...Πλησιάζει η ώρα κρίσεων και αποφάσεων.
Δεν
υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα τελευταία χρόνια η ακτινοβολία του Ταγίπ
Έρτογαν όχι μόνο ξεθώριασε, αλλά μετατρέπεται σιγά σιγά σε μαύρη πίσσα
που καλύπτει και τον ίδιο και τη χώρα του. Και, για να προλάβουμε
εκείνους που θα αισθανθούν ρίγη χαιρέκακης ικανοποίησης, η πορεία της
Τουρκίας σήμερα προμηνύει κακά μαντάτα όχι μόνο για τη χώρα αλλά και για
την περιοχή ολόκληρη. Και κυρίως, δυστυχώς, για την Κύπρο.
Ο
Έρτογαν κουράστηκε να προβάλει ένα προφίλ ενός «δημοκρατικού και
ανεκτικού ισλαμιστή» και με τη βοήθεια των φίλων του στο διεθνή χώρο, τα
κατάφερε. Στην επιτυχία του συνέβαλε η οικονομική επιτυχία και η
στρατηγική αναβάθμιση της χώρας του λόγω εξελίξεων. Η επιτυχία του
ωστόσο προκάλεσε και απίστευτη αλαζονεία ισχύος στον ίδιο και στους γύρω
του. Η οποία ενισχύθηκε από τον κομπλεξικό θεωρητικό του
νεοσουλτανισμού Αχμέντ Νταβούτογλου. Ο πόλεμος που κήρυξε στον κεμαλισμό
οδήγησε σε επιθέσεις κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ίδια την
Τουρκία. Και η φιλοσοφία των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες,
κατέρρευσε αφήνοντας έκθετη στην παγκόσμια κοινή γνώμη τη γύμνια της.
Και βεβαίως οι διεργασίες αυτές συνέπεσαν με την απομυθοποίηση του
οικονομικού θαύματος που αποτέλεσε το σημείο έλξης του διεθνούς
ενδιαφέροντος στην Τουρκία.
Σήμερα
τα πράγματα είναι δύσκολα. Η οικονομία παρουσιάζει σοβαρά σημεία όχι
μόνο κάμψης αλλά και αναστροφής. Διεθνώς η Τουρκία καταγγέλλεται για το
είδος της διακυβέρνησης όπως αποκαλύφθηκε κυρίως μετά τις μαζικές
διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος και τη βάναυση βία των δυνάμεων
καταστολής. Η προοπτική ένταξης την ΕΕ απομακρύνεται καθώς και αυτή
κατάντησε θύμα της αλαζονείας –του στην προκειμένη περίπτωση εκφράζει ο
ανόητος Εγκεμαν Μπαγίς- και ενώ οι άλλοι δρόμοι με τους οποίους
απειλούσε η Άγκυρα –η Άπω Ανατολή και η Ασία- φαίνεται τώρα να κλείνουν
σιγά σιγά. Και ταυτόχρονα, η γεωπολιτικός χάρτης στην περιοχή μπήκε
κιόλας στη διαδικασία γεωστρατηγικής αναδόμησης, με αλλαγή ρόλων και
βάσης του περιφερειακού συστήματος ασφάλειας και σταθερότητας. Εξέλιξη
που πιστοποιείται από τη συχνότητα αρνητικών για την Τουρκία σχολίων
Αμερικανικών δεξαμενών σκέψης και ΜΜΕ, αλλά και σε άλλες χώρες όπως
είναι το Ισραήλ, η Βρετανία και οι Βρυξέλλες.
Βεβαίως,
πόλος έλξης του διεθνούς ενδιαφέροντος στην περιοχή είναι τα αποθέματα
σε ενέργεια στην περιοχή. Την προστασία των οποίων είναι στρατηγική
επιδίωξη των ισχυρών να διαφυλάξουν από μια πιθανή πρόσβαση από ένα
ισλαμικό καθεστώς σημερινό ή μελλοντικό στην περιοχή, όπως για
παράδειγμα στην Τουρκία. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι ξαφνικά οι πάντες
εγκαταλείπουν και πολεμούν την Τουρκία, η γεωγραφική της θέσης της
οποίας δεν θα αλλάξει με τις εξελίξεις αυτές. Αντίθετα, τα όσα
γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα μπορεί να προσφέρει η Τουρκία, όχι μόνο δεν
εγκαταλείπονται, αλλά επιδιώκεται με διάφορους χειρισμούς να αποτραπεί
τυχόν έλεγχος τους από «λάθος χέρια», εκείνα, για παράδειγμα των
ισλαμιστών. Κατά συνέπεια, οι ισχυροί, οι Ηνωμένες Πολιτείες δηλαδή,
επιδιώκουν μια συνολική διευθέτηση των εκκρεμοτήτων στην περιοχή που θα
προσφέρει τη δυνατότητα από τη μια την ελαχιστοποίηση της αποξένωσης της
Τουρκίας και από την άλλη θα κλείνει τρύπες στην περιοχή κατά τρόπου
που να ενισχύει το ρόλο των υπερδυνάμεων σε αυτή.
Έτσι
εξηγείται το αυξημένο ενδιαφέρον στο Κυπριακό. Δεν πρόκειται ούτε για
χατίρι στο Νίκο Αναστασιάδη, ούτε ξαφνικά μας αγάπησαν. Μας καλοπιάνουν
απλώς γιατί χρειάζονται τη συμβολή μας. Ποια μορφή θα πάρει η συμβολή
αυτή; Εδώ είναι το κρίσιμο σημείο που θα εξαρτηθεί από τις ίδιες τις
εξελίξεις, αλλά και από τους δικούς μας χειρισμούς. Έτσι και αλλιώς,
φτάνουμε στα όρια μας με τα δύσκολα. Και στα δύσκολα δεν χωρούν ούτε
νέοι διχασμοί, ούτε παλληκαρισμοί, ούτε αλαζονεία. Χρειάζεται σύνεση
τόλμη και αποφασιστικότητα.
Γράφει: Κώστας Γεννάρης
