα πολιτική) διεκδίκηση των φοιτητών να έχουν ελεύθερη πρόσβαση
στους κοιτώνες των φοιτητριών. Ή πάλι την γνωρίζει πολύ καλά και
λαμβάνει τα μέτρα του – μετά και τον καθυστερημένο “Μάη” που, τηρουμένων
των αναλογιών, έζησε φέτος η Τουρκία με εστία την Πλατεία Taksim.Ήδη την Δευτέρα δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο έφεραν τον Erdoğan να
δηλώνει κατά την ετήσια κλειστή συνάντηση της κοινοβουλευτικής ομάδας
του κόμματός του το Σαββατοκύριακο στο προάστιο της Άγκυρας,
Kızılcahamam ότι δεν μπορεί να γίνει επιτρεπτή η συγκατοίκηση φοιτητών
και φοιτητριών στα ίδια καταλύματα.
Η πληροφορία ερμηνεύθηκε ως επιστροφή του Erdoğan στις γνωστές περί
ηθικής εμμονές του (μοιχεία, αμβλώσεις, αλκοόλ), οι οποίες έπαιξαν τον
ρόλο τους στην συσσώρευση της (νεανικής κυρίως) δυσαρέσκειας η οποία
ξέσπασε στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του καλοκαιριού.
Εξ ού και ο αντιπρόεδρος και εκπρόσωπος της κυβέρνησης Bülent Arınç έσπευσε να διαψεύσει τα δημοσιεύματα - προκειμένου να μη βρει λαβές η αντιπολίτευση που διαρκώς καταγγέλλει τον Erdoğan ότι επιθυμεί να επιβάλλει “ισλαμικές προδιαγραφές” στον τρόπο ζωής των πολιτών.
Όμως τον Arınç διέψευσε με τη σειρά του ο... ίδιος ο Erdoğan, επανερχόμενος στο θέμα, δημοσίως αυτή τη φορά, κατά την εβδομαδιαία συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης την Τρίτη.
“Ποτέ δεν αρνούμαι κάτι που έχω πει γιατί είμαι άλλου είδους πολιτικός” δήλωσε δηκτικά ο Τούρκος πρωθυπουργός. Σχολιάζοντας την ανεπάρκεια των υφιστάμενων φοιτητικών εστιών σε περιφέρειες όπως του Denizli, και με.. αναφορές στα πορίσματα της διεθνούς εκπαιδευτικής ψυχολογίας, ο Erdoğan κατήγγειλε το γεγονός ότι σε αρκετά μέρη φοιτητές και φοιτήτριες μοιράζονται την ίδια στέγη και πρόσθεσε: “Τα πάντα μπορούν να συμβούν εκεί. Ως δημοκρατική και συντηρητική κυβέρνηση οφείλουμε να παρέμβουμε. Οι γείτονες διαμαρτύρονται και οι γονείς αναρωτιούνται “πού είναι το κράτος;”. Λαμβάνονται πληροφορίες, επί τη βάσει των οποίων οι νομάρχες αναλαμβάνουν δράση. Τι σας ενοχλεί σε αυτό;”.
Φυσικά ξέσπασε θύελλα. Φιλελεύθεροι ακαδημαϊκοί τόνισαν ότι η φοιτητική νεολαία απαρτίζεται από ενηλίκους, στους οποίους κανείς δεν δικαιούται να υπαγορεύσει με ποιούς θα συγκατοικούν. Άλλοι αναρωτήθηκαν τι είδους “πληροφορίες” είναι αυτές που μπορεί να συλλέγονται για την ιδιωτική σφαίρα των νέων πολιτών και ποια “παρέμβαση” των αρχών μπορεί να δικαιολογηθεί, όταν δεν συντελούνται ποινικά αδικήματα.
Στα εν λόγω ερωτήματα “απάντησε” ο ίδιος ο Erdoğan κατά την αναχώρησή του για τη Φινλανδία δηλώνοντας ότι θα υπάρξει νομοθετική πρόβλεψη για την επιθεώρηση των φοιτητικών εστιών (προφανώς των ιδιωτικών ή άτυπων, διότι οι κρατικές στην πλειοψηφία τους ούτως ή δεν είναι μικτές). Ο δυστυχής Arınç, πάλι. διευκρίνισε εκ νέου ότι κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου δεν δόθηκαν πρωθυπουργικές εντολές σχετικά με τις ιδιωτικές εστίες.
Λαύρος υπήρξε, όπως ήταν αναμενόμενο ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Kemal Kılıçdaroğlu, ο οποίος μιλώντας σε συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, υποστήριξε ότι πραγματικός στόχος του Erdoğan δεν είναι η συστέγαση φοιτητών και φοιτητριών («μόνο κάποιος που δεν έχει πατήσει το πόδι του σε φοιτητική εστία θα έκανε αυτή την κριτική»), αλλά η ίδια η μικτή εκπαίδευση.
