Του Λουκά Θανασέκου*Η μνήμη Νάσερ αναρριπίζει τις σελίδες του αραβικού αφηγήματος, στο οποίο Μουσουλμανική Αδελφότητα και στρατός, με θύματα εκατέρωθεν από τη μια και χημικά με εκατόμβες αθώων από την άλλη, αναστέλλουν τη βαθιά επιθυμία της Ουάσινγκτον να ξαναβάλει την υπογραφή της στην περιοχή – αλλά αυτή τη φορά να είναι και η Δαμασκός στους ηττημένους.Δεν θα μπορούσε η Αίγυπτος να αποκτήσει έναν δεύτερο συνταγματάρχη σαν κι αυτόν που έκανε το πραξικόπημα της 22.7.1952. Ο ιστορικός ρόλος του Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ τελείωσε το πρωί της 28ης Σεπτεμβρίου του 1970 όταν στις 6.15 το πρωί τον πρόδωσε η καρδιά του. Σήμερα η μνήμη του ανδρός ανακινεί τον μύθο αλλά ο στρατός και η Μουσουλμανική Αδελφότητα του Μόρσι μπαλαντσάρουν αιματοβαμμένα στον τροχό της ιστορίας.
Αν η «εποχή Νάσερ» παραμένει σταθμός, τούτο οφείλεται στο ότι η Ουάσινγκτον, μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο (’47), στην προσπάθειά της να καθησυχάσει τους λοιπούς Αραβες για τη μη απειλή του σιωνισμού και να τα εντάξει στο στρατόπεδο κατά του «διεθνούς κομμουνισμού», έπαιξε τα «καλά της χαρτιά» στη… Συρία! Αλλά στη Συρία, από τότε έως και σήμερα, η Ρωσία έπαιξε, παίζει και κερδίζει το διπλωματικό και στρατιωτικό χαρτί.
Ο συριακός λαός, κατά τους Αμερικανούς διπλωμάτες, κρυπτοδιπλωμάτες και πράκτορες, που είχαν συρρεύσει στη Δαμασκό, ως πιο δημοκρατικός συγκριτικά με λαούς άλλων αραβικών κρατών -γιατί είχε αποτινάξει δυναμικά την τουρκική και γαλλική κατοχή-, θα μπορούσε να δοκιμάσει την τύχη του κάνοντας εκλογές. Ο πρόεδρος Κουάτλι αποδέχτηκε το πείραμα και το 1947 στήθηκαν κάλπες.
Το όργιο της εξαγοράς των ψήφων δίδαξε πολλά στους εμπνευστές του κι έτσι, όταν ο αρχηγός του επιτελείου του συριακού στρατού, Χούσνι Ζαΐμ, ζήτησε την ανοιχτή υποστήριξή τους στο πραξικόπημά του της 30ής Μαρτίου 1949, αυτοί δεν την αρνήθηκαν. Ενα μήνα αργότερα προέβαλε την αξίωση να του μιλούν γαλλικά, να του απευθύνονται με το «εσείς» και όχι «εσύ» και να τον προσφωνούν «εξοχότατο»!
Λίαν συντόμως και σε σημαδιακή ημερομηνία –στις 14 Ιουλίου– συνεργάτες του Ζαΐμ, υπό τον συνταγματάρχη Ακίμπ Σισάκλι, κυκλώνουν το σπίτι του Ζαΐμ, τον σκοτώνουν κι ευθύς τον θάβουν στο γαλλικό νεκροταφείο, λέγοντας στους έκπληκτους πράκτορες της CIA: «Σας κάναμε τη χάρη να τον μεταχειριστούμε σαν πράκτορα των Γάλλων και όχι δικό σας»! Πλην και ο Σισάκλι τον Φεβρουάριο του 1954 «έπεσε», για να τον διαδεχθεί άλλος κι αυτόν κάποιος άλλος. Καθ’ όλο το διάστημα, μετά το 1954 και έως τις μέρες μας, ο διπλωματικός βραχίονας του Κρεμλίνου δεν έπαψε να τροφοδοτεί τη Δαμασκό με «διακριτικές ωθήσεις» και όπλα.
