Η εικόνα των εκπροσώπων της τρόικας να πηγαινοέρχονται στα υπουργεία
και στο Μέγαρο Μαξίμου ελπίζουμε ότι θα αποτελέσει κάποια στιγμή
παρελθόν. Η επιτήρηση όμως της ελληνικής οικονομίας και κάθε χώρας της
Ε.Ε. θα αποτελεί στο εξής μόνιμο καθεστώς. Στις «καλές εποχές του ευρώ»,
παρότι είχαν θεσπιστεί όρια για το έλλειμμα και το χρέος, υπήρχε
χαλαρότητα στην τήρηση των κανόνων. Οι πρώτοι που τους παραβίασαν ήταν η
Γαλλία και η Γερμανία δίχως να υποστούν κυρώσεις, οπότε, όταν
ακολούθησαν και άλλες χώρες με πρωταθλήτρια τη δική μας, η Ε.Ε. επέδειξε
την ίδια «επιείκεια». Η κρίση ήρθε να αλλάξει τα πάντα. Ουδείς πλέον
μπορεί, ανεξέλεγκτα, να λαμβάνει δημοσιονομικές αποφάσεις που επηρεάζουν
καθοριστικά το σύνολο της νομισματικής ένωσης.
Τον Δεκέμβριο ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χ.Β. Ρομπέι θα παρουσιάσει το πλαίσιο «Προς μια Ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ενωση». Στο προσχέδιο τονίζεται: «Η Ευρωζώνη είναι ανομοιογενής και η χάραξη πολιτικής σε εθνικό επίπεδο είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος για πολλές οικονομικές αποφάσεις. Ωστόσο, οι εθνικές πολιτικές δεν μπορούν να αποφασίζονται μεμονωμένα εάν οι επιπτώσεις τους διαδίδονται γρήγορα στο σύνολο της Ευρωζώνης.
Συνεπώς, αυτές οι εθνικές πολιτικές πρέπει να λαμβάνουν πλήρως υπόψη την πραγματικότητα της ένταξης σε μια νομισματική ένωση. Πρέπει να υπάρχουν τρόποι διασφάλισης της συμμόρφωσης όταν υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις για τα άλλα μέλη της ΟΝΕ». Στη συνέχεια ο Χ.Β. Ρομπέι αναφέρεται στους νέους κανόνες που θα θεσπιστούν:
«Στο πλαίσιο μεγαλύτερης ομαδοποίησης της λήψης αποφάσεων επί των προϋπολογισμών, είναι απαραίτητοι αποτελεσματικοί μηχανισμοί που θα εμποδίζουν και θα διορθώνουν τις μη βιώσιμες δημοσιονομικές πολιτικές σε κάθε κράτος-μέλος. Για τον σκοπό αυτό, θα μπορούσαν να συμφωνούνται από κοινού τα ανώτατα όρια των ετήσιων επιπέδων των ισοζυγίων των προϋπολογισμών και του δημόσιου χρέους των κρατών-μελών. Βάσει αυτών των κανόνων, η έκδοση κρατικών χρεογράφων πέραν του επιπέδου που έχει από κοινού συμφωνηθεί θα πρέπει να αιτιολογείται και να λαμβάνει προηγούμενη έγκριση. Εν συνεχεία, η Ευρωζώνη θα είναι σε θέση να απαιτεί αλλαγές στους δημοσιονομικούς φακέλους εάν παραβιάζονται οι δημοσιονομικοί κανόνες».
Αλλά δεν είναι μόνο αυτά που πρόκειται να θεσπιστούν: ήδη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου (European Semester) και του Δημοσιονομικού Συμφώνου, έχει αυξηθεί η επιτήρηση των οικονομιών της Ευρωζώνης. Ο Ολι Ρεν, απαντώντας σε ερώτηση της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ Νάντιας Βαλαβάνη για την εποπτεία στην Ελλάδα, υπενθύμισε ότι «οι κανόνες για την επιτήρηση μετά το τέλος του προγράμματος έχουν ενσωματωθεί στη Συνθήκη για τον ESM και εφόσον το όριο του 75% του χρέους δεν έχει επιτευχθεί, η επιτήρηση θα συνεχίζεται».