«Οι άνθρωποι αυτοί δεν καταλαβαίνουν τα προβλήματα της χώρας. Έχουν ένα σχέδιο στο νου τους το οποίο υλοποιούν βήμα-βήμα. Ο στόχος τους είναι να μετατρέψουν την Τουρκία σε μεσανατολική χώρα. Οι γυναίκες στη Σαουδική Αραβία δίνουν αγώνα για να αποκτήσουν το δικαίωμα να οδηγούν. Μην εκπλαγείτε αν αύριο υπάρξει και εδώ αντίστοιχη απαγόρευση” είπε και Kılıçdaroğlu και κορύφωσε την επίθεση: «η βία κατά των γυναικών έχει αυξηθεί κατά 1400% την τελευταία δεκαετία. Αν ρωτήσετε αυτόν τον δικτάτορα, θα σας πει ότι ευθύνεται το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα...».
Η αλήθεια όμως είναι ότι σε μία χώρα που υφίσταται μεγάλες δημογραφικές και κοινωνικές αλλαγές, τα τρία εκατομμύρια των φοιτητών (και φοιτητριών) δεν είναι μόνο μια μεγάλη επένδυση , αλλά και μια πρόκληση για κάθε εξουσία. Το ποια μάχη δίνεται για τον έλεγχο της τουρκικής νεολαίας, το αποκαλύπτει μια άλλη εξέλιξη των ημερών – πιθανότατα πιο καθοριστική.
Μετά από ζυμώσεις αρκετών μηνών, ο Τούρκος υπουργός Παιδείας, Nabi Avcı ανακοίνωσε ότι θα απαγορευθεί από 1ης Ιανουαρίου η λειτουργία των φροντιστηρίων, που προετοιμάζουν τους μαθητές για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, επικαλούμενη τον Νόμο περί Ομοιόμορφης Εκπαίδευσης που θεσπίσθηκε το 1924, στις απαρχές της Τουρκικής Δημοκρατίας, και την ανάγκη για ίσες ευκαιρίες στον συναγωνισμό. Παράλληλα, θα καταργηθούν οι γενικές εισαγωγικές εξετάσεις και θα αντικατασταθούν από ένα σύστημα αλλεπάλληλων εξετάσεων στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα υπό κατάργηση φροντιστήρια θα έχουν τη δυνατότητα να μετατραπούν σε ιδιωτικά σχολεία, με κρατική ενίσχυση, αν χρειασθεί, για αυτή τη μετατροπή.
Σε «ντερσχανέ» (φροντιστήριο) φοιτούν όλο και περισσότεροι νέοι, καθώς πολλαπλασιάζεται η ζήτηση για ανώτερες σπουδές. Στον χώρο δραστηριοποιούνται σήμερα 4.055 επιχειρήσεις με 50.209 εκπαιδευτικούς, 20.000 λοιπό προσωπικό και τουλάχιστον 1,2 εκατ. μαθητές. Μόλις το 2000 οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν 1.730 φροντιστήρια με 174.496 μαθητές. Ο τζίρος του κλάδου φθάνει τα 1,8 δισ. λίρες, με δίδακτρα 1.500 λιρών ανά μαθητή, χωρίς να υπολογίζονται τα «αδήλωτα» ιδιαίτερα μαθήματα κτλ.
Το ότι το 2014 είναι μια χρονιά με τρεις εκλογικές αναμετρήσεις στην Τουρκία, εν μέρει ερμηνεύει το γιατί η κυβέρνηση Erdoğan ανακάλυψε τον κρυμμένο σοσιαλίζοντα κεμαλικό εαυτό της... Όμως η απαλλαγή των τουρκικών οικογενειών από το οικονομικό βάρος του «ντερσχανέ» δεν προβλέπεται να πραγματοποιηθεί σε ένα περιβάλλον πολλαπλασιασμού των εξεταστικών δοκιμασιών στο σχολείο – και απρόσκοπτης συνέχισης άλλων μορφών παραπαιδείας. Επιπλέον η εξαιρετικά άνιση πρόσβαση των παιδιών διαφορετικών περιφερειών και κοινωνικών στρωμάτων στα εκπαιδευτικά αγαθά (που πολλοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι αμβλύνεται εν μέρει από την λειτουργία των φροντιστηρίων), μάλλον θα επιδεινωθεί από την κρατικά επιδοτούμενη ενίσχυση της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
Στην πραγματικότητα, η περί «ντερσχανέ» διαμάχη έχει περίπλοκα πολιτικά συμφραζόμενα, καθώς οι πάντες στη γείτονα την ερμηνεύουν ως ένα ακόμη δείγμα της διαμάχης του κύκλου του Erdoğan με την ισχυρή «κοινότητα» του εξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Fethullah Gülen, που ελέγχει πολλά μέσα ενημέρωσης (καθώς και πολλά φροντιστήρια) και επηρεάζει πολιτικούς όπως ο πρόεδρος Gül και ο Arınç. Επιπλέον, ο χώρος της ιδιωτικής εκπαίδευσης αποκτά κρίσιμη σημασία για την εξομάλυνση του Κουρδικού ζητήματος (που φαίνεται ακριβώς να διχάζει «ερντογανικούς» και «γκιουλενιστές»), εφόσον το πρόσφατο «πακέτο εκδημοκρατισμού» του πρωθυπουργού επιτρέπει την διδασκαλία στη μητρική γλώσσα, εκτός δημόσιας εκπαίδευσης.
