Οι προεδρικές εκλογές στο Αζερμπαϊτζάν/ Ευάγγελος Βενέτης

Η διενέργεια των προεδρικών εκλογών στο Αζερμπαϊτζάν στις 9 Οκτωβρίου 2013 αποτέλεσε σημαντική εξέλιξη στην δημοκρατική πορεία της χώρας. Η διοργάνωση των εκλογών πέραν των οποιονδήποτε αδυναμιών της διεξήχθη με θετικές προϋποθέσεις και με την προοπτική της επιπλέον βελτίωσης σε επιμέρους τομείς.

Παρά τις αντιξοότητες, κατά τα πρώιμα χρόνια της ανεξαρτησίας του το Αζερμπαϊτζάν πέτυχε διαρκή οικονομική ανάπτυξη και έθεσε τις βάσεις για την δημιουργία δημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο η δημοκρατική ζωή της χώρας αποτελεί βασική παράμετρο της πολιτικής διαδικασίας με τις εκλογές να αποτελούν την κορωνίδα των διαδικασιών της δημοκρατίας.Για να κατανοήσει κάποιος τον βαθμό της εξέλιξης που έχει συντελεσθεί στο Αζερμπαϊτζάν, πρέπει να λάβει υπόψη του το πολιτικό παρελθόν της χώρας ως τμήματος της Σοβιετικής Ένωσης αλλά και το οικονομικό παρόν της. Βάσει αυτών των παραμέτρων είναι δυνατή η σύγκριση του σήμερα με το χθες και το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρισης είναι θετικό προς όφελος της δημοκρατίας στο Αζερμπαϊτζάν σήμερα και στο μέλλον παρά τις όποιες δυσκολίες. Η πρώτη επιτυχής προσπάθεια για την ίδρυση εκκοσμικευμένου δημοκρατικού πολιτεύματος στον ισλαμικό κόσμο έλαβε χώρα στο Αζερμπαϊτζάν στις 28 Μαΐου 1918, όταν ιδρύθηκε η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν. Η εν λόγω προσπάθεια εκδημοκρατικοποίησης διακόπηκε μόλις 23 μήνες μετά με την σοβιετική κατάκτηση και κατοχή του Αζερμπαϊτζάν. Το 1991 και μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το Αζερμπαϊτζάν ανέκτησε την ανεξαρτησία του και επεδίωξε την οδό της δημοκρατίας για την διαμόρφωση του νέου εσωτερικού πολιτικού του σκηνικού. Οι εν λόγω αζερικές φιλοδοξίες όμως θα αποδεικνύονταν ιδιαίτερα ακριβές για το ίδιο το Αζερμπαϊτζάν, κυρίως με τον πόλεμο με την Αρμενία, έναν πόλεμο που προκάλεσε την απώλεια περίπου του 20% των εδαφών του και την μετακίνηση ενός εκατομμυρίου Αζέρων προσφύγων εκτός και εντός της αζερικής επικράτειας. Επιπλέον κατά τα πρώϊμα χρόνια της ανεξαρτησίας του, το Αζερμπαϊτζάν αντιμετώπισε την εγγενή πολιτική αστάθεια καθώς και την οικονομική και κοινωνική κρίση. Από οικονομική άποψη το Αζερμπαϊτζάν έχει επιτύχει σημαντικό βαθμό ανάπτυξης και συνεχίζει να ευημερεί οικονομικά με αυξητικούς ρυθμούς. Μόνο κατά τους πρώτους εννέα μήνες του τρέχοντος έτους το συνολικό κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε στο 6,4% και 10% στον μη πετρελαϊκό τομέα με τις εσωτερικές επενδύσεις να αυξάνονται στο 19% και και τις ξένες στο 41%. Αυτή η συνεχής οικονομική ανάπτυξη έχει πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις. Την τελευταία δεκαετία τα έξοδα για την κοινωνική πρόνοια αυξήθηκαν εννιά φορές, το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε επτά φορές, το επίπεδο φτώχειας έπεσαν από το 44% στο 4% με τα ποσοστά ανεργίας να ελαττώνονται τρεις φορές και 1,2 εκατομμύρια νέες θέσεις να δημιουργούνται. Είναι εύλογο, λοιπόν, η οικονομική ανάπτυξη να ασκεί επιρροή στις κοινωνικές ζυμώσεις και πολιτικές