Γιατί οι ισλαμιστές τρομοκράτες χτύπησαν στο Ναϊρόμπι

ΤΟ ΒΗΜΑ - THE NEW YORK TIMES

Bruton BronwynΗ επίθεση στο εμπορικό κέντρο Ουέστγκεϊτ στο Ναϊρόμπι αποτελεί μια άσχημη εξέλιξη στον πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας. Το γεγονός αυτό σημαίνει την εξέλιξη μιας αντιδημοφιλούς αποσχιστικής φράξιας μιας ριζοσπαστικής Σομαλικής ομάδας σε μια πραγματική τρομοκρατική οργάνωση που ξεπερνάει τα σομαλικά σύνορα. Επίσης, αποτελεί μια μεγάλη αποτυχία για την αμερικανική στρατηγική κατά της τρομοκρατίας στη Σομαλία. Ανήμπορη να κατανοήσει τα ανάμεικτα κίνητρα των τοπικών ριζοσπαστικών ομάδων στη Σομαλία, η Ουάσινγκτον δεν εκτίμησε το πόσο δύσκολο θα ήταν για την Αλ Κάιντα να χρησιμοποιήσει την Σομαλία ως το ορμητήριο της. Η Ουάσινγκτον αντέδρασε υπερβολικά στην τρομοκρατική απειλή της περιοχής εκείνης, χρηματοδοτώντας δυο επιχειρήσεις κατοχής της χώρας από την Αιθιοπία και την Κένυα και τορπιλίζοντας την παρουσία των ειρηνευτικών δυνάμεων από την Ουγκάντα και το Μπουρούντι. 

 

Αυτές οι κινήσεις των ΗΠΑ εξέθρεψαν τη τοπικό μίσος για την ξενική επέμβαση και βοήθησαν στην άνοδο της Αλ Σαμπάμπ, μιας ισλαμιστική στρατιωτικής οργάνωσης, που αρχικά ειχε στόχο απλώς την ανατροπή της διεφθαρμένης σομαλικής κυβέρνησης. Ωστόσο, σύντομα στην ομάδα μπήκαν τζιχαντιστές, κυρίως ξένοι με επαφές με την Αλ Κάιντα, που ήταν αποφασισμένοι να εκμεταλλευτούν τον μικρό πόλεμο της Σομαλίας προκειμένου να προσελκύσουν αμερικανικές δυνάμεις σε μια σύγκρουση στο έδαφος. Οι τζιχαντιστές δεν τα κατάφεραν, όμως η Αλ Σαμπάμπ κατάφερε να κρατήσει υπό την κατοχή της ένα μεγάλο μέρος γης, σχεδόν τη μισή Σομαλία. 

 

Το ζήτημα δεν είναι όμως αν οι τζιχαντιστές μπορούν να ελέγξουν τα εδάφη της Σομαλίας, αλλά αν μπορούν να πατήσουν το πόδι τους στην πόλη-κέντρο όλης της Ανατολικής Αφρικής: το Ναϊρόμπι είναι γεμάτο με δυτικούς τουρίστες, διπλωμάτες και ξένους επιχειρηματίες και δίνει την ευκαιρία στην Αλ Κάιντα να εκπληρώσει εκεί τον λόγο της ύπαρξης της, που είναι η επίθεση σε αμερικανούς πολίτες. Οι τζιχαντιστές που εργάζονται για λογαριασμό της Αλ Σαμπάμπ στη Σομαλία είναι πιθανό λοιπόν να ακολουθήσουν στην Ανατολική Αφρική μια πιο «αφρικανοποιημένη» εκδοχή της τζιχάντ που εκτελεί η Αλ Κάιντα στον υπόλοιπο κόσμο. 

 

Για το σκοπό αυτό θα χρειαστεί να υιοθετήσει τα παράπονα των πιο «επαναστατικών» πληθυσμών, ειδικά δε των νεαρών που ζουν σε μουσουλμανικές μειονότητες. Και η Κένυα ενδέχεται να αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τις προσπάθειες τους αυτές: ο μισός πληθυσμός της χώρας ζει σε παραγκουπόλεις, οι νέοι είναι άνεργοι και οι Μουσουλμάνοι στερούνται πολλών δικαιωμάτων. 

 

Αντιθέτως, οι πολίτες με σομαλική εθνικότητα αντιμετωπίζονται με απέχθεια στη χώρα και η αστυνομία του Ναϊρόμπι έχει εκδιώξει πολλούς από αυτους υποπτευόμενη πως εχουν σχέσεις με τρομοκρατικές οργανώσεις. Όμως η στρατολόγηση μάχιμων μελών από τις ντόπιες κοινωνίες αποτελεί το επόμενο βήμα εξέλιξης για την Αλ Κάιντα στη Κένυα. Και το έργο αυτό θα αποδειχτεί ακόμη πιο εύκολο αν οι Σομαλοί της Κένυα γίνουν στόχος αστυνομικών επιθέσεων κι εκκαθαρίσεων ή εκδίκησης από τους Κενυάτες. Κάτι τέτοιο, χωρίς αμφιβολία, ήταν κι ένα από τα κίνητρα της επίθεσης στο εμπορικό κέντρο Ουέστγκεϊτ στο Ναϊρόμπι. Στη Σομαλία, οι αρχηγοί των φυλών εκμεταλλεύονταν τις πηγές της Αλ Κάιντα προκειμένου να εκπληρώσουν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες. Όμως στην Κένυα οι ξένοι τζιχαντιστές εκμεταλλεύτηκαν τις σχέσεις τους με τη Σομαλία προκειμένου να επιτεθούν τόσο στη Κένυα, όσο και στους δυτικούς της σύμμαχους. Και κάτι τέτοιο αποτελεί απόδειξη μιας άσχημης τροπής. Η επίθεση στο εμπορικό κέντρο Ουέστγκεϊτ θα μπορούσε να σημάνει την ημέρα που η στρατηγική της Αλ Κάιντα στην Αφρική θα άρχιζε να λειτουργεί αποτελεσματικά.

*H Bronwyn Bruton είναι υποδιευθύντρια στο Κέντρο για την Αφρική του Atlantic Council της Ουάσινγκτον