Σήμερα τα χημικά του Ασαντ και η ένοπλη αντιπολίτευση –απέναντι στις κανονιοφόρους των ΗΠΑ– συνιστούν βαρέλι πυρίτιδος στο στόμιο του ηφαιστείου της Μ. Ανατολής κι αυτό είναι που κάνει δύσκολη τη ζωή στην Ουάσινγκτον.
Αν η Ουάσινγκτον εγκατέλειψε οριστικά τη Συρία το ‘54, τούτο οφείλεται στο ότι τον ίδιο μήνα που «έπεσε» ο Ακίμπ Σισάκλι, ο συνταγματάρχης Νάσερ αναλάμβανε την πρωθυπουργία, αποστρατεύοντας τιμητικά τον στρατηγό Μοχάμεντ Νεγκίμπ – προκάλυμμα στο πραξικόπημα του ‘52. Μόνο τότε οι Αμερικανοί «ανησύχησαν» σοβαρά, στρογγυλοκάθισαν στο Κάιρο κι άφησαν τη Συρία στη μοίρα της.
Ο Νάσερ, αγαπητός στον λαό του και ζηλευτό παράδειγμα για άλλους, θα μπορούσε να ηγηθεί όχι μόνο του αραβικού κόσμου αλλά και της εκστρατείας εναντίον του «διεθνούς κομμουνισμού» – κατά το αμερικανικό μοντέλο. Ως προς το δεύτερο, ο Νάσερ άλλα πίστευε: «Θα ήταν ανόητο να εξεγείρουμε τους Αραβες με τον φόβο του κομμουνισμού. Εχθροί μας είναι το Ισραήλ, με το οποίο βρισκόμαστε τυπικά σε πόλεμο, και η Αγγλία που κατέχει αιγυπτιακά εδάφη» (Σουέζ).
Ηγέτης διεθνούς εμβέλειας, αφού εξασφάλισε στρατιωτικές, εμπορικές και χρηματοοικονομικές σχέσεις, κατεξοχήν με Ρώσους και εκ περιτροπής με Αμερικανούς, έστρεψε την προσοχή του στο εσωτερικό της χώρας και ειδικά στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, αναθέτοντας τη δουλειά αυτή σ’ ένα από τα πιο πανούργα μυαλά: τον Σάαντ Αφράκ, υπεύθυνο για την επιτήρηση των Γερμανών εγκληματιών πολέμου που είχαν καταφύγει αρχικά στη Λ. Αμερική και μετά στην Αίγυπτο, παίρνοντας ισλαμικά ονόματα! Αυτοί, δουλεύοντας πάνω σ’ ένα πατρόν αντισημιτισμού και με πρόσχημα τον αντικομμουνισμό και τον αντιιμπεριαλισμό, μετέτρεψαν τη Μουσουλμανική Αδελφότητα σε γερμανική κατασκοπευτική οργάνωση με δίκτυα σε όλο τον αραβικό κόσμο. Ο Νάσερ έκανε εκτεταμένες συλλήψεις το 1957 λέγοντας «χρειαζόμαστε μια καλή Αδελφότητα, όχι ένα χαλιφάτο».
Ως ηγέτης αποστρεφόταν την «πολιτική θεολογία». Πίστευε ότι στη Μουσουλμανική Αδελφότητα οι αντιμοντερνιστικές δυνάμεις, λόγω των πολλών αιρέσεων (σιίτες, σουνίτες, δρούζοι κ.ά.), θα γύρναγαν τον τροχό της ιστορίας ανάποδα. Σήμερα που η 28η Σεπτεμβρίου του 1970 αναρριπίζει τις σελίδες της ιστορίας, η Μουσουλμανική Αδελφότητα από τη μια και ο στρατός από την άλλη μπαλαντσάρουν θανάσιμα στο ροντέο της Μ. Ανατολής, όπως εξίσου θανάσιμο είναι το μπαλάντσο στη Συρία. Μόνο που στην Αίγυπτο, ΗΠΑ και Ρωσία μένουν, ακόμη, αναποφάσιστες.
…………………………………………………………………………….
* Δημοσιογράφος και δοκιμιογράφος