διαδικασίες και να αποτελεί κριτήριο σε σημαντικό ποσοστό για τις πολιτικές προτιμήσεις των Αζέρων βάσει των εκλογικών και δημοσκοπικών αποτελεσμάτων. Έχοντας διανύσει σημαντικό μέρος της διαδικασίας ανάδειξης της δημοκρατίας σε βασικό πυλώνα της πολιτικής ζωής της χώρας, οι πρόσφατες εκλογές λειτούργησαν εποικοδομητικά προς αυτή την κατεύθυνση. Ο γράφων με την ιδιότητα του διεθνούς παρατηρητή στο πλαίσιο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων του Οργανισμού των χωρών της Μαύρης Θάλασσας επισκέφθηκε το Μπακού και είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί μερικά από τα εκεί εκλογικά κέντρα. Η συγκροτημένη εντύπωση που αποκομίζει κάποιος από την εκλογική διαδικασία της 9ης Οκτωβρίου εστιάζεται σε διάφορους τομείς της εκλογικής διαδικασίας τόσο σε επίπεδο εφαρμογής όσο και διαφάνειας των διαδικασιών. Αναφορικά με το κλίμα των εκλογών θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ήπιο μεταξύ των υποψηφίων και των υποστηρικτών τους. Η κρατική οργάνωση και στάση κρίνεται ως μετριοπαθής σε σχέση με την διεξαγωγή των εκλογών. Το Αζερμπαϊτζάν έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την διενέργεια και δημιουργία προϋποθέσεων ελεύθερων και αδιάβλητων εκλογών. Αυτή η πρόοδος αναγνωρίζεται από την πλειονότητα των διεθνών οργανισμών, όπως την Κοινοβουλευτική Αντιπροσωπεία του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη. Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης διαπίστωσε ότι εν γένει οι πρόσφατες προεδρικές εκλογές στο Αζερμπαϊτζάν διεξήχθησαν με «τρόπο, ελεύθερο, δίκαιο και διαφανή.» Αντίθετα το Γραφείο για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ανέδειξε συγκεκριμένες αδυναμίες των πρόσφατων αζερικών εκλογών, ενθαρρύνοντας το Μπακού να προβεί στην συνέχιση των μεταρρυθμίσεών του. Μερικοί ειδικοί εξέφρασαν αμφιβολίες για τα αποτελέσματα της καταμέτρησης των ψήφων με τις δημοσκοπήσεις ωστόσο να συμπίπτουν σχεδόν με τα επίσημα αποτελέσματα των εκλογών. Από την πλευρά του το Μπακού δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπήρξαν ατασθαλίες και ατέλειες κατά την διάρκεια των εκλογών. Ωστόσο αυτές οι ατέλειες δεν αρκούν για να επισκιάσουν το αποτέλεσμα των εκλογών και να αποτρέψουν την πορεία εκδημοκρατικοποίησης της χώρας. Κάτι τέτοιο κρίνεται ως ρεαλιστική εξέλιξη, εάν σκεφθεί κάποιος τα βήματα προόδου που έχει επιτελέσει η χώρα σε αυτό τον τομέα. Επομένως το σημαντικό στοιχείο από την διενέργεια των πρόσφατων εκλογών είναι η πρόοδος που έχει επιτευχθεί από την χώρα σε θέματα εκλογικής διαφάνειας και οργάνωσης σε σχέση με το παρελθόν. Αυτή η πρόοδος αποτελεί και την βάση για την περεταίρω εξέλιξη των πολιτικών διαδικασιών στην χώρα. Αυτή η εξέλιξη κρίνεται ως θετική και ενθαρρυντική σε ένα πλαίσιο σταδιακής αλλαγής η οποία θα διασφαλίσει την υπάρχουσα σταθερότητα του Αζερμπαϊτζάν στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό του καθώς και την ενίσχυσή του ως πυλώνα γεωπολιτικής σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή του Καυκάσου. http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_mc3_1_04/11/2013_526174