Οι Συνθήκες στην Ευρωζώνη αλλάζουν ριζικά. Οι αποφάσεις που θα λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο θα κινούνται εντός αυστηρού πλαισίου που έχει καθοριστεί από τους «17» στις Βρυξέλλες. Αυτό σημαίνει ότι όποιος κι αν βρίσκεται στην κυβέρνηση έχει πεπερασμένα όρια εντός των οποίων καλείται να λάβει αποφάσεις. Κι όταν υπόσχεται παροχές, δεν μπορεί να ελπίζει ούτε σε ελλείμματα ούτε σε νέα δανεικά. Θα είναι αναγκασμένος να τηρήσει τους κανόνες. Η μη τήρησή τους είναι προφανές ότι θα οδηγεί στην έξοδο.
Τον Δεκέμβριο ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χ.Β. Ρομπέι θα παρουσιάσει το πλαίσιο «Προς μια Ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ενωση». Στο προσχέδιο τονίζεται: «Η Ευρωζώνη είναι ανομοιογενής και η χάραξη πολιτικής σε εθνικό επίπεδο είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος για πολλές οικονομικές αποφάσεις. Ωστόσο, οι εθνικές πολιτικές δεν μπορούν να αποφασίζονται μεμονωμένα εάν οι επιπτώσεις τους διαδίδονται γρήγορα στο σύνολο της Ευρωζώνης.
Συνεπώς, αυτές οι εθνικές πολιτικές πρέπει να λαμβάνουν πλήρως υπόψη την πραγματικότητα της ένταξης σε μια νομισματική ένωση. Πρέπει να υπάρχουν τρόποι διασφάλισης της συμμόρφωσης όταν υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις για τα άλλα μέλη της ΟΝΕ». Στη συνέχεια ο Χ.Β. Ρομπέι αναφέρεται στους νέους κανόνες που θα θεσπιστούν:
«Στο πλαίσιο μεγαλύτερης ομαδοποίησης της λήψης αποφάσεων επί των προϋπολογισμών, είναι απαραίτητοι αποτελεσματικοί μηχανισμοί που θα εμποδίζουν και θα διορθώνουν τις μη βιώσιμες δημοσιονομικές πολιτικές σε κάθε κράτος-μέλος. Για τον σκοπό αυτό, θα μπορούσαν να συμφωνούνται από κοινού τα ανώτατα όρια των ετήσιων επιπέδων των ισοζυγίων των προϋπολογισμών και του δημόσιου χρέους των κρατών-μελών. Βάσει αυτών των κανόνων, η έκδοση κρατικών χρεογράφων πέραν του επιπέδου που έχει από κοινού συμφωνηθεί θα πρέπει να αιτιολογείται και να λαμβάνει προηγούμενη έγκριση. Εν συνεχεία, η Ευρωζώνη θα είναι σε θέση να απαιτεί αλλαγές στους δημοσιονομικούς φακέλους εάν παραβιάζονται οι δημοσιονομικοί κανόνες».
Αλλά δεν είναι μόνο αυτά που πρόκειται να θεσπιστούν: ήδη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου (European Semester) και του Δημοσιονομικού Συμφώνου, έχει αυξηθεί η επιτήρηση των οικονομιών της Ευρωζώνης. Ο Ολι Ρεν, απαντώντας σε ερώτηση της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ Νάντιας Βαλαβάνη για την εποπτεία στην Ελλάδα, υπενθύμισε ότι «οι κανόνες για την επιτήρηση μετά το τέλος του προγράμματος έχουν ενσωματωθεί στη Συνθήκη για τον ESM και εφόσον το όριο του 75% του χρέους δεν έχει επιτευχθεί, η επιτήρηση θα συνεχίζεται».
Οι Συνθήκες στην Ευρωζώνη αλλάζουν ριζικά. Οι αποφάσεις που θα λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο θα κινούνται εντός αυστηρού πλαισίου που έχει καθοριστεί από τους «17» στις Βρυξέλλες. Αυτό σημαίνει ότι όποιος κι αν βρίσκεται στην κυβέρνηση έχει πεπερασμένα όρια εντός των οποίων καλείται να λάβει αποφάσεις. Κι όταν υπόσχεται παροχές, δεν μπορεί να ελπίζει ούτε σε ελλείμματα ούτε σε νέα δανεικά. Θα είναι αναγκασμένος να τηρήσει τους κανόνες. Η μη τήρησή τους είναι προφανές ότι θα οδηγεί στην έξοδο.